De voorbije weken werd het wereldnieuws zo goed als volledig beheerst door de aardbevingsramp in Haïti. Dat was bij ons zo en in het Verenigd Koninkrijk was dat niet anders. Of toch?
Dat de populaire Britse tabloids een treurige reputatie hebben wat ongeremde sensatiezucht betreft, is algemeen geweten. Maar ook de zogenaamde ‘kwaliteitskranten' gingen volgens mediacritici aan de andere kant van het Kanaal behoorlijk uit de bocht in hun ijver om maar sensationeel uit te pakken met beelden en emotionele verhalen uit het rampgebied. Informatie kwam duidelijk op de tweede plaats. Bovendien gingen sommige media vooral de eigen hulpacties voor de hulpeloze slachtoffers van zoveel ongrijpbaar natuurgeweld in de verf zetten. De ramp werd met andere woorden een commercieel marketinginstrument in de ongenadige strijd om de gunst van de lezer of de kijker. ‘Rampenpornografie' is het harde oordeel van de kritische mediawebsite Spiked.
Volgens Brendan O'Neill van Spiked was het de meeste reporters ter plaatse niet te doen om een waarheidsgetrouw verslag te brengen van de aardbevingsramp - wat je van journalistiek die naam waardig toch zou mogen verwachten, maar vooral om de lezer emotioneel te raken en zijn bereidheid tot geld te schenken op alle mogelijke manieren aan te zwengelen. Zelfs de Guardian (coverpagina met lijken onder vuile lakens) en de Independent (kop ‘Waardigheid is schaars goed' boven een foto van half door vogels opgegeten stapels lijken) konden het blijkbaar niet laten om zich te laten meeslepen in de mediastorm. Op een nieuwsshow van tv-zender Channel 4 werd vooral bericht over de sensationele gebeurtenissen die de cameraploeg ter plaatse in Port-au-Prince had meegemaakt en hoe die dat emotioneel verwerkte, meer dan over de ramp zelf.
Het resultaat van dit soort elkaar overtreffende horrorjournalistiek is dat de lezer/kijker uiteindelijk blijft zitten met vele onopgeloste vragen. Waarom vielen er in Haïti zoveel doden? Kwam de hulpverlening efficiënt op gang? Werden de zwaarst getroffen arme wijken eerst geholpen of was het weer rijken eerst? Waren de veiligheidssituatie en de plunderingen inderdaad zo erg als sommige media suggereerden (zonder daarvoor harde bewijzen aan te dragen) of moest dat andere doelstellingen dienen? Wat dachten de Haïtianen zelf of hadden die geen mening?
Achter deze Danteske pogingen om de hel op aarde te beschrijven, gaat helaas een zware mediacrisis schuil, schrijft Brendan O'Neill. Journalistiek is verworden tot een morbide vorm van entertainment die alleen maar emotionele betrokkenheid wil opwekken, maar nalaat feiten en achtergronden te helpen duiden. (JVC)
Klik voor Mediakritiek door Brendan O'Neill - Haiti earthquake reporters titillate with disaster porn
Klik voor Spiked
