Volgens een recent rapport van de Congolese mensenrechtenorganisatie ASADHO neemt de Chinese firma CREC een loopje met de sociale wetgeving en fundamentele arbeidsrechten in Congo. CREC is één van de vele Chinese bedrijven die sinds 2006 in Congo aan de slag zijn in het kader van de fameuze ‘Vijf grote bouwplaatsen van de republiek'. Dat is het herstelprogramma voor infrastructuurwerken (wegen, spoorwegen, havens) van president Joseph Kabila, waarbij vooral buitenlandse bedrijven betrokken zijn.
Na herhaalde klachten van arbeiders die voor CREC werkten aan de grootscheepse herstellingswerken aan de grote verkeerswegen in en rond de hoofdstad Kinshasa, bleek uit een enquête uitgevoerd door ASADHO op het terrein in november 2009, dat de firma op verschillende vlakken in overtreding is met de Congolese sociale en handelswetgeving. Van CREC is bijvoorbeeld geen spoor terug te vinden in het handelsregister bij de griffie van de Rechtbank van Koophandel van de hoofdstad, hoewel dat bij wet is verplicht voor alle bedrijven die zaken doen in Congo.
De zes belangrijkste klachten van de arbeiders waren: geen schriftelijk arbeidscontract, het niet respecteren van de arbeidsuren en geen betaling voor overuren, lonen die ver beneden het wettelijk minimum liggen, geen recht op een vakbond, willekeurige ontslagen van arbeiders omdat ze de bevelen van Chinese ploegbazen niet begrepen en een onvoldoende aan beschermende kledij en medische voorzieningen.
De onderzoekers van ASADHO kregen niet eens de gelegenheid om met de Chinese verantwoordelijken van CREC te spreken. Die weigerden systematisch elk contact en spraken geen Frans of een Congolese taal. Voor ASADHO is het overduidelijk dat de firma fundamentele arbeidsrechten zoals die ook internationaal werden vastgelegd, overtreedt. Vooral het niet respecteren van de minimumlonen is een praktijk die veel voorkomt in Congo. Zo hanteerde CREC in november 2009 een wisselkoers van 1 Amerikaanse dollar voor 420 Congolese frank, hoewel de officiële koers op dat moment al 890 Congolese frank bedroeg. De arbeiders kregen daardoor niet eens de helft van het loon waarop ze eigenlijk recht hadden. Het verschil verdween dus in de zakken van de Chinese bedrijfsleiders, stelt de mensenrechtenorganisatie vast. Nochtans was het precies de bedoeling dat het ‘Vijf bouwplaatsenprogramma' de Congolese samenleving op alle vlakken vooruit zou helpen. ASADHO heeft het dossier-CREC ondertussen overgemaakt aan de Congolese sociale inspectie en het ministerie van Werkgelegenheid.
Jan Van Criekinge
Klik voor Rapport Circonstancie ASADHO Les conditions de travail des Congolais au sein de l'entreprise chinoise CREC sont inacceptables! (janvier 2010)