Na een lange ziekte is op zaterdagavond 9 juni Sembène Ousmane op 84-jarige leeftijd gestorven in zijn huis in Yoff, een voorstad van de Senegalese hoofdstad Dakar. Sembène Ousmane is zonder twijfel een pionier geweest voor de ontwikkeling van de geëngageerde Afrikaanse film en literatuur. Zijn doelstelling daarbij was de ‘dekolonisatie van de geesten’ wat hem ook meer dan eens in conflict bracht met de machthebbers in zijn eigen land. Zijn onafhankelijke opstelling werd zeker niet altijd gewaardeerd. Hij werd geboren op 1 januari 1923 in Ziguinchor in de zuidelijke regio Casamance als zoon van een visser. Zoals zovele onderdanen van de Franse kolonies wordt hij tijdens de Tweede Wereldoorlog opgeroepen om dienst te doen in het Franse koloniale leger. Na de oorlog blijft hij in Frankrijk waar hij werkt in de Citroën-fabrieken in Parijs en als dokwerker in Marseille. Daar wordt hij geconfronteerd met de discriminatie van de zwarte arbeiders en begint zijn vakbondswerk. Hij sluit ook aan bij de Franse Communistische Partij. Na de onafhankelijkheid van Senegal in 1960 krijgt hij de kans een cineastenopleiding te volgen in Moskou. Als autodidact begon hij in de jaren vijftig romans te schrijven waarvoor hij zich liet inspireren door zijn ervaringen tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Enkele bekende titels (die ook in het Nederlands werden vertaald) zijn: ‘De zwarte dokwerker’, ‘De postwissel’ en vooral ‘De houtjes van God’ over de grote staking van de spoorwegarbeiders in Senegal en Mali in 1947. Al snel begreep Sembène Ousmane dat hij met romans alleen niet zou doordringen tot de grote massa van ongeletterde Afrikanen. Daarom stapte hij over naar het voor Afrika nieuwe medium film. Zijn eerste kortfilm ‘Borom Saret’ (1962) kende meteen een groot succes. Vele van zijn films zijn gebaseerd op zijn literair werk. Enkele bekende films: ‘Camp de Thiaroye’ (1987) over de moord op gedemobiliseerde soldaten, ‘Guelwaar’ (1992), een metafoor voor de vele problemen waar Afrika mee kampt, en ‘Moolaadé’ (2004) over het gevoelige thema van de genitale verminking van vrouwen. Sembène Ousmane wou met zijn films discussies uitlokken. Van hem is ook de uitspraak dat films met een eigen Afrikaanse kijk even belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het continent als hospitalen of scholen.
Een overzicht van zijn literair en cinematografisch werk
http://www.afrik.com/article11901.html
http://www.senegalaisement.com/senegal/ousmane_sembene.html
http://fr.wikipedia.org/wiki/Ousmane_Semb%C3%A8ne
Een DVD-box met 6 films én een portret van de cineast/auteur
http://www.cine3mondes.com/310listVid.lasso?-database=M3M&-table=M3video&-response=320detVid.lasso&-keyField=id&-keyValue=370&-search&-session=m3m:3C07AA5B8B6048C328F642BB0F31F86D
