Home

Zonder Europese militaire bases was oorlog in Irak, Afghanistan of Tsjaad onmogelijk, zeggen vredesactivisten

Met de enorme media-aandacht voor de als ‘historisch' bestempelde Amerikaanse presidentsverkiezingen overheerst al te vaak het beeld dat alleen de Verenigde Staten verantwoordelijk zouden zijn voor de oorlogsvoering in landen zoals Irak of Afghanistan. Maar ook Europa herbergt een uitgebreide militaire interventiemachine die noodzakelijk was - en nog altijd is - om die oorlogen gaande te houden. Onder de slogan ‘Oorlog vertrekt vanuit Europa' willen vredesactivisten daarom op 14 en 15 november in heel Europa de militaire interventiestructuur zichtbaar maken en de wereldwijde interventies aanklagen. Het kader waarin Europa bijdraagt aan de oorlogsvoering kan verschillen: het Atlantische militaire bondgenootschap NAVO, de Europese Unie, de Amerikaanse ‘coalition of the willing', de Verenigde Naties. Ook de doelwitten en de omvang van de operaties variëren sterk: van Irak, Afghanistan, Libanon tot Tsjaad en - als het van de Belgische en Franse regeringen afhangt, kunnen we straks ook Congo aan dat lijstje toevoegen. Het vertrekpunt vormen telkens de militaire bases, maar ook de civiele havens en luchthavens in heel Europa.

In 2003 waren 54.000 in Europa gestationeerde Amerikaanse militairen direct betrokken bij de oorlog in Irak. 320.000 ton oorlogsmateriaal werd verscheept vanuit Europese havens (o.a. Antwerpen). Vijfenzeventig procent van het wapentuig en het militaire materieel dat de VS nodig heeft, passeert ook vandaag nog door Europa. Bovendien werden verschillende Europese luchthavens gebruikt voor de clandestiene uitleveringen van gevangenen.

De EU-lidstaten sturen nu zélf 25.000 troepen naar Afghanistan om er strijd te leveren tegen de Taliban onder NAVO-commando. EU-interventietroepen zijn actief in Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek en binnenkort misschien ook in het oosten van Congo. Dat soort ‘humanitaire' interventies is al jaren grondig voorbereid. Legers worden omgevormd om in te grijpen ver buiten het eigen grondgebied. "Europa voert oorlog onder de noemers 'humanitaire interventie' en 'oorlog tegen terrorisme'", zeggen de vredesactivisten. "Maar verscholen achter deze pr-labels dient de militaire interventiemachine economische kortetermijnbelangen en houdt ze de bestaande wereldorde in stand."

De militaire operaties van de NAVO en de EU worden geleid vanuit militaire hoofdkwartieren in Europa. De ISAF-NAVO-operatie in Afghanistan vanuit Brunssum in Nederland, de EUFOR-operatie van 2006 in Congo vanuit Potsdam in Duitsland, de interventie in Tsjaad vanuit het Franse hoofdkwartier in Mont Valérien. De VS beschikt over een eigen militair commandocentrum (EUCOM) in Stuttgart. Samen vormen ze een enorm logistiek netwerk. Andere bases zorgen voor wereldwijde communicatie en spionage. De grootste luchtmachtbasis in Europa bevindt zich in het Duitse Ramstein. Meer dan tienduizend Amerikaanse soldaten en militair personeel werken er. Het is de centrale plek van waaruit troepen vertrekken naar Azië, Afrika en het Midden-Oosten, zowel voor de VS als voor de NAVO.

Van bij het begin van de oorlog in Irak in 2003 werden overal in Europa geweldloze acties gevoerd. Totnogtoe was er weinig samenwerking tussen de verschillende lokale vredesgroepen. Grensoverschrijdende samenwerking is nodig om de impact te versterken. Een Europese dag van geweldloze actie tegen de militaire interventie-infrastructuur moet daar verandering in brengen. (JVC)

Weblinks

klik voor War starts from Europe, een campagne die in België door Vredesactie wordt gecoördineerd

klik voor War Resisters' International: internationale campagne ‘War starts from Europe'

Klik voor European Peace Action

Klik voor Global Witness: Resource plunder still driving eastern Congo conflict
________________

Lees ook

Vakbonden doelwit van repressie in Zimbabwe

Sinds de fel gecontesteerde verkiezingen van 29 maart zinkt Zimbabwe elke dag een beetje verder weg in het moeras. In de laatste aflevering van de machtsstrijd van president Robert Mugabe tegen de oppositie moeten nu ook de vakbonden het ontgelden. Vorige week werden voorzitter Lovemore Matombo en algemeen-secretaris Wellington Chibebe van het Zimbabwe Congress of Trade Unions (ZCTU) gearresteerd en opgesloten in de centrale gevangenis van Harare. Daarbij is de politie bijzonder hardhandig te werk gegaan. Er wordt gevreesd dat beide mannen in de gevangenis zullen worden gemarteld. ZCTU is de belangrijkste onafhankelijke vakcentrale van het land. Hun misdaad?

Afrika-beleid van de VS in teken van Bush' oorlog tegen de terreur

Volgens kritische analisten van het Amerikaanse buitenlandse beleid paste het bezoek dat president George W. Bush tussen 15 en 21 februari bracht aan vijf Afrikaanse landen (Benin, Tanzania, Rwanda, Ghana en Liberia) perfect in zijn streven om de ‘oorlog tegen de terreur' wereldwijd uit te breiden. Africa Action, Africa Faith and Justice Network (AFJN), International Labor Rights Forum en Jubilee USA Network hebben samen met het onderzoeksinstituut Foreign Policy In Focus een doorlichting gemaakt van het Amerikaanse Afrika-beleid in het laatste jaar van het presidentschap van Bush.

Naar een eigen Afrikaanse Vrede- & Veiligheidsarchitectuur?

Met de oprichting van de Afrikaanse Unie (AU) in 2001, ter vervanging van de onmachtige Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE), werd ook voorzichtig de basis gelegd voor een eigen Afrikaans veiligheidsbeleid. Een van de ‘heilige' principes van de OAE was precies de soevereiniteit van elke lidstaat en de niet-inmenging in de interne zaken van andere lidstaten. De grote meerderheid van gewapende conflicten in Afrika van het voorbije decennium waren echter grootschalige ‘burgeroorlogen' waarbij vaak wel buurlanden betrokken geraakten zoals in Soedan of Congo. De OAE stond daarbij machteloos. In navolging van de VN-Veiligheidsraad heeft de AU een Peace and Security Council opgericht met de African Standby Force (ASF) als toekomstige operationele troepenmacht.

Strijd tegen straffeloosheid als voorwaarde voor duurzame vrede in Centraal-Afrika

Officieel heerst er vrede in de regio van de Grote Meren. Congo hield vorig jaar verkiezingen na een turbulente periode van tien jaar waarbij naar schatting vier miljoen mensen omkwamen. De Burundezen hadden al een jaar eerder een moeizame overgangsperiode afgesloten met verkiezingen. En Rwanda experimenteert met het gacaca-systeem voor de berechting van duizenden genocideverdachten. Maar iedereen weet dat de vrede in de regio heel broos is. In het oosten van Congo gaat het de laatste weken veeleer de verkeerde kant uit. Kan de strijd tegen de straffeloosheid van oorlogsmisdaden een voldoende voorwaarde scheppen voor een duurzame vrede?