Je kan de oefening maken voor nogal wat landen of regio's waar de economie trager groeit dan de bevolking. Dan dreigen een pak problemen de kop op te steken. Voor het Afrikaanse Tsjaad levert dat bijvoorbeeld volgend plaatje op.
Na een kortstondige olie-boom bij het begin van deze eeuw, met een economische groei van even zelfs dertig procent per jaar, valt die groei terug op iets meer dan één procent. Intussen neemt de bevolking toe met drie procent. Resultaat: het inkomen per hoofd daalt.
Waar komt dat inkomen vandaan? Niet uit de industriële sector want met een brouwerij, weverij, bottelarij en nog enkele andere fabrieken stelt die niet veel voor. Handel is belangrijker maar evenmin doorslaggevend, tenzij dan de olie die sinds 2003 wordt opgepompt nabij Doba. Het gaat om 180.000 vaten per dag. Ter vergelijking: Nigeria produceert er meer dan twee miljoen. Maar die 180.000 van Tsjaad zijn wel goed voor de helft van het nationaal inkomen en zowat negentig procent van de export. Ondanks afspraken tussen regering, oliemaatschappijen en Wereldbank over een besteding van tachtig procent van de inkomsten aan ontwikkeling, kwam daar niets van terecht. De regering verbreekt haar beloften, het leger krijgt massa's geld, en ook corruptie eist zijn tol. Eens te meer blijkt bodemrijkdom geen weldaad te zijn voor het gros van de bevolking. Vraag het maar aan vele inwoners van Congo, Angola, Indonesië, Mexico of Rusland.
De landbouw en veeteelt dan. Sinds het land olie uitvoert, wordt daarmee nog maar een vijfde van het nationaal inkomen verdiend. Maar dat is wel waar driekwart van de bevolking moet van leven, aangevuld met wat visserij en de opbrengst van bomen opleveren: Arabische gom, noten en vruchten.
Nog altijd belangrijk is katoen, ongeveer een miljoen mensen leven van de productie ervan. Op de wereldmarkt wordt West-Afrikaanse katoen uit Tsjaad, Mali, Burkina Faso en andere landen sterk gewaardeerd, want met de hand geplukt en dus schoner. Maar de prijs - en dus de opbrengst - daalt voortdurend. Vooral de subsidiëring van de Amerikaanse katoenboeren is daarvoor verantwoordelijk. Enkele West-Afrikaanse landen protesteerden hiertegen bij de Wereldhandelsorganisatie. Ze haalden hun gelijk maar het blijft afwachten of de Verenigde Staten zijn subsidies echt zal beperken. (DB en nieuwe Tsjaad landenboek)
Het nieuwe Tsjaad Landenboek, auteur Dorrit van Dalen, 122 p., met foto's plus uitvouwbare overzichtskaart
Klik voor meer informatie en bestellen - de landenboeken zijn alfabetisch gerangschikt
Web-TV - klik voor web-tv-reportage Het effect van Amerikaanse katoensubsidies op Afrikaanse katoentelers (het is de tweede reportage)
Dit is een reportage uit de reeks Wereld in Beeld, educatieve web-tv over globalisering voor het secundair onderwijs en voor al wie wil weten wat onze wereld overkomt.
De eerste acht reportages zijn ook verschenen op DVD voor uitzending op groot scherm. Klik hier voor meer info en bestellen