Er is ernstige kritiek op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties (1). Maar er blijft ook die andere kant. Die doelen zijn al veel beter dan de millenniumdoelen, een mondiaal bestuur is broodnodig om wereldproblemen aan te pakken en de Economische en Sociale Raad van de VN, Ecosoc, zou daarin een eersterangsrol moeten spelen.
De intelligentie van de naoorlogse wereld
Bij de oprichting van de Verenigde Naties kwam er niet enkel een Veiligheidsraad maar tevens de veel minder bekende Economische en Sociale Raad. Waarom is die zo belangrijk? Omdat de machthebbers in 1945 een klare keuze maakten, zowel tegen allesverwoestende oorlog als voor een economie die hun sociale ambities voor de wereld moet ondersteunen.
De Veiligheidsraad was er om de hete oorlog weg te houden, om te vermijden dat conflicten de wereld opnieuw in desastreus militair geweld zouden storten, heel belangrijk zo vlak na de Tweede Wereldoorlog.
In de nasleep van de financiële en economische crisis die vanaf 1929 tot immens veel werkloosheid, maatschappelijke ontwrichting, verlies van democratie, dictatuur en oorlog leidde, was er iets minstens even belangrijk, of zelfs nog belangrijker omdat het oorlogsgeweld kon voorkomen. Er was een doortastende en effectieve aanpak nodig van het structurele geweld van onderontwikkeling. Elk land moet bij machte zijn om een welvaartsmachine uit te bouwen zodat mensen overal goed kunnen leven, hun rechten worden gerespecteerd en er minder conflictstof is.
Het is voor die proactieve rechtenaanpak – de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zou in 1948 het licht zien – dat er een daadkrachtige Verenigde Naties nodig was met een sterke Economische en Sociale Raad. In die context zijn ook het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank opgericht, niet om een neoliberaal beleid te voeren dat onze wereld ontwricht en onze toekomst bezwaart.
Het verzuim van de naoorlogse wereld
De Economische en Sociale Raad viert intussen met de hele VN zijn zeventigste verjaardag zoals de website duidelijk maakt met het logo ECOSOC70. Maar de wereld is al die tijd zo dwaas geweest om Ecosoc onmachtig te houden. Zoals vroeger al in Pala opgemerkt (2), waarop wachten we om die Economische en Sociale Raad de leiding toe te vertrouwen van het mondiale sociaaleconomische beleid? En waarom geven we niet meteen ook ecologie mee als bevoegdheid en noemen we hem de Ecologische, Sociale en Economische Raad zodat hij op al die terreinen kan functioneren als een soort wereldregering?
Die leiding moet hij natuurlijk ook uitoefenen ten aanzien van IMF, Wereldbank en Wereldhandelsorganisatie. Het is de aangewezen manier om deze falende instellingen aan banden te leggen en, beter nog, hen te verplichten werk te maken van een wereldeconomie die mens, maatschappij en milieu respecteert.
Beterschap op komst?
Intussen is alvast een deel van die redenering gevolgd. Ecosoc afficheert zich vandaag uitdrukkelijk als een orgaan dat in het hart van de VN staat om de drie dimensies van duurzame ontwikkeling te bevorderen, zowel de economische, de sociale, en dus ook de ecologische dimensie.
Het ontplooit daartoe in de komende dagen en weken nogal wat activiteiten. Zo loopt er momenteel een e-discussie over de uitvoering van Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. Op 30 maart is er in New York een Speciale Ecosoc Vergadering over ongelijkheid. Een dag later is er het zogenaamde 2016 ECOSOC Partnership Forum From commitments to results: Leveraging partnerships for the 2030 Agenda.
Daarmee blijven we echter nog ver van het krachtige orgaan dat noodzakelijk is om de wereld mee op sleeptouw te nemen en te sturen in de richting van de sociaalecologische en democratische economie die samenlevingen nodig hebben. Meteen is de doelstelling ook preciezer geformuleerd dan het vagere duurzame ontwikkeling.
Of Ecosoc dan het embryo is van iets wat lijkt op een wereldregering, zien we later wel. Die naamgeving en categorisering is echt wel een discussie van secondair belang, het is de opdracht die volledige voorrang verdient.
Dirk Barrez, hoofdredacteur Pala
(1) Voor kritiek op de duurzame ontwikkelingsdoelen, zie deze Pala bijdragen
Waarom VN ontwikkelingsdoelen niet zal halen en dictators ze zonder morren tekenen
Agenda 2030 van VN - duurzame ontwikkelingsdoelen
(2) Een pleidooi voor een sterke Ecosoc was al in 2005 te lezen in deze opiniebijdrage
Meer en beter wereldbestuur is dringend nodig
Deze visie is verder uitgewerkt en in 2008 verwerkt in het boek Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving - voor info en bestellen klik hier
Informatie over Ecosoc
ECOSOC e-discussie over de uitvoering van Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling
Speciale Ecosoc Vergadering over ongelijkheid
2016 ECOSOC Partnership Forum From commitments to results: Leveraging partnerships for the 2030 Agenda
Lees ook: Scherpstellen - België en Ecosoc