Hoe zou het nog met de voedselcrisis zijn? Een jaar geleden lag zowat de hele wereld daar wakker van, vandaag is ze ondergesneeuwd in de financiële en economische crisis. Maar de voedselcrisis woedt nog in volle kracht. Kijk daarvoor niet zozeer naar de voedselprijzen, die blijven bokkensprongen maken, steil omhoog in 2007, dan fors naar beneden in 2008, opnieuw flink stijgend in 2009. Kijk in de eerste plaats naar het aantal mensen dat honger heeft. Eind deze week komt de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, met nieuwe hongercijfers. Het zullen er om en bij één miljard zijn.
Herinner u hoe de wereld in 2000 afsprak om het aantal hongerige mensen te halveren, van 800 miljoen naar 400 miljoen in 2015. Het gaat dus duidelijk de andere richting uit, het ministerie van Landbouw van de Verenigde Staten gewaagt zelfs van een stijging met 50 procent tot 1,2 miljard hongerigen in 2017.
We lijken gevangen te zitten in een dilemma. Als de prijzen te laag zijn, treft honger dubbelhard de boeren. Nog altijd zijn diegenen die zorgen voor ons eten, degenen waarvan de magen meest hard knorren. En als de prijzen hoger zijn, treft honger massaal de inwoners van de slums in de grootsteden, meestal verarmde boeren die het platteland de jongste decennia noodgedwongen hebben verlaten. Meest fundamenteel hindert die prijswispelturigheid op de wereldmarkten elk lange termijnbeleid. In tientallen landen hebben overheden de landbouw verwaarloosd in de verwachting dat de markt én de grootschalige industriële landbouw het wel zouden oplossen. Neen dus.
Wat te doen? Landen moeten opnieuw de volle vrijheid hebben om hun voedselproductie in handen te nemen, zodat ze opnieuw kunnen investeren in een vooral familiale en ecologische verantwoorde landbouw zodat die het eten voortbrengt wat iedereen nodig heeft. Als hun productiviteit stijgt, hebben boeren en boerinnen alvast zelf te eten. En met de rest van hun grotere productie helpen ze de stedelingen aan eten en vullen ze hun inkomen aan. Alleen zo kan de ontwrichting en de leegloop van het platteland worden gestopt. Is dat dan betaalbaar voedsel in de stad? Wel, het is opnieuw aan overheden om erover te waken dat de prijzen hoog genoeg zijn en redelijk stabiel om de meeste boeren een leefbaar inkomen te verschaffen, en niet te hoog zodat stedelingen zich voldoende en gevarieerd kunnen voeden. En als een deel van de stedelingen té weinig inkomen heeft, dan moet men niet die stedelijke armsten uitspelen tegen de verarmde boeren. Neen, de echte remedie is dan om de welvaart voldoende te herverdelen zodat iedereen tenminste genoeg verdient om te kunnen eten.
Van omgekeerde herverdeling gesproken: de jongste jaren kopen de financieel krachtigen in een snel tempo grote lappen grond op in Afrika en andere werelddelen. Dit inpikken van land hypothekeert in hoge mate de ontwikkeling van de duurzame landbouw die we echt nodig hebben. (DB)
Klik voor FAO-grafieken - voedselprijzen
Klik voor FAO-toespraak met hongercijfers
Klik voor FAO-artikel Land acquisitions in Africa pose risks for poor
Klik voor info en bestellen over boek en dvd Koe 80 heeft een probleem