Een sterke democratische samenleving moet kunnen rekenen op een uiterst divers medialandschap dat aandacht en stem geeft aan wat meest belangrijk is. Die rijkdom stimuleren met een kwalitatieve openbare omroep werkt goed. Ook in de toekomst moet een sterke openbare omroep de best mogelijke journalistiek garanderen.
Vlaanderen gaf zijn omroep de ambitie mee om aan alle burgers een rijk, breed en betrouwbaar palet van nieuws, duiding, cultuur en ja, ook sport, amusement en educatie te verschaffen. De VRT heeft die opdracht al decennia met veel lust ter harte genomen en geniet veel vertrouwen. Onze omroep is een groot goed. Al zien wij naast de vele plussen ook minnen. En dus: VRT kan en moet (nog) beter.
De noodzaak van een betrouwbaar kompas
We beleven spannende tijden vol snelle veranderingen waarbij veel op het spel staat. Dat vereist een grotere en meer kwaliteitsvolle journalistieke aandacht voor de échte knelpunten: ongelijkheid dichtbij en wereldwijd, mobiliteit, klimaat, milieu, duurzame economie, diversiteit, asiel en migratie, vluchtelingen, racisme, mensenrechten, privacy, bedreigde democratie, dictaturen en hun wanbeleid, opkomende wereldconflicten … dit zijn de levensbelangrijke dossiers en maatschappelijke vraagstukken van vandaag en morgen.
Hier ligt een cruciale extra opdracht voor de Vlaamse openbare omroep. Hij moet zich op deze terreinen werkelijk weten te onderscheiden en accuraat aangeven wat de wereld echt beroert en ons leven bepaalt. Een gedeeld betrouwbaar kompas voor een complexe wereld bieden, dat is wat wij van onze omroep mogen verwachten.
Hoe deze meerwaarde realiseren?
Wat is er dan nodig om deze meerwaarde voor Vlaanderen, deze noodzakelijke performante openbare omroep, te realiseren?
Heel belangrijk in een democratische samenleving is het blijven garanderen en koesteren van de politieke onafhankelijkheid van haar omroep.
Die onafhankelijkheid staat of valt met de noodzakelijke financieel-economische zekerheid en autonomie van de openbare omroep. De overheid zorgt voor voldoende middelen en waarborgt deze tijdig voor de toekomst.
De overheid garandeert haar omroep daarnaast een verantwoord economisch initiatiefrecht. Dat is belangrijk om de nodige extra inkomsten te verwerven voor zijn opdracht.
Even essentieel is dat het gehele Vlaamse medialandschap aan sterkte wint wanneer ook de omroep voluit haar maatschappelijk-economische rol kan spelen. Zeker ten aanzien van de bedreigende machtsconcentratie bij enkele mondiale digitale concerns is een Vlaams mediabestel met gezonde concurrentie voor zijn inkomsten en leefbaarheid gebaat bij een ook economisch slagvaardige omroep.
Heel in het bijzonder moet de journalistieke vrijheid en redactionele autonomie worden gewaarborgd en verdedigd. Dit betreft onder andere de vrijwaring van elke ongeoorloofde inmenging en de verantwoorde inzet van voldoende mensen en middelen.
In een open samenleving kan geen enkele organisatie of instituut zich onttrekken aan democratisch toezicht.
De publieke omroep verschaft dus snel en gedegen informatie over haar werking aan het grote publiek.
Daarnaast hechten we heel speciaal veel belang aan het instellen van een onafhankelijk adviesorgaan van deskundigen uit de academische, journalistieke en culturele wereld voor de kwaliteitscontrole en de evaluatie van onze omroep. Zijn de toevertrouwde mensen en middelen doelmatig ingezet? En vooral, kan de omroep haar meerwaarde bewijzen? Maakt zij informatief het verschil en is zij het kompas dat Vlaanderen nodig heeft? Wat kan (nog) beter?
De ideale omroep: een blijvend streven
Wij gaan het engagement aan om, in volle onafhankelijkheid, verder te blijven nadenken over de opdracht van de openbare omroep in de Vlaamse samenleving, zelfs over hoe de ideale omroep voor Vlaanderen er zou uitzien, en hoe we haar prestaties best evalueren.
Zo hopen we bij te dragen tot de best mogelijke nieuwe beheersovereenkomst 2021-2025 voor de VRT, en vooral tot een omroep die elke dag haar onmisbaarheid bewijst met de kwaliteit van haar informatie en duiding.
Deze tekst is de eerste vrucht van onze denkgroep. We komen uit heel verschillende hoeken. Wat ons bindt, is dat we allen deze visie en oplossingen willen bepleiten overal waar nodig, in het bijzonder bij onze politici. Zij dragen, met het oog op een toekomstgerichte democratische samenleving, grote verantwoordelijkheid voor de behartiging van een performante openbare omroep.
Denkgroep Een goede VRT is best voor iedereen
Dirk Barrez, voormalig VRT-journalist, hoofdredacteur Pala.be, initiatiefnemer
Peter Verlinden, voormalig VRT-journalist, gastdocent KULeuven, initiatiefnemer
Leden van de denkgroep, komende uit de academische, culturele, politieke en journalistieke wereld (in alfabetische volgorde):
Guy Cassiers, artistiek directeur Toneelhuis
Magda De Meyer, voorzitter Vrouwenraad
Prof. Gita Deneckere, decaan Faculteit Letteren en Wijsbegeerte UGent
Prof. Leen d'Haenens, professor, Instituut voor Mediastudies KULeuven
Vera Dua, voormalig Groen minister en voorzitter BBL
Prof. Em. Rik Pinxten, UGent, voorzitter vzw Crescendo
Gie Polspoel, voormalig VRT-journalist
Prof. Em. Jan Servaes, voormalig UNESCO Chair in Communication for Sustainable Social Change at University of Massachusetts at Amherst
Prof. Hilde Van den Bulck, professor communicatiewetenschappen, Universiteit Antwerpen
Dirk Van der Maelen, voormalig SP.A volksvertegenwoordiger en ondervoorzitter SP.A
Prof. Herman Van Goethem, rector Universiteit Antwerpen
William van Laeken, voormalig VRT-journalist
Inge Vervotte, voormalig CD&V minister en voorzitter dagelijks bestuur Emmaüs
Christina von Wackerbarth, voormalig VRT algemeen directeur televisie
Walter Zinzen, voormalig VRT-journalist
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
