Economie

Kan een Canadees investeringsfonds straks compensatie afdwingen omdat Nederland niet langer toestaat dat het zoveel winst wegzuigt uit de opvang van 60.000 kinderen?

De Europese Commissie voorziet 7,5 miljard euro ‘vers geld’ voor het Just Transition Fund. Maar is dat genoeg voor een rechtvaardige transitie? En hoe verstandig is het om dat te laten afhangen van privé investeerders?

Ik stapte uit de bus op een industrieterrein. Overal grote vrachtwagens om me heen, bewegend en geparkeerd. Verder lopend zag ik nog veel meer trucks, rijdend van en naar het vliegveld… krankzinning hoe onze economie nu draait.

Als de Europese Unie op 11 december 2019 haar voorstel van Green Deal lanceert, is ze daarmee lang niet de eerste.

Twee op drie Belgen vinden meer verantwoorde consumptie nodig. Maar de bekendheid met duurzame producten is aan de lage kant.

Een nuttige studie maar er valt te discussiëren over de naam ‘klimaattransitie’. Want de duurzaamheidstransitie moeten we omvattend aanpakken, niet in afzonderlijke klimaat- of andere schuifjes.

Centrale banken staan niet bekend voor spetterend nieuws. Anders is de Zweedse Riksbank die obligaties van de vervuilers Alberta, Queensland en Western Australië dumpt en zelfs suggereert om helikoptergeld uit te geven.

Onze kromme energiepolitiek wringt zich in extra bochten: investeringen in wind en zon krijgen minder geld, burgemeesters beslissen over windmolens en geen premies meer voor elektrische auto’s. Eén zekerheid: dit land weigert al decennia duurzame technologie slim te bevorderen en mist telkens de sectoren van de toekomst.

'Fashion Revolution Day' vraagt volledige transparantie van de kledingindustrie over wie de kleren maakte. Haar 'Fashion Transparency Index' 2019 rangschikt 200 merken.

Hoe stupide kan men zijn? De slachtoffers van de door Amerikaanse banken in 2007-2008 veroorzaakte financiële vuurzee geven goed tien jaar later nog altijd de macht in handen van dezelfde bankpyromanen.

In nog geen drie jaar verkoopt het nieuwe coöperatieve voedingsmerk 'Wie is de baas?! Het merk van de consument' 140 miljoen producten in Frankrijk. Dat is een heel opvallende prestatie.

4 WAAR MOET HET NAARTOE? Klassieke economische opvattingen maken vooral deel uit van de problemen. Met een pure vrije markteconomie geraken we nooit aan een duurzame economie, laat staan met staatskapitalisme. Toch is er een zekere plaats voor de markt.

3 WAAR MOET HET NAARTOE? Net als voor de ecologische duurzaamheid stelt zich ook de prangende rechtvaardigheidsvraag: waar liggen de grenzen van wat mensen en samenlevingen kunnen (ver)dragen? Wat is de sociale ondergrens van een menselijke samenleving?

2 WAAR MOET HET NAARTOE? Voor een echt duurzame economie zijn drie grote stappen te zetten. Respecteert ze de aarde? Laat ze de mensen leven? Welke economische instrumenten zijn daarvoor meest nuttig? In deze bijdrage de prioritaire ecologische duurzaamheid.

Wie kent dat dubbel gevoel bij het wijdverspreide enthousiasme voor subsidies?
Ja, subsidies kunnen belangrijk zijn en er kunnen zelfs heel goede redenen voor zijn.
Maar ook is er het grote probleem van afhankelijkheid, van willekeur en van administratieve overlast.

1 WAAR MOET HET NAARTOE? Tal van systeemcrises roepen om een dringende aanpak maar politiek blijft in gebreke. Gelukkig kunnen ook samenleving en bedrijven in actie komen. Dan is de sleutelvraag: waar moet het naartoe met de economie want die is veel breder dan doorgaans aangenomen.

De Europese vakbonden willen een voor de werknemers eerlijker Europa en bepleiten een vernieuwd Sociaal Contract voor Europa. Hebben ze de kracht daarvoor?

POLITIEKE DWAASHEDEN 7. In 1961 wil de VS een mens op de maan krijgen vóór het einde van het decennium. Acht jaar later lukt dat al. Dat is de kracht van door overheid gestuurde technologie.

Welke politiek voeren om de industrie in Europa klimaatneutraal te maken? Welke industriële strategie is er nodig om zulke transitie te doen slagen in de komende dertig jaar? Welke instrumenten heeft een overheid daarvoor te beschikking?

Onze economie vertoont nogal wat gebreken. Meer ruimte creëren voor coöperatieve ondernemingen biedt vele kansen voor een meer solidaire en duurzame welvaartscreatie.

Op dit ogenblik loopt een Europees initiatief onder de naam Rights for people, rules for corporations. Met deze petitie vragen al meer dan een half miljoen Europese burgers om de internationale handels- en investeringsverdragen grondig te herzien.

POLITIEKE DWAASHEDEN 3. Met hun keuze om geld alle vrijheid te geven, laten politici de samenleving in de steek op misdadige wijze. Grootbanken misbruiken die vrijheid compleet en storten ons in de zwaarste financiële crisis sinds tachtig jaar.

Standaarden en regels voor voedsel, geneesmiddelen of technologische innovatie beschermen onze gezondheid, garanderen onze rechten en respecteren het milieu. New Economics Foundation legt kort uit hoe internationale handelsakkoorden dit alles ondergraven.

POLITIEKE DWAASHEDEN 2. Al ruim 40 jaar lossen politici het stuur van de economie ten voordele van markten en privébedrijven. Die leveren nuttige prestaties maar kunnen geen sociale rechtvaardigheid realiseren en het milieu vrijwaren.