Civiele maatschappij discussieert over rol China in Afrika

Niemand kan er nog naast kijken: China heeft zich de laatste jaren ontpopt tot een belangrijke speler op de Afrikaanse markt. In de marge van de jaarvergadering van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank (AfDB), die eind mei voor de eerste keer in de Chinese havenstad Sjanghai plaatsvond, ontmoetten ook vertegenwoordigers van de Afrikaanse en de Chinese civiele samenleving elkaar. Deze historische bijeenkomst kwam er op initiatief van China Development Brief, Focus on the Global South en het Transnational Institute uit Amsterdam. Het was de bedoeling dat iedereen op een vrije en kritische manier zou kunnen discussiëren over de gevolgen van de Chinese economische ‘invasie’ voor de bevolking van Afrika. Vele Afrikanen vrezen namelijk een nieuwe kolonisatie van het continent, terwijl anderen er een mogelijkheid in zien van vernieuwde Zuid-Zuidsamenwerking zonder het betuttelende voorwaardenbeleid dat de meeste westerse donoren gewoonlijk hanteren. Vertegenwoordigers uit Kenia, Egypte, Soedan, Zimbabwe, Benin, Zuid-Afrika, Mozambique, maar ook uit Birma, de Filipijnen, Brazilië, India, Australië, Groot-Brittannië en de VS namen aan de conferentie deel. Prof. Yan Hirong van de Universiteit van Hong Kong toonde met heldere cijfers aan dat China al bij al nog een kleine speler is bij investeringen in Afrika, maar dat het aandeel snel groeit. Belangrijker dan de reële cijfers is de perceptie en de gevolgen die de Chinese investeringen lokaal kunnen veroorzaken. Daniel Ribeiro van de Mozambikaanse milieugroep Justiça Ambiental waarschuwde voor de dramatische ontbossing als gevolg van grootschalige Chinese investeringen in Mozambique. Een milieukritiek die wel meer te horen was, onder meer bij de bouw van de Merowe Dam in Soedan, het grootste project voor hydro-elektriciteit in Afrika, volledig gefinancierd door de China Export Import Bank, waarvoor 70.000 mensen zullen moeten verhuizen. Ali Askouri van het Soedanese Piankhi Institute zei niet per se tégen de dam te zijn, maar vroeg wel om duidelijke mechanismen van inspraak van de betrokken bevolking. Een zwak punt in de economische relaties met China vond hij het gebrek aan transparantie en democratische controle vanuit de Chinese samenleving. En daar wringt precies het schoentje. China mag dan een economische reus zijn, de civiele samenleving is er nog uiterst zwak en mist elke ervaring op het vlak van buitenlandse relaties en controle van de eigen regering. Een confrontatiepolitiek, zoals westerse NGO’s dat al jaren gewoon zijn, is helemaal onbestaande. De gemiddelde Chinees heeft ook nauwelijks een besef van wat de Chinese regering in het buitenland uitspookt.
 
African Perspective on China in Africa http://www.pambazuka.org/en/issue/282
Korte interviews met deelnemers aan de Shanghai-conferentie:
http://www.pambazuka.org/en/category/features/41746
Wereldbank en de Chinese Export-Import Bank over Afrika
http://africa.reuters.com/top/news/usnBAN222921.html