Tot en met het jaar 2000 was de autobouwer General Motors bijna altijd het grootste bedrijf ter wereld. Alleen een piekende olieprijs besliste daar af en toe anders over. Decennialang kreeg het bedrijf zonder veel kritische kanttekening de slogan Wat goed is voor General Motors, is goed voor Amerika de wereld rondgestuurd.
Maar zelfs voor General Motors veranderden de tijden.
Vooral Toyota - samen met andere Japanse en later ook Zuid-Koreaanse autobedrijven - steekt de Amerikaanse autobouwers de loef af door de massaproductie tot in de puntjes te perfectioneren: alle kosten moeten eruit en tegelijkertijd is er een voortdurende druk om de kwaliteit te bewaken en te verhogen. De Europese autofabrikanten leren met veel moeite om ook betere auto's te bouwen, maar de Amerikaanse bedrijven slagen daar niet in. En ze maken nog andere faliekante keuzes. Dat er zuinige wagens nodig zijn, ontgaat hen zowat volledig. Zijn alternatief van de elektrische auto haalt General Motors zelfs eigenhandig van de weg.
Steeds sneller gaat het de jongste jaren bergaf met het bedrijf. Naar omzet is General Moters intussen op de Forbes- en Fortune-ranglijsten afgegleden naar de zeventiende of achttiende plaats. Het staat ook na de collega's Toyota en Volkswagen, en slechts een zucht voor Ford. Verschrikkelijker nog zijn de opgetekende verliescijfers, meer dan dertig miljard doller (bijna 31 zelfs) op een omzet van minder dan 150 miljard dollar. Slechts het toesnellen van de Amerikaanse overheid met miljarden dollars hulp van de belastingbetalers kan de autobouwer in 2009 boven water houden.
Je zou denken dat het management de les zou leren. Maar de oude arrogantie is intussen terug van amper weggeweest. Meest stuitend is dat de Europese dochter Opel al lang had verkocht moeten zijn door het failliete bedrijf. Maar nu al maandenlang blijft General Motors de mogelijke kopers en de overheden van vooral Duitsland en o.a. ook Vlaanderen aan het lijntje houden. En meest van al speelt deze werkgever met de voeten van zijn vele Europese werknemers die maar geen kijk krijgen op hun toekomst.
Twee zaken vallen hard op.
Op de puinhopen van de zwaarste financiële en economische crisis in tachtig jaar wegen de belangen van werknemers nog steeds het minst zwaar.
Ook in deze nog altijd neoliberale dagen is het door de staten ondersteunde of gemodelleerde kapitalisme allerminst verleden tijd: de Verenigde Staten, Duitsland, Rusland en anderen, allemaal streven ze hun eigen belangen na door de economische structuren naar hun hand proberen te zetten.
Dirk Barrez
Zie ook ons nieuwe boek Het mondiale uitzendkantoor. Waardig werk in tijden van globalisering en crisis, klik voor info en bestellen
Klik voor Forbes Global 2000
Klik voor Fortune Global 500
