De dag waarop de Amerikaanse president de ‘honden loslaat’ op het Capitool en de democratie bijna kapseist, houdt ze – toeval of niet – op te bestaan in Hongkong. Ook in de ‘grootste’ Indiase democratie en in Rusland regeert repressie.
Washington, Hongkong, Delhi…
democratieën spelen met vuur of erger
De protesten op 6 januari in Washington tegen de verkiezingsuitslag zijn wekenlang aangekondigd, zelfs het ‘wilde’ karakter ervan. Toch blijkt de Amerikaanse democratie onvoorbereid om haar verkozenen te beschermen. Ze begeeft zich zo aan een uiterst gevaarlijk experiment.
Opgezweept door een president die weigert zijn nederlaag te aanvaarden, gaan zijn aanhangers over tot een gewelddadige bezetting van het hart van de Amerikaanse democratie, het Capitool… Kan een democratie meer in doodsnood geraken? Kan ze nog meer op de rand balanceren vóór ze valt?
Uiteindelijk drijven Trump en zijn aanhangers hun aanval op de rechtsstaat niet tot het uiterste. Maar het is roekeloos om het lot van een democratie daarvan te laten afhangen. (1)
6 januari is niet voorbij
Zelfs na die bestorming blijven vele Republikeinse verkozenen erbij dat de verkiezingen vervalst zijn. De president treedt wel af maar is niet verdwenen, net zo min als zijn aanhang. En de harde kern heeft iedereen duidelijk gemaakt dat ze bereid is om geweld te gebruiken.
6 januari valt niet terug te draaien. Dit is niet voorbij, de democratie in de Verenigde Staten blijft in de gevarenzone.
Hoe kon de Amerikaanse democratie zo gevaarlijk afglijden?
Vooral sinds verkozenen zich laten afdreigen door hun president en vervolgens de rechtsstaat feitelijk begraven door te weigeren een proces te voeren over zijn machtsmisbruik, verkeert de democratie in groot gevaar. Meer daarover verscheen in de Pala bijdrage van februari 2020 Geen impeachment in VS. Als verkozenen angst laten regeren.
Een democratie moet zich effectief beschermen tegen leugens, brutaliteit, machtsmisbruik en/of bedreiging. Verkozenen en hun partij mogen nooit verglijden in het Stockholmsyndroom en zich laten gijzelen door een president en extremistische ‘partijgenoten’.
Voor een democratisch herstel en om angst niet langer te laten regeren, is het cruciaal dat de democratie zich doet respecteren. De gewelddadige bezetters van het Capitool moeten voor de rechter verschijnen en gestraft wanneer schuldig bevonden. Ook of hun organisaties moeten worden ontbonden of verboden, is te beoordelen door de rechterlijke macht. Meest noodzakelijk is dat de president in functie op die 6 januari wordt berecht voor de feitelijke gijzeling van de wettelijke macht en dus voor een aanval op de democratie die hij uitvoerde met behulp van zijn door hemzelf opgehitste aanhang.
Als de democratie in de VS verwaarloost om haar rechterlijke tanden te laten zien tegenover wie haar nog steeds bedreigt en belaagt, blijft zij met vuur spelen en zichzelf in gevaar brengen.
“Laat de honden los op onze tegenstanders”
De bestorming van het Capitool is een ernstige waarschuwing voor al wie de democratie genegen is maar zich nog steeds niet kan indenken dat ze gekaapt wordt en verdwijnt. 6 januari herinnert voor altijd aan de vileine macht van wie kan bevelen om “de honden los te laten op onze tegenstanders”. Want dat is precies de rol die de president met zijn toespraak die dag toebedeelde aan zijn betogende achterban.
Extremisten van allerlei slag gebruiken de uitdrukking ‘laat de honden los’ voor het voeren van oorlog. De jongste jaren vinden hun vijandelijkheden veelal online plaats. Van extreemrechts tot extreemlinks, van terroristen tot dictaturen zijn heuse digitale knokploegen en terreurbrigades constant actief. Maar hun agressieve praktijken blijven ook volop bestaan in de reële wereld.
Merk op, extremisten ontmenselijken zelfs de eigen ‘hondse’ medestanders in hun taalgebruik. Het is belangrijk om op zijn hoede te zijn voor wie zich zo uitdrukt, waar dan ook. Het is een niet mis te begrijpen signaal dat er geweld en gevaar dreigt voor wie democratie, mensenrechten, een open samenleving en sociaal vertrouwen belangrijk vindt.
China stopt democratisch Hongkong
Toevallig - of welgekozen - net op de dag van de bestorming van het Capitool in de VS worden in Hongkong 53 vooraanstaande leden van de democratische oppositie gearresteerd en valt de politie binnen op 72 plaatsen.
Zo maakt China een einde aan de mogelijkheid van een democratisch Hongkong met een variant van “laat de honden los”. Officieel zijn hier namelijk de autoriteiten van Hongkong aan het werk. Daarvoor doen ze evenwel beroep op de veiligheidswet die China vorig jaar oplegde.
Wie twijfelt eraan vanwaar de opdracht komt om dit vuile werk op te knappen? Om een volhardende en bewonderenswaardige democratische beweging dood te maken en een verdrag te breken dat Hongkong nog veel langer democratische rechten garandeerde? Verschillende landen en de EU protesteren tegen China, roepen sancties uit of overwegen dat.
Maar wat zal het resultaat zijn? Meest waarschijnlijk zal het grootste deel van de wereld eerder vroeg dan laat voorbijgaan aan de Chinese coup en de flagrante verdragsschending. En de potentieel krachtige en levendige Hongkong democratie kan en zal bijna zeker niet ontsnappen aan haar moordenaars. Het is meer dan bedenkelijk.
India, boerenrepressie en tientallen doden
In India stoot premier Modi al maanden op het hardnekkige verzet van boerenvakbonden die zijn liberaliserende hervormingen niet pikken. In ’s werelds grootste democratie – naar inwonertal gerekend – krijgen de honderden miljoenen boeren in september 2020 nieuwe landbouwwetten opgelegd zonder veel overleg of dialoog. (2)
Lokaal protest groeit in de herfst van 2020 uit tot een mars op de hoofdstad Delhi waaraan eind november naar schatting 200.000 à 300.000 boeren deelnemen. Op 26 november krijgen ze steun van een algemene staking met, volgens de organisatoren, 250 miljoen participanten.
Het conflict escaleert wanneer de regering het harde ingrijpen beveelt van ordetroepen om de marsen te beletten. De machtsstrijd heeft intussen al tientallen doden geëist. De boeren die nu al twee maanden rond de hoofdstad New Delhi kamperen eisen de intrekking van de landbouwwetten.
Modi die zich verkeek op de kracht van de tegenstander stelt voor om de wetten 18 maanden te schorsen, maar dat wordt geweigerd op 22 januari. De volgende krachtmeting is voor 26 januari wanneer de boeren, gewapend met hun tractors, de straat opgaan.
Hoe dit conflict ook verder verloopt, India is er onder een onbuigzame en autoritaire Modi democratisch sterk op achteruitgegaan.
Rusland, waar de democratie geen kans krijgt
Na de ineenstorting van het communisme heeft de democratie nooit echt wortel kunnen schieten in Rusland. Al zeker twintig jaar vormt president Poetin de grootste hinderpaal. Alhoewel zelf afkomstig uit de geheime diensten, laten zijn vaak ‘uitgelaten honden’ regelmatig steken vallen.
Zo mislukte vorig jaar de vergiftiging van de opposant Aleksej Navalny. De man overleeft en herstelt in Berlijn. Half januari keert hij terug naar Rusland. Het regime van Poetin reageert met zijn onmiddellijke aanhouding. Het resultaat is vooral dat het zich genoodzaakt ziet om het repressieapparaat meer overuren te laten maken.
Een week later protesteren vele tienduizenden mensen in wel honderd steden tegen de gevangenneming. Ook hier “worden de honden losgelaten”. De ordediensten waarschuwen onomwonden dat de verboden manifestaties uit elkaar zullen worden geslagen. Hard gewelddadig optreden gaat gepaard met het oppakken, ook preventief, van in totaal naar schatting meer dan 3500 betogers, een ongezien groot aantal.
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici
Voetnoten
(1) Wellicht was ook de president onvoldoende voorbereid om die dag de macht te grijpen. Het is helemaal het lot tarten als het overleven van de democratie daarvan afhangt.
(2) Lees meer over de inzet van dit conflict in Indian farmers protest
Lees ook
Extremisme veronachtzamen
Geen impeachment in VS. Als verkozenen angst laten regeren | 6-2-2020 - Deze waarschuwing voor een autocratische machtsgreep door Trump is geschreven 11 maanden vóór zijn poging tot staatsgreep, de aanval op het Capitool
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
