PALA Woordenboek

Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.

De nood aan sterke vakbonden om de welvaart van de wereld evenwichtiger verdeeld te krijgen, zal in de toekomst nog toenemen. Want de jongste jaren zijn China, India en de vroegere Sovjetstaten in snel tempo opgenomen in de wereldeconomie. Zo is het aantal werkers in de globale economie verdubbeld van anderhalf tot drie miljard mensen. Maar die nieuwelingen brengen relatief weinig kapitaal mee wat de verhouding tussen arbeid en kapitaal drastisch verandert. Er zijn op mondiaal vlak nu tweemaal zoveel mensen in strijd met elkaar voor ongeveer evenveel investeringen. Als je dan de vrije arbeidsmarkt laat spelen, zal er druk ontstaan op de lonen, zeker van de overvloedig aanwezige laaggeschoolde werkers.

De vakbonden hebben de uitdaging goed begrepen. Eind oktober-begin november 2006 ontbinden de twee grote vakbondskoepels zichzelf om één nieuwe wereldvakbondskoepel te stichten.

website Internationaal Vakverbond

lees meer in Palabrief 43

Veerkracht is het vermogen van elk systeem om grote veranderingen of schokken op te vangen zonder zijn kwaliteiten te verliezen of zelfs in te storten. Dit begrip van veerkracht is allereerst van toepassing op ecosystemen. Even belangrijk is het om de veerkracht van onze sociale, economische en culturele systemen te bewaken. Want grote veranderingen, schokken of crises kunnen ook hun weerbaarheid aantasten.

Het is uiterst belangrijk om de veerkracht van systemen nauwgezet te respecteren opdat ze hun vele functies blijven vervullen en hun diensten blijven leveren. De veerkracht van een systeem laten breken, brengt ons soms in terra incognita, op volledig onbekend terrein, zoals met de opwarming van de Aarde.

Lees meer in hoofdstuk 13 van Transitie. Onze welvaart van morgen

Onder toelichting weblinks naar artikels en instellingen

In nationale staten behoort het geweldmonopolie toe aan de overheid, die er heel terughoudend, streng gereglementeerd en democratisch gecontroleerd moet mee omspringen. Net zo komt het internationale geweldmonopolie toe aan de mondiale en regionale overheden.

Een permanente en democratisch gecontroleerde supranationale VN-politiemacht verzekert samen met regionale politiemachten de veiligheid in de wereld, ook in landen die ten prooi vallen aan burgeroorlog of zwaar oncontroleerbaar geweld.

Massavernietigingswapens hebben geen bestaansrecht en worden vernietigd.
De ontwikkeling en productie van wapens zijn een overheidsmonopolie.
De handel en het bezit van wapens zijn zo veel mogelijk beperkt, sterk gereglementeerd en streng gecontroleerd. In elk geval is het privébezit van vuurwapens en oorlogswapens verboden.

Een permanente internationale strafrechtbank beoordeelt oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Het structurele geweld van honger, armoede, vermijdbare ziekten en analfabetisme dat vaak voorafgaat aan fysiek geweld moet gekeerd door een herverdeling van de mondiale welvaart.

Uit Van eiland tot wereld

Zie ook oorlog

Weblinks naar Pala artikels en nuttige informatie

8. We geven de wereld FN cadeau | Pala 25-11-2003

19. Het kan ook zonder geweld | Pala 3-2-2005

Een ruimere behandeling van het vraagstuk van oorlog en vrede is te lezen in het boek Barrez Dirk, Van eiland tot wereld. Appèl voor een menselijke samenleving, Pala, 2008, deel 6 | $31, p.181-192. De eerste vier pagina's van dat hoofdstuk 'veiligheid' zijn hier te lezen.

Steeds meer gewapende conflicten, oorlog en geweldsdoden? Neen, toch niet | Pala 2-9-2014

Is er oorlog nodig om de oorlog uit te roeien? | Pala 24-10-2014
Deze gedachtegang is verder uitgewerkt in dit artikel dat een jaar later verscheen:
Nog veiliger wereld gezocht | Pala 1-12-2015

Waarom is oorlog nodig om te doen wat al lang moet? | Pala 3-3-2022

Oorlogen kosten meer mensen het leven | Pala 10-10-2023

*************************************

Stockholm International Peace Research Institute

International Institute for Strategic Studies

Veiligheidsraad van de Verenigde Naties

Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE)

Aanvaard te Munchen op 24 en 25 november 1971 door de afgevaardigden van de journalistenvakbonden van de (toen nog) zes lidstaten van de Europese Gemeenschap en vervolgens aanvaard door de Internationale Federatie van Journalisten (waaronder de AVBB) op het congres van Istanboel in 1972.

Inleiding

Het recht op informatie, op vrije meningsuiting en op kritiek is één van de fundamentele vrijheden van elk menselijk wezen.

Uit dit recht van het publiek om de feiten en de opinies te kennen, vloeit het geheel van de rechten en plichten van de journalist voort.

De verantwoordelijkheid van de journalisten tegenover het publiek heeft voorrang op elke andere, in het bijzonder op deze tegenover hun werkgever en tegenover de overheid.

De informatieopdracht behelst noodzakelijkerwijze de grenzen die de journalisten zichzelf spontaan opleggen.

Dit is het voorwerp van de Verklaring der plichten zoals zij hier werd geformuleerd.
Maar deze plichten kunnen slechts daadwerkelijk nagekomen worden bij de uitoefening van het beroep van journalist indien de concrete voorwaarden tot de onafhankelijkheid en tot de waardigheid van het beroep verwezenlijkt worden.
Dit is het voorwerp van de Verklaring der rechten zoals zij hierna opgegeven wordt.

Verklaring der plichten

De essentiële plichten van de journalist bij het opzoeken en het commentariëren van de gebeurtenissen zijn de volgende:

1) De waarheid eerbiedigen, welke ook de gevolgen voor hem mogen zijn.
Dit vloeit voort uit het recht van het publiek om de waarheid te kennen.

2) De vrijheid van informatie, van commentaar en van kritiek verdedigen.

3) Alleen informaties publiceren waarvan de oorsprong gekend is;
geen essentiële informaties schrappen, noch tekst of documenten verdraaien.

4) Geen oneerlijke methodes gebruiken om informaties, foto's en documenten te bekomen.

5) Zich ertoe verplichten het privé-leven van de personen te eerbiedigen.

6) Elke gepubliceerde informatie rechtzetten indien deze onjuist is gebleken.

7) Het beroepsgeheim bewaren en de herkomst van de bekomen vertrouwelijke informaties niet verspreiden.

8) Zich niet overgeven aan plagiaat, laster, eerroof en beschuldigingen zonder grond noch enig voordeel in ontvangst nemen voor het al dan niet publiceren van een informatie.

9) Nooit het vak van journalist verwarren met dit van reclameman of van propagandist en geen enkele rechtstreekse of onrechtstreekse instructie in ontvangst nemen van adverteerders.

10) Elke drukking weigeren en slechts redactionele richtlijnen aanvaarden van de redactieverantwoordelijken.

Elke journalist die naam waardig, moet het als een plicht aanzien de hierboven aangehaalde principes strikt na te leven; hij erkent het recht van kracht in ieder land, maar hij aanvaardt op beroepsgebied enkel de rechtsmacht van zijn gelijken, met uitsluiting van elke gouvernementele of andere inmenging.

Verklaring der rechten

1) De journalisten eisen vrije toegang tot alle informatiebronnen alsmede het recht vrijuit opzoekingen te mogen uitvoeren naar alle feiten die het openbaar leven kunnen beïnvloeden. Het geheim van de staats- en privé-belangen kan niet tegen de journalist ingeroepen worden, tenzij uitzonderlijk op grond van klaar omschreven redenen.

2) De journalist heeft het recht elke ondergeschiktheid te weigeren die in strijd zou zijn met de algemene lijn van het informatieorgaan waaraan hij medewerkt zoals deze schriftelijk werd vastgelegd in zijn contract van dienstneming.
Deze weigering geldt ook voor elke ondergeschiktheid die niet duidelijk met deze algemene lijn overeenkomt.

3) De journalist kan niet verplicht worden een beroepsdaad te stellen of een opinie uit te drukken die strijdig is met zijn overtuiging of met zijn geweten.

4) De redactionele ploeg moet verplichtend ingelicht worden over elke belangrijke beslissing die van aard is het leven van de onderneming te beïnvloeden. Zij moet tenminste geraadpleegd worden, voor de definitieve beslissing, over elke maatregel met betrekking tot de samenstelling van de redactie: aanwerving, ontslag, overplaatsing en bevordering van journalisten.

5) Wegens zijn funktie en zijn verantwoordelijkheid heeft de journalist niet alleen het recht op de voordelen van de collectieve overeenkomsten, maar ook op een persoonlijk contract dat de materiële en morele veiligheid van zijn werk verzekert. Dit contract moet hem een bezoldiging toekennen die in overeenstemming is met zijn sociale rol en die voldoende is om zijn economische onafhankelijkheid te waarborgen.

Zie ook Code van Journalistieke Beginselen (1982)
zie ook media

 zie milieuproblemen

Als de wereld wil opschieten richting duurzaam vervoer is het alvast nuttig om weten hoe we nu mensen en goederen vervoeren.

Voor personenverkeer in EU-landen, Noorwegen, VK en Zwitserland, zoek bij Eurostat - Modal split of inland passenger transport, uit te splitsen voor treinverkeer, ander publiek vervoer en auto’s.

Voor goederenvervoer in EU-landen, Noorwegen, VK en Zwitserland, zoek bij Eurostat - Modal split of inland freight transport, uit te splitsen voor spoor-, water- en wegvervoer.

Het is al veel gewonnen dat naast treinen, bussen, auto’s en vrachtwagens schepen aandacht krijgen. En de website biedt ook een kijk op vliegverkeer en containertransport.
Wat ontbreekt zijn de toch aanzienlijke en vooral aan te moedigen meest duurzame verplaatsingen van mensen en goederen te voet of per fiets, of met nog andere transportmiddelen.

Wereldwijde gegevens over spoorwegvervoer van personen en goederen – weliswaar geregeld onvolkomen wegens o.a. niet zo recent  - is te vinden op Wikipedia

 zie milieuproblemen

Volgende Pala artikels behandelen (ook) het thema vluchtelingen

35. Waar is de mens thuis? Over vluchtelingenstromen | 23-02-2006
Vluchtelingen en migranten: kijk toch eens naar de diepere oorzaken | 9-09-2015

Meer artikels zijn te vinden onder het trefwoord migratie, te beginnen met
Voor wanneer een voldragen migratiepolitiek?  | 11-10-2018  Dit is het eerste deel van de driedelige artikelreeks migratie en ontwikkeling: de olifanten in de kamer

Dat de Verenigde Naties in juni 1992, niet veel jaren na Our Common Future, 172 landen kunnen verzamelen op de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling in de Braziliaanse stad Rio de Janeiro, is een verrassend aangename evolutie. Ze illustreert hoe de bewustwording van de risico’s die we lopen met de opwarming van de aarde en het razendsnel uitsterven van planten en dieren, vrij snel redelijk ver is doorgedrongen.

Van snelle bewustwording tot zelfs besluitvorming

Dat had in vele landen, organisaties, bedrijven of bewegingen veel beter gekund, maar er zijn vele manieren om naast de meest essentiële vraagstukken te kijken. De wereld wacht intussen niet op de achterblijvers. Er komt zelfs besluitvorming op die zogenaamde Aardetop.

Het raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering - kortweg Klimaatverdrag - wordt goedgekeurd. Dat verdrag wil de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer stabiliseren tot op het niveau dat de mens geen gevaarlijke klimaatverandering meer veroorzaakt.

Ook het Biodiversiteitsverdrag ziet in Rio de Janeiro het levenslicht. Dat wil de natuurlijke soortenrijkdom beschermen en een duurzaam gebruik ervan mogelijk maken. Het beoogt ook de opbrengsten van genetisch materiaal billijk te verdelen. De soortenrijkdom behoort door dat verdrag toe aan de soevereine landen, die ook moeten zorgen voor het voortbestaan ervan.

Met Agenda 21 wordt op de wereldtop in Rio zelfs een heus actieplan voor duurzame ontwikkeling in de 21ste eeuw afgesproken, weliswaar op vrijwillige basis. Men rekent op de Verenigde Naties, andere internationale organisaties en individuele landen om de agenda uit te voeren van het internationale tot het lokale niveau. Jammer van die vervelende achilleshiel van vrijwilligheid: geen enkele organisatie en geen enkel land is verplicht om werk te maken van die duurzame ontwikkeling.

Verdragen blijven dode letter

Daarmee is zowat al het goede nieuws verteld. Want ook al ondertekenen vele landen die verdragen, de werkelijkheid ziet er tot vandaag almaar slechter uit: de uitstoot van broeikasgassen en de bijbehorende opwarming zetten zich vrijwel ongestoord verder; de voortdurende aanslag op planten en dieren verloopt zelfs nog erger.

Bron: Barrez Dirk, Transitie. Onze welvaart van morgen, p.24-25

zie ook biodiversiteit, klimaatverandering, Klimaatverdrag, duurzaamheid, Our Common Future

zie IPCC

zie landbouw en voedsel waar heel wat Pala artikels zijn verzameld over dit thema

zie ook landbouw

Wanneer de internationale handel geen enkele rem krijgt opgelegd - geen douanerechten, geen belastingen en geen wettelijke beperkingen - spreekt men van vrijhandel. Dat is vanzelfsprekend een theoretische situatie die nooit helemaal in praktijk raakt omgezet. Alle landen hebben altijd hun economie op één of andere wijze in bescherming genomen. En zowat alle welvaartstaten en opkomende economieën hebben hun industrialisering en hun ontwikkeling verwezenlijkt achter grotendeels gesloten grenzen.

Voorstanders argumenteren dat vrijhandel kan zorgen voor meer concurrentie, hogere productiviteit en betere producten of diensten die ook goedkoper zijn. Dat is onder andere zo omdat landen en regio’s zich kunnen toeleggen op waar ze goed in zijn. Zeker landen met een sterke economie kunnen met vrijhandel op de wereldmarkten winst halen uit hun specialisaties.

Na de Tweede Wereldoorlog is om die reden en onder impuls van het vrijhandelsakkoord GATT en later van de Wereldhandelsorganisatie de wereldhandel steeds vrijer gemaakt. Bijkomend sterk argument was de huiver voor het protectionisme van de jaren dertig, volgende op de beurscrash van 1929, dat zowat de hele wereld in een zware economische recessie stortte en tot de opkomst leidde van dictaturen en wellicht zelfs de Tweede Wereldoorlog.

Maar er is een keerzijde, of minstens zijn er zware schaduwzijden. Zwakkere lokale en regionale economieën delven het onderspit. Samenlevingen verliezen de greep op hun economie. En bijna altijd opnieuw lijkt vrijhandel samen te moeten gaan met grotere ongelijkheid, met een meer ongelijke verdeling van de voortgebrachte welvaart. De realiteit toont hoe mensen en werknemers zich overal maar moeten inschrijven in een kapitalistische wereldeconomie en een vrijhandel die op maat zijn geschreven van het bedrijfsleven.

Vrijhandel is verworden tot een dogma dat doet vergeten de meest fundamentele vraag te stellen: hoe draagt vrijhandel bij aan het welzijn en de bestaanszekerheid van samenlevingen?

zie ook GATT, liberalisering, Wereldhandelsorganisatie