De onderhandelingen over de verdere liberalisering van de wereldhandel in de zogenoemde Doha-ronde (WTO, Wereldhandelsorganisatie) zitten al een tijdje in het slop. Op 6 december begon weer een nieuwe onderhandelingsronde en op enkele themas werd wat vooruitgang geboekt, maar de meeste knelpunten blijven bestaan. Toch is dat geen hinderpaal voor de Europese Unie en andere leidende handelsblokken om op bilateraal vlak volop de kaart van de liberalisering te trekken, ondanks de talloze waarschuwingen die uitgaan van de ergste crises op mondiaal vlak sinds de Tweede Wereldoorlog. Voor enkele Vlaamse NGOs was dat een gegronde reden om vorige week maandag aan handel een interessant seminarie te wijden.
Marc Maes van 11.11.11 waarschuwde in zijn inleiding voor de activistische strategie van de Europese Commissie die met het Global Europe: Competing in the World direct wil ingrijpen in de binnenlandse markten van de landen waarmee de EU handel drijft. Global Europe wil een zo gunstig mogelijke situatie scheppen voor de afzet van Europese goederen en diensten. Dat lokale bescherming van de arbeidsmarkt en de voedselveiligheid daarbij in het gedrang komen, lijkt niet belangrijk.
Thierry Kesteloot van Oxfam-Solidariteit gaf een overzicht van de voedselcrisis. Tussen januari 2007 en april 2008 verdubbelden de prijzen voor basisvoedingsproducten, daarna begonnen ze opnieuw licht te dalen. Vooral rijst kende een spectaculaire verhoging (+119 procent). Tropische exportgewassen zoals cacao, katoen, koffie en suiker kenden slechts een lichte stijging waardoor de meeste landen veel minder inkomsten haalden uit hun export. De armste ontwikkelingslanden kregen dus de zwaarste klappen. Voor elke dollar officiële ontwikkelingshulp die ze kregen, verloren ze gemiddeld een halve dollar door de dalende koopkracht. De druk om meer landbouwgrond vrij te maken voor de productie van energiegewassen leidde tot een verwaarlozing van de voedsellandbouw. Alleen een grondige omslag naar duurzame, familiale landbouw kan een verdubbeling van de voedselproductie tegen 2050 mogelijk maken. Een probleem is dat de nationale overheden nauwelijks nog enige zeggingsmacht hebben over hun voedselmarkt door de opgelegde deregulering. De FAO, de VN-Voedsel- en Landbouworganisatie heeft dringend 12 miljard dollar nodig om te investeren in voedsellandbouw, maar heeft nog maar één miljard effectief kunnen besteden in 2008. Bovendien kopen privébedrijven hoe langer hoe meer landbouwgrond op om ze om te turnen in monocultuurplantages. Over het algemeen overheerst het beeld dat de internationale instellingen ieder apart werken aan oplossingen voor de crises. Een globale visie ontbreekt.
Rudy De Meyer van 11.11.11 wees op de nieuwe mogelijkheden die ontstaan zijn door de financiële crisis. Nu is het moment voor de civiele samenleving om bepaalde zaken in vraag te stellen en alternatieven te formuleren. Als de overheden nu 3000 miljard dollar over hebben om te investeren in de economie moet dat ook mogelijk zijn op andere terreinen. Het absolute geloof in de onzichtbare hand van de rationaliteit van de markt heeft een zware klap gekregen.
Charly Poppe van Friends of the Earth Europe wees op de invloed van handel op het klimaat. De EU gebruikt vaak milieu- en gezondheidsargumenten om bepaalde producten van de eigen markt te houden, terwijl het eigenlijk alleen om een afscherming gaat. Naast de bekende EPAs (Economische Partnerschapsakkoorden met ACP-landen) heeft de EU nog talloze billaterale handelsakkoorden afgesloten met andere groeiregios in de wereld, zoals de Andes-regio, India, ASEAN, Korea en Centraal-Amerika. Telkens staat vrijhandel centraal. Een gevolg is dat de kloof tussen arm en rijk vaak toeneemt en bepaalde groepen wel kunnen profiteren van de geboden kansen, maar de meerderheid meestal niet. Een groot democratisch deficit is het gebrek aan transparantie dat de EU-handelsakkoorden omgeeft. De civiele maatschappij in Noord en Zuid staan buiten spel. Handel op mensenmaat vereist minimale openheid. (JVC)
Eigen berichtgeving
Klik voor seminarie EU, Handel op mensenmaat
Over de voedselcrisis en de noodzakelijke omslag naar een duurzame landbouw, lees het Global Society boek Koe 80 heeft een probleem - klik hier voor meer info en bestellen
Of bekijk de gelijknamige DVD of de DVD Het gezicht van de honger - klik voor meer info en bestellen
