Accueil

Naar een eigen Afrikaanse Vrede- & Veiligheidsarchitectuur?

Met de oprichting van de Afrikaanse Unie (AU) in 2001, ter vervanging van de onmachtige Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE), werd ook voorzichtig de basis gelegd voor een eigen Afrikaans veiligheidsbeleid. Een van de ‘heilige' principes van de OAE was precies de soevereiniteit van elke lidstaat en de niet-inmenging in de interne zaken van andere lidstaten. De grote meerderheid van gewapende conflicten in Afrika van het voorbije decennium waren echter grootschalige ‘burgeroorlogen' waarbij vaak wel buurlanden betrokken geraakten zoals in Soedan of Congo. De OAE stond daarbij machteloos. In navolging van de VN-Veiligheidsraad heeft de AU een Peace and Security Council opgericht met de African Standby Force (ASF) als toekomstige operationele troepenmacht. Deze is voor het eerst - niet zonder veel interne tegenstand - actief ingezet als AMIS (African Mission in Sudan) bij de bescherming van de burgerbevolking in het conflict in de westelijke Soedanese regio Darfour. Algemeen wordt aangenomen dat de AU tegen 2010 over een volledig operationele interventiemacht zal beschikken om ook bij complexe vredesmissies te kunnen tussenkomen, al dan niet in samenwerking met de VN. Toch blijft het een moeizaam proces waarbij de verschillende regionale organisaties elk eigen klemtonen leggen en andere belangen laten meespelen. In West-Afrika is men al het verst gevorderd met het uitbouwen van een eigen veiligheidsbeleid. De ECOWAS-missie in Liberia, die tot doel had om er vanaf 2003 het overgangsproces naar democratische verkiezingen te begeleiden, werd algemeen als redelijk succesvol beschouwd.
De trainingsprogramma's voor vredeshandhaving van de diverse donoren lopen bovendien sterk uiteen. De Europese Unie voorziet Euro RECAMP, een grootschalige veldtrainingsprogramma in 2010. Ook de VS laat zich niet onbetuigd in Afrika met ACOTA (African Contingency Operations Training Assistance) en OFR (Operation Focus Relief). De Amerikaanse programma's passen op de een of andere wijze in de ‘oorlog tegen de terreur' van president Bush en zijn dus niet noodzakelijk compatibel met wat de AU zelf voor ogen heeft met een eigen veiligheidsbeleid. De Noord-Europese landen hebben dan weer hun eigen Training for Peace (TfP) programma. Een zwak punt bij dit alles blijft de civiele component van de vredesoperaties: politiemensen zijn nauwelijks getraind op het vlak van bescherming van mensenrechten en de begeleiding van vluchtelingen. Kortom, een uitgebalanceerd Afrikaans veiligheidsbeleid voor het gehele continent is nog niet voor morgen.

African Standby Force (ASF)

‘Home Grown' African Peackeeping, opiniestuk door Festus Aboagye

Regio's: 

Lees ook

Doet strijd om olie oorlog in de Grote Meren opnieuw ontbranden?

Het oosten van Congo is ook na de ondertekening van de vredesakkoorden, die een einde moesten maken aan een oorlog die vier miljoen mensen het leven heeft gekost, nooit helemaal zonder gewapende conflicten geweest. Meestal draait het om de illegale exploitatie van de enorme bodemrijkdommen, gecombineerd met onopgeloste etnische spanningen. De laatste tijd ziet het ernaar uit dat olie een bijkomende factor in het brute machtsspel wordt. Sinds de olieprospecties in het Albertmeer, op de grens tussen Congo en Oeganda, hebben aangetoond dat er een voorraad van ongeveer één miljard vaten op exploitatie ligt te wachten, zijn aan beide kanten van de grens al doden gevallen, zowel burgers als militairen.

Pro-interventielobby trekt maar geen lessen uit Irak: Iran, Soedan,...

De recente uitspraken over Iran van de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Bernard Kouchner, klonken als een regelrechte oorlogsdreiging aan het adres van Teheran. De reacties in het Midden-Oosten waren unaniem zeer negatief, uitgezonderd van Israël, het enige land in de regio dat over kernwapens beschikt. Zelfs een oorlog van enkele Europese landen zonder instemming van de VN-Veiligheidsraad zou te overwegen zijn, vindt Kouchner, om koste wat het kost te voorkomen dat Iran ooit over een atoomwapen zou beschikken. Wie nog geloofde dat dergelijke gevaarlijke onzin alleen maar uit het brein van een Amerikaanse neocon kan ontspruiten, moet dringend zijn mening herzien.

Kindsoldaten blijven hardnekkig fenomeen in ten minste tien landen

De internationale mensenrechtencoalitie ‘Stop the Use of Child Soldiers' is al bijna tien jaar actief op het vlak van de strijd tegen het gebruik van kinderen (juridisch gezien jongeren onder de 18 jaar) in gewapende conflicten en hun aanwezigheid in legers of milities in het algemeen. Ondanks aantoonbare successen blijft het fenomeen hardnekkig voortbestaan in ten minste tien landen die betrokken zijn bij gewapende conflicten of oorlogen, zo blijkt uit het zopas gepubliceerde rapport over een uniek forum dat vorig jaar in Zwitserland plaatsvond. Ervaringen uit 22 landen werden er samengebracht en geconfronteerd met bevindingen van experts.