De grootste armoede en honger uitbannen, lager onderwijs wereldwijd toegankelijk maken voor iedereen, de gelijke behandeling van mannen en vrouwen bevorderen door vrouwen meer kansen en zeggenschap te bieden, de kindersterfte verminderen, dat zijn vier van de acht millennium ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties.
Het is goed dat we een Verenigde Naties hebben. Het is prima dat die organisatie zich doelstellingen stelt, dan kan ze daar ook op geëvalueerd worden. Want al behoor ik tot de grootste verdedigers van de Verenigde Naties, in de uitvoering wil ze wel eens fors tekortschieten.
Natuurlijk zijn velen gewonnen voor die millenniumambities, het mag zelfs nog iets meer zijn want bijvoorbeeld de honger halveren betekent aanvaarden dat er nog altijd 400 miljoen mensen ondervoed zijn en honger lijden.
Met die millenniumdoelstellingen is echter iets veel fundamenteler aan de hand. De vraag naar de oorzaken wordt amper of niet gesteld. En dus riskeren we te dweilen met de kraan open want die echte oorzaken worden niet aangepakt.
Heel concreet, een groot aantal doelstellingen hebben te maken met de zeer ongelijke verdeling van de inkomens in de wereld en in vele samenlevingen. Deze economische ongelijkheid gaat samen met een sterke machtsongelijkheid, met te weinig zeggenschap door de meeste mensen. Maar die ongelijkheden worden niet fundamenteel aangepakt en bestreden. We weten dat duurzame economische groei noodzakelijk is om armoede te bestrijden, maar ook dat groei alleen niet volstaat om daarin te lukken want de groeiende welvaart komt niet vanzelf bij alle armen die het nodig hebben. In de nabije toekomst zijn er simpelweg veel te weinig redelijk betaalde jobs voor de armen en kunnen zij onvoldoende over goede gronden of andere productiemiddelen beschikken om fatsoenlijk de kost te verdienen. En dus moeten we ook rechtstreeks inwerken op de volledig manke verdeling van koopkracht door een mondiale herverdeling van inkomens na te streven. Want als mensen geld of een inkomen hebben, dan kunnen ze eten en is er geen honger, dan zal de kindersterfte verminderen en de gezondheid van de moeders, dan kunnen ouders het schoolgeld en zonodig ook het schooluniform voor de kinderen betalen, dan ontstaat er ademruimte om duurzaam met het milieu om te springen.
Om armoede en honger uit te roeien is inkomensherverdeling nodig en sociale zekerheid voor iedereen
Maar hier wringt het schoentje. Dit is een duidelijke maatschappelijke en dus politieke keuze die zou meebrengen dat ook de vraag wordt gesteld naar het fair belasten van wie het beter heeft, ook in de zogenaamde arme landen waar vele miljoenen rijken amper of zelfs geen belastingen betalen. Dit is een pleidooi voor een minimale herverdeling van inkomen op onze wereld, om minstens de armen en hongerigen van deze wereld voldoende inkomen te bezorgen zodat ze als een mens kunnen leven en niet moeten creperen. Dan moeten we het debat ten gronde voeren over de nogal bevreemdende vaststelling dat wij in Europa mensen die minder valide, ziek, oud of werkloos zijn, individueel recht toekennen op een uitkering of vervangingsinkomen, maar dat die aanpak blijkbaar niet meer geldig is éénmaal men dit continent verlaat.
Is het niet de logica zelf dat wij in de hele wereld werk maken van sociale zekerheidssystemen? Moeten dan niet minimaal de achthonderd miljoen mensen die ondervoed zijn en honger hebben - en daarvan ziek zijn of zelfs dood van gaan – het individuele recht hebben op een minimuminkomen dat hen in staat stelt om hun basisbehoeften te voldoen? Naast de reeds voldoende reden dat zij allen zoals wij wereldburgers zijn die recht hebben op leven, is er daarenboven de vaststelling dat honderden miljoenen van hen arm zijn gemaakt door de zeer manke werking van de economie in ons wereldhuis. Het is een slechte globalisering die hen de armoede heeft in gedreven, en dus heeft de wereld de verantwoordelijkheid om hen allemaal een basisinkomen te garanderen om hen uit de armoede te houden.
Wie weet dat honger en armoede alles te maken hebben met de ongelijke verdeling van macht en inkomen, die moet dus uiterst sceptisch zijn over de manier waarop de millennium doelstellingen worden gepresenteerd, alsof iedereen het daarover eens zou zijn, alsof er zich geen belangentegenstellingen achter zouden verschuilen en alsof het zonneklaar is via welke weg ze te realiseren.
Wie werkelijk de armoede en de honger wil bannen – en niet enkel wil halveren – moet niet klakkeloos de agenda van de millenniumdoelstellingen achterna lopen, nee, die moet ervoor zorgen dat het bestaan van mensen individueel verzekerd raakt. Zo hebben we het in de rijke, welvarende wereld gedaan. Zo kan het wellicht ook lukken in de arme landen en op wereldvlak, want de wereld is rijk genoeg. Dan moeten de voorstanders daarvan wel mondiaal de politieke strijd voeren en winnen om met de hele wereld de middelen te innen die nodig zijn om te transfereren naar de armsten. Zo roeien we de armoede werkelijk uit en niet enkel op papier.
Dirk Barrez, journalist en auteur, 22 december 2004
Klik hier voor meer informatie over de millenniumdoelstellingen in ons woordenboek
zie ook Agenda 2030 van VN - duurzame ontwikkelingsdoelen
zie ook duurzame ontwikkelingsdoelen
Overname van de brief door niet-commerciële initiatieven of verenigingen mag, mét volgende bronvermelding: Dirk Barrez, PALA nieuwsbrief over onze globaliserende wereld, voor gratis abonneren en forum surf naar www.pala.be. Wij vernemen dat graag met een mail naar info@pala.be
Voor wie nog meer discussiestof wil, surf naar het boek op deze site en lees deel 6 over het verdelingsvraagstuk en deel 7 over inkomen en werk voor iedereen.
De opinieredactie van De Standaard blijkt de PALA opinies na bijna twee jaar goede samenwerking niet langer te willen publiceren. Het is een extra reden om niet volledig op de klassieke media te betrouwen en PALA als klein maar zelfstandig en onafhankelijk mediakanaal uit te bouwen, zie ook themabrief 10
