Niet enkel in landen van Zuid-Amerika, Afrika of Azië tieren grootgrondbezit en landroof. Ook Schotland is er opvallend door gekenmerkt. Maar in Assynt herovert de gemeenschap de controle over haar land.
Dat de grond in Schotland heel sterk in heel weinig handen geconcentreerd raakte, is een lange geschiedenis. Dat speciaal de Highlands daarenboven sterkt ontvolkt geraakten, is onder andere geworteld in de weinig verkwikkelijke geschiedenis van de Clearances. De herinnering daaraan doet vele Schotten, inclusief de nazaten van vele Schotse migranten in andere landen en werelddelen, nog altijd pijn. Zowat overal in de Highlands moesten talloze bewoners wijken en letterlijk het veld ruimen voor schapen.
Zo waren bijvoorbeeld in de regio Sutherland in Noord-Schotland alleen al van 1811 tot 1823 naar schatting vijftienduizend mensen het slachtoffer van dergelijke ‘zuiveringen’. Hun huizen werden vernietigd. Om de impact in te schatten, bedenk dat diezelfde regio Sutherland vandaag in totaal niet meer dan 13.000 inwoners telt.
Assynt is een streek aan de westkust van Sutherland. Zoals elders belandden de uitgestrekte domeinen er de jongste eeuwen van de ene bij de andere landeigenaar. Rekening houden met de belangen van de weinigen die hier leefden en werkten, was er nooit bij.
In 1989 is de kustzone van zowat 9000 hectare inclusief dertien kleine dorpskernen in de handen beland van een Zweeds vastgoedconcern dat in 1992 failliet ging.
Dan komt er een campagne op gang van de crofters of boeren en hun sympathisanten om zelf een bod te doen en hun gronden te herwinnen. Op 1 februari 1993 is het zover. Voor 300.000 pond gaat de grond over in hun handen. Hun Assynt Crofters’ Trust verwerft de eigendomstitel. Zo heroveren gewone mensen die leven en werken op het land controle en zeggenschap over hun economische bestaan.
Dat is niet het einde van het verhaal. In 2000 slaagt de Culag Community Woodland Trust erin om de hand te leggen op de Little Assynt Estate. Voor 244.000 pond belanden ditmaal 1.150 hectare land bij de gemeenschap van Assynt.
Hun grootste slag slaan de bewoners van Assynt in 2005. Via The Assynt Foundation bemachtigt deze gemeenschap dan de gebieden Glencanisp en Drumrunie, samen maar liefst bijna 18.000 hectare groot. (DB)
Bronnen
Assynt Crofters’ Trust
Culag Community Woodland Trust
The Assynt Foundation
Artikel - Scotland has the most inequitable land ownership in the west. Why?
Meer over Assynt in Wikipedia