De kiezers schudden straks bij de gemeenteraadsverkiezingen de politieke kaarten en dragen veel verantwoordelijkheid. Maar doorslaggevend is wat daarna gebeurt, welke beleidskeuzes maken de politici die aan de macht komen? Verkozenen die snel de weg van een duurzame toekomst willen inslaan, kiezen best nu al hun absolute prioriteiten.
Als we duurzame mobiliteit, een gezonde leefomgeving,
goed wonen, hernieuwbare energie,
nabije toegang tot voedsel, jobs enzovoort willen,
moeten we dat in grote mate lokaal aanpakken.
Verkiezingsperiodes horen hoogtepunten te zijn in onze maatschappelijke discussies over hoe we onze gezamenlijke toekomst vorm geven. De dag dat we onze stem uitbrengen, is een topdag volgens het handboek van onze representatieve democratie.
Daar schuilt een zekere waarheid in. Het is van belang aan wie we de tijdelijke opdracht toevertrouwen om te besturen en voor het algemeen belang te zorgen. Al beseffen we dat de relatie tussen ons stemgedrag en het beleid dat er straks aankomt allesbehalve rechtlijnig is. Dan zijn de verkiezingsavond of de dagen (soms weken of zelfs maanden) erna, waarin de coalitieakkoorden hopelijk ook een sterke inhoud krijgen, veel belangrijker voor wat u en de hele samenleving te wachten staat.
Een genegeerde topprioriteit
In feite zou de transitie naar een duurzame samenleving en economie een vanzelfsprekende topprioriteit moeten zijn voor alle politici. Daarvoor zijn enerzijds grootschalige en mondiale initiatieven nodig. Maar evengoed moet die omschakeling lokaal worden aangepakt. Diepgaande veranderingen komen immers uit beide richtingen. Als we duurzame mobiliteit willen, een gezonde leefomgeving, goed wonen, hernieuwbare energie, lokale voedselproductie, een sterke plaatselijke economie, nabije toegang tot jobs, sport, spel, ontspanning, cultuur en onderwijs kunnen we onmogelijk verwachten dat dit goede leven van ver weg komt. Veel meer aangewezen is om lokaal meer greep te krijgen op al die terreinen.
Vergeet echter die politieke vanzelfsprekendheid van transitie. Voor verkozen politici die de noodzaak beseffen, is het zaak op voorhand te weten wat zij de komende jaren en zelfs decennia absoluut willen realiseren. Denk dus diep na en ga goed voorbereid de onderhandelingen in. Voor succesvolle transities is het belangrijk dat de ambities uitgesproken duidelijk in de coalitie-overeenkomsten belanden.
Pik de goede voorbeelden op
Wat die concreet zoal kunnen zijn, valt vooral lokaal uit te maken. Leg dus uw oor te luisteren bij burgers die bewijzen oog te hebben voor een duurzame toekomst voor iedereen en met concrete ideeën en voorstellen zitten die ze graag willen realiseren. Vergeet overigens niet hetzelfde te doen bij de gemeenteambtenaren. En pik de goede voorbeelden op uit andere gemeenten en regio’s.
Die zullen er bijvoorbeeld zeker te rapen zijn inzake het stimuleren van lokale landbouw, voedselverwerking en voedseldistributie. Evenzo inzake hernieuwbare energie, het opzetten van allerlei deelsystemen en de uitbouw van lokale economie. Of met betrekking tot voorrang voor investeringen in voet- en fietsverkeer, bevordering van publiek transport en een heel doordachte en gedragen verkeerscirculatie.
Misschien over het onderschatte belang van stilte en dus lawaaibestrijding: blijven wij echt een land van rumoerige betonnen wegen? Of investeren we systematisch in stille straatbedekking én in geluidsschermen of -wallen? Kijk – en luister – eens op vele plaatsen in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland of Kroatië.
Laat burgers meedenken…
Tot hier deze kleine greep want er valt nog veel meer te plukken. Cruciaal voor de politiek van morgen is dat bestuurders de burgers laten meedenken over oplossingen voor al onze uitdagingen. Kom vooral niet meteen met voorgekauwde ‘bureau’, ‘bedrijfs-’ of ‘consultant’ oplossingen waartegen velen in verweer gaan om meestal heel particuliere redenen. Het draagvlak kan enkel groeien als burgers mee hun toekomst uittekenen, ook tussen verkiezingen. Zo worden ze uitgedaagd om mee te denken vanuit het algemeen belang. Daar kan een vruchtbare wisselwerking uit groeien met burgers die nu noodgedwongen aan de kant staan, wat niet altijd het beste in mensen stimuleert.
… en laat burgers ook mee aan het stuur zitten
Durf die burgers ook mee aan het stuur te zetten. Vertrouw bijvoorbeeld de uitvoering van hernieuwbare energieprojecten bij voorkeur toe aan goed gerunde en lokaal ingebedde energiecoöperaties. Zoek bij alle lokale transitie-initiatieven naar de mogelijke samenwerking met de samenleving en met het economisch initiatief van burgers.
Nog niet overtuigd? Tja. Weet dan toch dat vooruitziendheid vandaag en gedragen daadkracht morgen, overmorgen veel maatschappelijk vertrouwen en een groeiend draagvlak zal opleveren.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur van Pala.be en auteur van o.a. TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?
Deze opinie verscheen ook bij Knack op 19 september 2018
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
