Wie zweert bij buitenlandse investeringen om er economisch wel bij te varen, zou wel eens van een kale reis kunnen thuiskomen. Een nieuwe en heel internationale studie in een tiental Latijns-amerikaanse landen laat maar één conclusie toe: behoudens enkele uitzonderingen slagen buitenlandse investeringen er niet in om een brede economische groei te stimuleren en evenmin om het milieu te respecteren.
De opening voor buitenlandse investeerders en meer in het algemeen voor de wereldmarkt is er gekomen begin jaren negentig, op aanraden - dat is bekend - van de Verenigde Staten, het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank. Met de opening ging ook de creatie van veel vrijhandelsakkoorden samen. De hoop en verwachting was dat deze liberalisering en de komst van multinationals de groei zou dynamiseren. De werkelijkheid is dat de economische groei in Latijns-Amerika sinds de jaren negentig lager is dan in de decennia voor 1980 toen het continent zijn industrialisering zelf ter harte nam. Dat gebeurde door de import te vervangen door eigen productie, de zogenaamde importsubstitutie. Ook al is er veel kritiek te leveren op die economische aanpak, de vergelijkende resultaten zijn wat ze zijn.
De studie vermeldt, naast voordelen van multinationals (MNO's) zoals hogere productiviteit en lonen, frappante nadelen zoals het falen in het creëren van algemene economische ontwikkeling en zelfs het uitroeien van lokale bedrijven. Op het vlak van een ecologisch verantwoorde economische ontwikkeling zijn de resultaten gemengd, de MNO's doen het nu eens beter, dan weer slechter.
Belangrijkst zijn natuurlijk de lessen die de studie trekt.
Op zichzelf zijn buitenlandse investeringen onvoldoende om tot duurzame ontwikkeling te leiden. Dat kan enkel indien ze ingebed zijn in een politiek die de welvaart van de hele bevolking wil verhogen met de kleinst mogelijke schade voor het milieu. Daarvoor moeten evenzeer de mogelijkheden van de lokale economieën en bedrijven worden opgekrikt en moeten er klare ecologische doelstellingen geformuleerd. Om dat te kunnen, moeten handelsakkoorden, of ze nu afgesproken zijn binnen de Wereldhandelsorganisatie of rechtstreeks met andere landen, de politieke ruimte verschaffen om een nationale politiek van duurzame ontwikkeling te kunnen voeren.
Gelukkig komt alles terug. Wel jammer dat het tientallen jaren en immens veel miserie voor tientallen miljoenen mensen kost, om de wijsheid van de jaren vijftig, zestig en zeventig te herontdekken. (DB)
klik hier voor artikel When more is less: the limited impact of foreign investment in the Americas
Wie het volledige rapport wil lezen klik hier