De voorbije dagen was de Tsjadische hoofdstad N'Djamena het toneel van een merkwaardige vorm van sociaal protest: duizenden vrouwen zijn de dag begonnen met een concert van geroffel op potten en pannen. Het geluid vanuit de huizen in de verpauperde volkswijken was in de hele stad te horen. Ook in de zuidelijke stad Sarh werd een dergelijk protest georganiseerd. Vrouwenverenigingen, vakbonden en consumentengroepen wilden hiermee protesteren tegen de onhoudbare toestand die is ontstaan sinds de regering in december 2008 plotseling een totaalverbod afkondigde op het gebruik van houtskool.
Geen enkele zak houtskool mag nog de stad worden ingevoerd of verkocht. De politie kijkt scherp toe en neemt illegaal houtskool in beslag. Gewoonlijk kostte een zak 6000 CFA (ongeveer 12 dollar) op de markt, nu wordt al het viervoudige en meer gevraagd voor een clandestiene zak. Negenennegentig procent van de Tsjadische bevolking is afhankelijk van houtskool als brandstof om te koken en voor andere huishoudelijke taken.
Minister Ali Souleyman Dabye, verantwoordelijk voor het Milieubehoud, verdedigde de maatregel door te zeggen dat de klimaatverandering de overheid dwingt om drastisch op te treden. De ontbossing in de droge Sahelgordel van Tsjaad neemt schrikbarende proporties aan, vooral omdat ook jonge bomen worden omgehakt om als grondstof voor de productie van houtskool te dienen. Dood hout zou geen probleem zijn, maar dat is zo goed als onvindbaar. Veel alternatieven hebben de inwoners echter niet. Vrouwen en kinderen zijn constant aan het zoeken naar brandbaar materiaal om toch nog enigszins te kunnen koken. Dakbedekkingen, meubels en zelfs gevaarlijk afval worden opgestookt.
Merlin Totinon Nguébétan, hoofd van het VN-agentschap HABITAT in Tsjaad, spreekt van een crisissituatie die makkelijk tot rellen kan leiden. Op 14 januari werd een betoging van boze inwoners, georganiseerd door enkele oppositiepartijen, hardhandig door het leger en de politie uiteengeslagen. Sindsdien geldt een verbod op manifestaties op de openbare weg. Maar vele mensen worden echt wanhopig. Vandaar het huiselijke potten-en-pannen-protest van de vrouwenverenigingen.
Overleg tussen consumentenorganisaties en de overheid heeft nog niet veel opgeleverd. De regering zegt dat ze propaangas als alternatief voorstelt, maar dat is nauwelijks beschikbaar in N'Djamena en veel te duur voor de grote meerderheid die het al moeilijk heeft om te overleven door de fors gestegen voedselprijzen. Sommigen gaan flessen propaangas smokkelen in buurland Kameroen. Hernieuwbare energie zou een uitweg kunnen bieden, maar voorlopig zijn kacheltjes op zonne-energie alleen in de vluchtelingenkampen van het oosten van Tsjaad te vinden.
Consumentenorganisaties eisen dat de regering het verbod op houtskool opheft tot er een duurzaam alternatief voor handen is. (JVC)
Klik voor IRIN-rapport over houtskoolverbod in Tsjaad
Klik voor IRIN-rapport (2)
