Over de hele wereld trekken mensen naar de rijke gebieden: Mexicanen en Salvadoranen naar de Verenigde Staten, Argentijnen naar Italië en Spanje, Egyptenaren en Pakistani naar het Midden-Oosten, Zuidoost-Aziaten naar Zuid-Korea en Japan. Wereldwijd is de allergrootste migratie die van platteland naar stad, meestal binnenin landen.
Europa was lange tijd een emigratiecontinent, zelfs tot na de Tweede Wereldoorlog. Vooral na 1965 vestigen miljoenen buitenlanders zich in West-Europa. Ze komen uit het Middellandse Zeegebied, vanaf de jaren tachtig ook uit het verdere Azië en Afrika, en na de val van het IJzeren Gordijn komen ook Oost-Europeanen en inwoners van de voormalige Sovjetunie. We wonen nu in een immigratiecontinent, maar willen het nog niet echt erkennen.
De laatste tijd groeit het besef dat we ergens tussen volledig open grenzen en het bouwen van een fort Europa - waaruit men alle ‘illegalen' wil verwijderen - een manier moeten vinden om met migratie om te gaan. Ook wint de overtuiging veld dat onze verouderende bevolking en het straks krimpende arbeidsreservoir externe impulsen kunnen gebruiken. Er is economische druk om de vacatures van knelpuntberoepen in te vullen. En dus komen er initiatieven voor legale migratie van werknemers en gaan er stemmen op voor gecontroleerde migratie.
Daar is allemaal weinig op tegen... alleen dat het een nogal éénzijdige kijk is, ingegeven door de toevloed van illegale migranten en door onze eigen bevolkingsevolutie en economische behoeften. Ze houdt niet echt rekening met de zwakkeren in de wereld. De grenzen openen klinkt mooi maar het is best de gevolgen in te schatten voor de arbeidskansen en -voorwaarden van lager geschoolden en al wie het moeilijk heeft op de arbeidsmarkt.
We moeten ons aan de andere kant afvragen of het zo goed is voor ontwikkelingslanden als we hun beste krachten willen afromen.
En we moeten ook het perspectief van de migranten zelf durven nemen. Wat mensen meest beweegt, zijn economische redenen. Wie arm is, wil het beter hebben. Als dat in de vertrouwde omgeving niet kan, zoeken mensen elders beterschap. Laten we niet blind zijn voor het feit dat de huidige wereldeconomie voortdurend de bodem onder hun leven wegslaat. Het kan toch niet dat mensen tot migratie gedwongen zijn, dat is de fundamentele uitdaging. Onze wereld moet erover waken dat alle samenlevingen in staat zijn om een goed presterende economie op te bouwen en de welvaartsvruchten daarvan door iedereen te laten plukken. Want mensen moeten ook kunnen kiezen om te blijven waar ze zijn.
Weblinks
Klik hier voor web-tv-reportage Migratie, waar is de mens thuis (scroll naar beneden tot nummer 8) en neem een kijk in diverse continenten.
Dit is een reportage uit de reeks Wereld in Beeld, educatieve web-tv over globalisering voor het secundair onderwijs en voor al wie wil weten wat onze wereld overkomt.
De eerste acht reportages zijn nu ook verschenen op DVD voor uitzending op groot scherm. Klik hier voor meer info en bestellen
Klik hier voor uitgebreid artikel ‘Waar is de mens thuis? Over migratie'