Steeds meer mensen zoeken naar voedsel waarmee ze zich weer verbonden kunnen voelen. Geen anoniem product uit het winkelschap, maar een herkenbaar product van een boer uit de buurt. Een vrij nieuwe mogelijkheid om voedsel uit hun directe omgeving te halen, wordt geleverd door de Herenboerderij. Dat concept is verwant met de nieuwe boerderijen waar Pala voor pleit, en ze zijn al met acht.
Om een Herenboerderij te starten vormen gezinnen
een coöperatie en leggen het nodige geld op tafel.
De eerste Herenboerderij startte in 2016 in Boxtel (Noord-Brabant). Hier is de Herenboerderij Wilhelminapark gevestigd. Bij een Herenboerderij zijn het een aantal gezinnen die een coöperatie vormen en die het geld op tafel leggen om van start te gaan. Gemiddeld zijn er in zo’n groep ongeveer 200 huishoudens die ieder 2.000 euro inleggen. Eenpersoonshuishoudens leggen de helft in. Dit geld wordt gebruikt om grond te pachten, de grond vruchtbaar te maken, een boer aan te stellen, de grond in te richten en teeltplannen te maken. Naast de inleg betalen de leden een wekelijkse contributie, waarvoor zij recht hebben op het ophalen van producten op de Herenboerderij.
Op de boerderij wordt zo veel mogelijk datgene geteeld, dat de leden van de coöperatie willen eten. En dit binnen de fysieke mogelijkheden van de Herenboerderij. De Herenboeren streven naar teeltoptimalisatie. Verder is de teelt van groenten en fruit en de manier waarop de dieren worden gehouden grondgebonden. Herenboeren moeten het dus doen met de lusten en lasten van het Nederlandse klimaat en de bodem.
Douwe Korting, bestuurslid van Herenboeren Wilhelminapark: “De grootste winst van deze vorm van boeren is, dat je niet werkt voor de markt, je bént de markt. De burger is eigenaar en werkgever. Alles wat in de gangbare agrarische keten schuurt en kraakt en piept, schakel je uit. Zonder subsidie, zonder vreemd geld. En alles vindt op de boerderij zelf plaats, behalve het slachten van de varkens en het kleinmaken van het vlees; dat gebeurt in Den Dungen en Berlicum, hooguit vijf kilometer verder.” (1)
Een Herenboerderij is een gemengd bedrijf. Zo kunnen er varkens, koeien, kippen en schapen rondlopen en wordt een breed palet aan groenten, fruit en aardappelen verbouwd. En er wordt in kringlopen gedacht. De plantaardige ‘reststroom’ wordt voor een deel gebruikt als voedsel voor de dieren, en de mest van de dieren wordt gebruikt om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden en te verbeteren. Er wordt met zo min mogelijk externe input geboerd. En er wordt zoveel mogelijk mét het landschap en de natuur gewerkt. Het landschap is eetbaar, voor de mensen maar ook voor de koeien, varkens en kippen die er rondlopen. Een Herenboerderij draagt bij aan meer biodiversiteit en plukt er ook de vruchten van. De dieren en planten die van nature op de locatie voorkomen, zijn functioneel. Zo zijn bloemen en kruiden ingezaaid, waar insecten op afkomen, die ook bijdragen aan de onderdrukking van ziekten en plagen. Ook het landschap wordt versterkt door een Herenboerderij, bijvoorbeeld doordat streekeigen bomen, struiken en gewassen gekoesterd of geïntroduceerd worden.
Miriam Michels, lid van de voorhoedegroep van de Herenboeren Hart van Brabant: “Ik koop mijn voedsel bij de Jumbo of de Lidl, ben een gemiddelde consument, denk ik. Ik eet wel steeds minder vlees en denk misschien iets bewuster na over waar het eten vandaan komt. Je kunt bijna niks meer kopen of er zit wel een minder goed verhaal aan vast. Het systeem is misschien moeilijk te veranderen, maar ik wil mezelf wel in de spiegel kunnen aankijken. Dan is het mooi om toch iets te doen dat zo concreet mogelijk is. Ik breng vooral enthousiasme in om samen iets op te zetten ”. (1)
Herenboeren Nederland ziet in de boerderijen een reëel alternatief voor de gangbare grootschalige landbouw. Zeggenschap bij de burger, een goede boterham voor de boer, zo min mogelijk tussenpersonen. De stichting wil dat verspreid over het land wortel laten schieten.
Op dit moment is het in acht regio’s in Nederland mogelijk om aan te sluiten of mee te doen bij een Herenboereninitiatief: Boxtel, Weert, Helmond, Breda, Tilburg, Soest, Rotterdam en Ede.
Jan Vugts
Met dank aan het kwartaalblad WereldDelen waar dit artikel verscheen.
Meer informatie: www.herenboeren.nl
(1) Boeren nieuwe stijl: boer Geert heeft in Boxtel 150 burgers als baas, Brabants Dagblad, 3 mei 2018
Zie ook deze Pala artikels
Nieuwe boerderijen, voedselcircuits en nog veel meer transitie
Colruyt koopt bioboerderij. Waar blijft samenleving?
Wie zorgt morgen voor ons eten?
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
