Klik op schema om te vergroten
English version
Meer uitgewerkte versie
verscheen op 8-5-2020 klik hier
Corona dwingt samenlevingen tot bliksemsnel reageren. Meteen dringt ook de vraag hoe snel en meest verstandig de herleving na de acute crisis aanpakken? Want er zijn vitale keuzes te maken zoals het beveiligen van de levensnoodzakelijke basiseconomie en het verankeren van Belfius.
Terugkijken om alle lessen te trekken
Nooit sinds de opeenvolging van twee wereldoorlogen, verbonden door de diepste economische crisis van de 20ste eeuw, stond de menselijke samenleving zo zwaar onder druk. Het zou onvergeeflijk zijn om niet exact te willen weten wat ons is overkomen. Kunnen parlementen met hun potentiële helikopterblik dus onderzoeken hoe de coronacrisis zich heeft ontwikkeld? Wat wist wie (niet) wanneer? Wie besliste wat (niet) wanneer? Waarom kunnen vele welvarende landen niet wat Taiwan en Zuid-Korea kunnen? Kan er ethisch dieper nagedacht over ingrijpende beslissingen en aanbevelingen? … Het is belangrijk om zo de lessen van corona te leren.
Hoe menselijke samenleving laten herleven na coronashock?
Tegelijk met de lang vol te houden strijd tegen corona, is het in volle crisis cruciaal om zo snel als mogelijk het herstel verstandig aan te pakken. We moeten de beste keuzes maken om samenleving en economie te laten herleven. Daarbij helpt de nuchtere kennis dat voor het (over)leven van mensen niets belangrijker is dan – in die volgorde – lucht (ademen), water, voedsel, materialen (o.a. geneesmiddelen), energie. Volgende prioriteiten, zonder hiërarchie of volledigheid, lijken zich dan op te dringen.
Beveilig de basiseconomie
Een onevenwichtige economische globalisering zorgt manifest voor nadelige gevolgen, zelfs voor onveiligheid: de bevoorrading van levensnoodzakelijke producten zoals, meest acuut, mondmaskers of beademingstoestellen blijkt niet verzekerd, soms zelfs niet tussen Europese buurlanden. Counter dit veiligheidsrisico door dringend autonomie te heroveren – regionaal, nationaal, Europees - voor de absolute basiseconomie van essentiële goederen en diensten. Weef deze ambitie doorheen alle zogenaamde relanceplannen en zelfs crisisplannen.
Het eten van elke dag verzekeren
Ineens beseft zowat iedereen dat we elke dag moeten eten, en dus het belang van de hele voedselketen, zowel het voortbrengen, het verwerken als de distributie van eten. Kunnen we dan eindelijk de kwetsbaarheid van een overdreven internationaal voedselsysteem inzien? En een blitzstart maken met veel meer lokale, regionale of Europese voedselketens. We mogen bij deze inspanning niet vergeten tegelijk de snel oprukkende watercrisis te bedwingen, die is niet verdwenen.
Ontwikkel tijdig vitale geneesmiddelen
Aan fundamentele herziening toe is ook de ontwikkeling van geneesmiddelen. Commerciële bedrijven kunnen veel maar evengoed staat vast dat hun prioriteiten niet noodzakelijk sporen met de grootste maatschappelijke behoeften. Overheden, samenlevingen en onderzoeksinstellingen zullen veel meer initiatief moeten ontplooien als we tijdig aan de vitale vaccins of ook antibiotica willen geraken in de strijd tegen pandemieën die zich razendsnel of traag maar zeker verspreiden.
Veranker Belfius in de samenleving
Heel speciaal in België is er nog een grote zorg, een les die we best meenemen uit die vorige financiële crisis. Geld is een middel, zeker, maar het is van onschatbaar belang. Het is de zuurstof waarmee een economie welvaart en welzijn weet te creëren. Onze samenleving bleek in 2008 zelfs niet in staat om de zeggenschap over haar grootste bank te behouden. Ze mag in de nasleep van de coronacrisis geen tweede systeembank verliezen onder financiële druk. Voor een duurzaam draaiende economie moeten we zeker Belfius permanent verankeren in onze samenleving, zowel bij (armlastige) overheden alsook bij burgers. (Lees meer in Maak van Belfius nu een echt publiek bedrijf)
De transitie naar hernieuwbare energie
moet versnellen, niet stilvallen
Er is dat andere systeemrisico, één dat wereldwijd om aandacht schreeuwt. De coronacrisis lijkt even respijt te geven inzake de uitstoot van broeikasgassen. Maar we riskeren algauw terugbetaald te worden met een verhevigde klimaatcrisis als de reeds vertraagde transitie naar hernieuwbare energie zich doorzet. De overgang naar een hernieuwbaar energiesysteem mag niet stilvallen maar moet blijvend versnellen. (Lees meer in De hoge prijs van spotgoedkope energie)
Een wrang voordeel bij vele vragen die wachten
Een wrang voordeel is dat we voor alles wat urgent is, mee beroep kunnen doen op de inventiviteit en energie van zovelen die door corona zijn geïmmobiliseerd. Zij kunnen zich inzetten waar vandaag de hoogste noden zijn, zich werpen op de nieuwe uitdagingen of mee een nieuwe toekomst uittekenen en realiseren.
Want er wachten nog vele vragen: kunnen we een vruchtbare gedachtewisseling hebben over de relatie en verwevenheid tussen stad en platteland? Moeten we niet deze lente al stadsbossen aanplanten? Welk investeringsbeleid voor havens en luchthavens als de wereld aan deglobalisering toe is en minder handel drijft? Specifiek voor Vlaanderen: hoe prioritair zijn de Oosterweelwerken nog in het licht van wat zich door corona opdringt? Wat is de fiscale basis voor de betrouwbare en actieve overheden die nodig zijn? Met een fiscaliteit die zowel eenvoudig, eerlijk als ecologisch is? Hoe verbeteren we in alle tumult en verandering de democratie zodat ze én besluitvaardig is én de toekomst voor iedereen voorbereidt? Plus, hoe beschermen we ze?
Zorg- en voedselsector tonen hoeveel er heel snel mogelijk is
Het plotse verlies van zoveel grip op de werkelijkheid is vervelend en confronterend. Even waar is dat we de toekomst niet werkeloos moeten afwachten. We kunnen ze in heel grote mate blijven vormgeven. Op voorwaarde dat we de beste inzichten vertalen in klare keuzes en die snel en adequaat uitvoeren. Net de zwaarste crises bieden daarvoor de beste kansen. De vitale sectoren die nu volop functioneren, voorop de zorg en de voedselsector, leren alvast hoeveel er heel snel mogelijk is.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur van Pala.be. Zijn recentste boeken zijn TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
