Het is voor u misschien een verrassende manier van kijken. Wat een geluk dat de fiscus er is! Want alleen zo kunnen we ons verplaatsen over goede wegen, genieten we van prima gezondheidszorg en onderwijsinstellingen – van de beste ter wereld -, beschikken we over schouwburgen, concert- en sportzalen, is er politie en gerecht en bescherming van eigendom, komen post en openbaar vervoer overal, kunnen we voldoende investeren in de economie van de toekomst, zijn er voorzieningen en uitkeringen voor wie pech heeft, en ga zo maar door.
Het zijn die publieke goederen die ons tot echt welvarende mensen en samenlevingen maken met nooit geziene mogelijkheden. En dat lukt enkel dank zij belastinggeld. Wie zich daarvan bewust is, burger of ondernemer, is graag bereid daarvoor belasting te betalen, zeker zolang overheden geen domme investeringen doen of met geld gaan smijten.
Doodjammer dan dat die slimheid nog niet verder is doorgebroken in de wereld.
Want wat als u vindt dat het de spuigaten uitloopt met de luchtvervuiling en de ongeremde verbranding van fossiele brandstoffen? Of dat u er genoeg van heeft dat zeeën en oceanen een vuilnisbak blijven en u de vis op uw bord niet volledig meer kan vertrouwen? Of dat u het onaanvaardbaar vindt dat vakbondsvrijheid in China dode letter blijft? Duizendmaal jammer, er is geen wereldautoriteit die daadkrachtig het broeikaseffect tegengaat, of de vervuiling van de oceanen stopt of overal de sociale rechten afdwingt.
Wat als u in uw maag zit met de moordpartijen in Kongo en Soedan of met de Rwandese genocide? Dan zal uw maag zich blijven omkeren zolang de wereld het niet voor elkaar krijgt om gezamenlijk op te treden tegen deze menselijke catastrofes door werk te maken van een permanente, slagvaardige politiemacht van de Verenigde Naties, internationale ontwapening en controle op wapenproductie en wapenhandel.
Voorbeelden van zulke noodzakelijke internationale publieke goederen zijn talloos: de controle op en vernietiging van kernwapens en andere massavernietigingswapens, het bewaken van de biodiversiteit op onze toegetakelde aarde, het onderhandelen en toewijzen van waterrechten waar schaarse watervoorraden tot conflicten leiden, toezien op de naleving van minimale sociale regels zodat alvast kinderarbeid en slavernij niet meer kunnen, onderzoek naar ziekten die vooral woeden in weinig koopkrachtige streken, een politiek tegenwicht om multinationale ondernemingen te controleren, een goede begeleiding van de wereldeconomie zodat we overal op een duurzame wijze rijkdom kunnen produceren, een herverdeling van het wereldinkomen.
dringende nood aan internationale publieke goederen is één grote schreeuw om wereldbelastingen
Het is onbegrijpelijk dat we de creatie van al die internationale publieke goederen zo verwaarlozen. Als wij in de toekomst nog even goed willen leven (het is u van harte gegund) en talrijke wereldburgers elders beter verdienen dan aanranding, geweld, een hongerige maag, een mensonwaardig inkomen en migratie als noodoplossing, dan moeten we het zware tekort aan internationale publieke goederen dringend verhelpen. Daarvoor zijn middelen nodig. Dus zou het al even vanzelfsprekend moeten zijn om wereldwijd belastingen te heffen waarmee we dit kunnen betalen, en is er dus een evidente nood aan een rechtvaardige maar strenge mondiale fiscus.
Maar wat zien we vandaag? Er zijn de fiscale vrijhavens die we op een perfide wijze paradijzen noemen. We zien overheden die tolereren dat dikwijls de meest kapitaalkrachtige burgers onvoldoende of zelfs geen belastingen betalen. Is het aanvaardbaar dat mensen met soms tientallen miljoenen euro en meer in het buitenland zitten en toch blijven profiteren van sociale voorzieningen waartoe zij geen klap bijdragen, zelfs geen stukje van hun vele zwarte geld? Hoe lang vooraleer onze overheden van bijvoorbeeld Zwitserland afdwingen dat belastingontduiking niet onder het bankgeheim valt. Ze kunnen in de leer gaan bij de Verenigde Staten.
Waar wachten we op om de oorlog te verklaren aan de fiscale vrijhavens die onze welvaart en onze democratieën ondergraven? in die zwarte gaten verdwijnt immers het geld waarmee samenlevingen essentiële publieke goederen moeten voortbrengen, de middelen waarmee overheden de rechten van hun burgers bewaken en realiseren (in ruil waarvoor de burgers de plicht hebben om hun bijdragen te leveren).
Waarom aarzelen we om het principe dat overheden daartoe over voldoende inkomsten moeten beschikken ook mondiaal toe te passen? Onze wereld moet snel ook van dat wondermiddel belastingen kunnen genieten - inclusief een democratisch en grondige controle van de bestedingen – waarmee we de mondiale publieke goederen financieren die antwoord bieden op de groeiende wereldproblemen. Enkel zo kunnen we ons leven beter maken, ja zelfs aan de mondiale welvaartstaat beginnen bouwen.
Blijft de vraag : waar halen overheden dan het geld? Vooreerst bij wie rijker is en via heffingen op activiteiten die sociaal, ecologisch en economisch schadelijk zijn. In die logica heffen we mondiale belastingen prioritair op internationale financiële verrichtingen en – zolang die er zijn – op de uitstoot van broeikasgassen, op de miskenning van sociale rechten en op monopolistische winsten.
Dirk Barrez, journalist en auteur, 24 juni 2004
Lees ook in ons woordenboek het trefwoord belastingen
Reageren en meedenken kan op ons forum, onder het discussiethema Het verdelingsvraagstuk Zorg voor korte, doordachte bijdragen, zo komen we samen verder.
Overname van de brief door niet-commerciële initiatieven of verenigingen mag, mét volgende bronvermelding: Dirk Barrez, PALA nieuwsbrief over onze globaliserende wereld, voor gratis abonneren en forum surf naar www.globalsociety.be. Wij vernemen dat graag met een mail naar info@globalsociety.be
Voor wie nog meer discussiestof wil, surf naar het boek op deze site en lees over de nood aan publieke goederen in deel 10 ‘Kunnen we democratisch samenleven?’, en verder de economische delen 5 tot en met 8.
Deze opinie verscheen in De Standaard op 24 juni 2004
