Ze staan zelden in de aandacht, ze zijn ook minder sterk dan in andere landen, maar ze bestaan ook wel degelijk in ons land, coöperaties. De grootste twee halen zelfs een omzet van meer dan 1 miljard euro. Onderzoeker Wim Van Opstal heeft een deel van zijn tijd geïnvesteerd in een overzicht van de 100 grootste Belgische coöperatieve bedrijven, en in een aantal afgeleide lijstjes.
Laten we eerst maar kijken naar de top van de erkende coöperaties. Want België telt dan wel een indrukwekkende 26.000 coöperaties, slechts 500 daarvan zijn erkend door de Nationale Raad voor de Coöperatie. Dat is de enige garantie dat er ook een echte coöperatieve werking is die de coöperatieve principes in praktijk brengt.
In die top 10 vinden we dan enkel coöperatieve bedrijven uit de land- en tuinbouw, en uit de geneesmiddelendistributiesector. Zo de nummer één Febelco met een omzet van 1,22 miljard euro. Op nummer twee en drie staan Belgomilk en Milcobel van de Belgische melkveehouders, met respectievelijk 479 en 407 miljoen euro omzetcijfer.
Wellicht verrassend voor velen is om Eandis en zelfs Swift te zien opduiken in de top 5
En wat vertelt de top van alle coöperatieve vennootschappen? Daarin staat Febelco op twee, en Belgomilk op vijf.
Op één staat, wellicht verrassend voor velen, Eandis, met een omzet van 1,28 miljard euro. Jawel, de gemengde intercommunale beheerder van het distributienetwerk voor aardgas en elektriciteit Eandis is een coöperatieve vennootschap. 79 procent van de aandelen zijn in handen van de gemeenten, de resterende 21 procent is van Electrabel.
Op vier vinden we een ander nutsbedrijf, namelijk Opérateur de Réseaux d’Energies, dat een zakencijfer van 543 miljoen euro laat noteren.
Wellicht nog een verrassing is het bedrijf Swift op plaats vijf met 516 miljoen omzet. Daarmee zitten we in de financiële sector. Toch is Swift geen bank of verzekeraar, maar een bedrijf dat het internationale financiële dataverkeer tussen banken op zich neemt. En wie zijn de coöperatieve vennoten? Meer dan 10.000 financiële instellingen uit de hele wereld.
Het kan niet genoeg worden beklemtoond. De aanwezigheid van Swift herinnert er heel sterk aan dat zeker in België de juridische structuur van een coöperatie ook heel aantrekkelijk is voor wie niet meteen wakker ligt van de coöperatieve principes. Want dat alle zo massaal in Swift verzamelde banken aandacht zouden hebben voor de samenleving - een belangrijk coöperatief principe - dat valt echt niet te geloven bij alle financiële en economische leed dat ze de wereld blijven aandoen.
Wie wil grasduinen in de lijst en wellicht nog meer verrassende ontdekkingen wil doen, de links onder dit artikel helpen u verder.
Dan kan de verwondering soms een andere vorm aannemen. U zal bijvoorbeeld in de top 100 voorlopig nog vruchteloos zoeken naar Ecopower, nochtans een succesvolle nieuwe coöperatie met zowat 40.000 vennoten. Maar de omzet is dus nog niet groot genoeg om bij de honderd grootste Belgische coöperaties te horen.
