Dat China zich de laatste jaren ontpopte tot een erg actieve speler in Afrika is algemeen bekend. De enorme groei van de Chinese economie heeft de zoektocht naar essentiële grondstoffen alleen maar gestimuleerd. Voor Afrikaanse regeringen - bijvoorbeeld Sudan en Zimbabwe - die vanwege hun mensenrechtenaanpak overhoop liggen met westerse donoren en internationale instellingen biedt China een ideaal alternatief. China's aanpak in Afrika wordt vooral pragmatisch genoemd en zou zich ver houden van politieke beïnvloeding. Toch is China ook op het vlak van vrede en veiligheid hoe langer hoe meer actief op het Afrikaanse continent. Als lidstaat met vetorecht in de VN-Veiligheidsraad houdt China vaak resoluties tegen die Afrikaanse regeringen niet erg welgevallig zijn. Er is de groeiende deelname van het Chinese Volksleger aan peacekeeping operaties van de Verenigde Naties, de levering van vooral kleine wapens aan conflictgebieden en Chinese zakenmensen en economische belangen krijgen nu ook af te rekenen met aanvallen van rebellen of piraten, vooral in Oost-Afrika.
Hoewel China een belangrijke leverancier is van wapens en militaire uitrusting aan talrijke Afrikaanse landen, is de directe militaire aanwezigheid nog zeer bescheiden. Dat China begin 2009 besliste om twee uiterst gesofisticeerde oorlogsschepen, o.a. de Wuhan, naar de Golf van Aden te sturen, heeft alles te maken met de bescherming van voor China essentiële scheepvaartroutes die in toenemende mate af te rekenen krijgen met aanvallen van Somalische piraten. Twintig procent van alle Chinese schepen in de regio zou al bedreigd zijn. Een superolietanker uit Hong Kong werd er vorig jaar lange tijd gegijzeld. China kreeg opvallend positieve reacties op deze beslissing van onder meer de VS. Sinds begin van de jaren negentig is China begonnen met het sturen van kleine aantallen militairen naar VN-vredesoperaties in Afrikaanse conflictgebieden. In 2001 stuurde China 200 manschappen naar Congo, spoedig werd dit aantal fors uitgebreid. In augustus 2007 werd generaal Zhao Jingmin de eerste Chinese topmilitair die aan het hoofd kwam van een VN-missie, de operatie MINURSO in de Westelijke Sahara. Eind februari 2009 had China in totaal 1745 militairen en politiemensen in zes van de zeven lopende VN-operaties in Afrika. Hoewel China maar drie procent bijdraagt aan het VN-budget voor vredesmissies heeft het land meer militairen onder VN-commando in Afrika dan enig ander permanent lid van de Veiligheidsraad. Volgens onderzoekers van het Stockholmse vredesonderzoekcentrum SIPRI heeft Peking zijn deelname aan VN-operaties uitgebreid om diplomatiek sterker te staan, maar vooral omdat Chinese militairen op die manier internationale ervaring kunnen opdoen die van pas kan komen in het beheersen van conflicten in China zelf, met name in Tibet.
De laatste twee jaar heeft China ook experts in ontmijning gestuurd naar Angola, Mozambique, Tsjaad, Burundi, Guinee-Bissau en Sudan. Aan de andere kant blijft China kleine wapens leveren aan landen die in gewapende conflicten betrokken zijn. Vooral de goedkope Chinese versie van de AK-47 - de kalasjnikov - blijkt een geliefkoosd oorlogswapen, zowel voor regeringslegers als rebellen. Tussen 2000 en 2003 was China goed voor 13 procent van alle leveranties van kleine wapens aan Afrika; van 2004 tot 2007 liep dit op tot 18 procent, de tweede plaats na Duitsland met 24 procent. De belangrijkste afnemers waren Egypte, Nigeria, Zuid-Afrika, Sudan, Tanzania en Ivoorkust. In het Ituri-district in het oosten van Congo was 17 procent van de door de VN-missie Monuc in beslag genomen wapens van Chinese herkomst. Bij het conflict in de Sudanese provincie Darfur gebruiken alle partijen Chinese munitie. (JVC)
Klik voor The Jamestown Foundation: China Brief
Klik voor David H. Shinn, Military and Security Relations: China, Africa, and the Rest of the World, Washington, Brookings Institution Press
VN-peacekeeping
Klik voor China's Expanding Peacekeeping Role: Its Significance and the Policy Implications, SIPRI Policy Brief (Februari 2009)
Klik voor China's National Defense in 2008, officieel document Chinese regering
Klik voor Crisis could make China into Africa's ‘partner of choice'
