Als de economische machine begint te sputteren, worden de (te) hoge loonkosten en de rigide arbeidswetgeving vaak door economen met de vinger gewezen als oorzaken van delocalisatie van bedrijven en het daarmee samenhangende verlies van banen in de productieve sectoren van de economie. Zeker in arme landen zouden gegarandeerde minimumlonen en de georganiseerde vakbonden de verdere ontwikkeling van de productieve privésector tegenwerken. Een dergelijke teneur viel in 2005 nog te lezen in het Wereldbank-rapport ‘Jobs in Kenya: Concept Note'. Robert Pollin, Mwangi we Githinji en James Heintz, onderzoekers verbonden aan het Political Economy Research Institute (PERI) van de Universiteit van Massachusetts-Amherst zijn het daarmee grondig oneens. Zij onderzochten de loonsituatie in Kenia en kwamen tot de vaststelling dat lagere lonen alleen maar de armoede zouden doen toenemen en de kans op waardig werk voor iedereen zouden verkleinen.
Arbeidskosten worden als te hoog beschouwd als de lonen van de werknemers hun bijdrage aan de productiviteit overtreffen. Als vakbonden in ontwikkelingslanden erin slagen om hogere lonen af te dwingen van de werkgevers en een beschermende arbeidswetgeving te laten goedkeuren door de overheid zou dat volgens deze logica nefast kunnen zijn voor de creatie van nieuwe jobs. Uit onderzoek gebaseerd op recente gegevens van de inkomens van Keniaanse gezinnen blijkt dat zelfs een kleine daling van de lonen 1,7 miljoen mensen onder de armoedegrens zou duwen, terwijl er voor 400.000 mensen en hun families extra banen zouden worden gecreëerd. Maar zelfs mensen met een formele voltijdse job zouden nauwelijks in staat zijn om te overleven. De formele sector blijft overigens klein (ongeveer 7 procent) in vergelijking met de werkgelegenheid in de informele sector. Als direct gevolg daarvan is het lidmaatschap van een vakbond beperkt. Door de structurele aanpassingsprogramma's, die de Keniaanse economie grondig van uitzicht deed veranderen, zagen de vakbonden tussen 1995 en 2000 ruim 38 procent van hun leden afhaken. Vakbonden vertegenwoordigen vandaag nauwelijks vier procent van de totale werknemerspopulatie in Kenia. Vooral in de openbare diensten staan ze (relatief) sterk en in de privésector gaat het vooral om laaggeschoolden. Vakbonden de schuld in de schoenen schuiven voor een strakke arbeidsregulering is dus absurd, stellen de onderzoekers. Integendeel, de strijd om minimumlonen en een minimale bescherming voor werknemers is de enige weg naar waardig werk voor iedereen.
Websites
klik voor UNDP International Poverty Centre (IPC), Brasilia, Brazilië
klik voor volledige tekst van One Pager nr. 46, Wage Cutting in Kenya Will Expand Poverty, Not Decent Jobs (December 2007)
