Geld is een middel, zeker, maar van onschatbaar belang. Het is de zuurstof waarmee een economie duurzaam welvaart en welzijn weet te creëren. Veiligheidshalve moeten we in volle coronashock onze bank Belfius zonder treuzelen verankeren in de samenleving.
Op hun best slagen banken erin om geld te brengen waar het economisch, maatschappelijk én ecologisch meest nuttig is. Vervelend is dat ze net in crisistijden die rol vaak minder goed vervullen, al helemaal toen de grote systeembanken zichzelf opbliezen in de financiële crisis die ze goed tien jaar geleden veroorzaakten.
Extra vervelend is dat in crisistijden zoals met de huidige coronashock het nationalistische virus ook de kop opsteekt in de financiële wereld. Met verliezers tot gevolg: onze samenleving blijkt in 2008 zelfs niet in staat om haar grootste bank te behouden en betaalt ongemeen zwaar de Franse Dexia rekening.
Zeggenschap is belangrijk
Is zeggenschap belangrijk? Jawel. Al wie welvaart creëert, mag geen slachtoffer worden van discriminatie wanneer de geldkranen ineens minder stromen omdat een buitenlands bankhoofdkwartier zo beslist of daartoe politiek wordt gedwongen.
Een tweede reden blijkt door corona plots acuut. Verregaande globalisering mag dan voordelen hebben maar naast de al lang bekende sociale en ecologische nadelen is economische onveiligheid ineens een topbekommernis. Voor onze zekerheid moet er dan toch meer lokale en regionale bedrijvigheid zijn, vooreerst voor levensnoodzakelijke producten en diensten. Om die welvaartsmachinerie te ondersteunen, beschikken samenlevingen maar beter over voldoende financiële hefbomen.
Belfius is zulke hefboom. Deze systeembank verrees uit de financiële crisis, politiek onbedoeld, als een honderd procent overheidsbank en presteert behoorlijk. Maar straks dreigt een verarmende overheid ze te verkopen en verliest onze samenleving een cruciaal welvaartsinstrument. Veel beter is het om Belfius permanent te verankeren in onze samenleving.
Gisteren nog onorthodox, vandaag aantrekkelijk:
maak van Belfius onze publiekscoöperatie
Er zijn verschillende mogelijkheden om dat te realiseren. Nu al enkele weken niets ondenkbaar is, kunnen we ook een tot gisteren ‘onorthodox’ voorstel overwegen dat vandaag misschien zelfs aantrekkelijk is voor politici. Laten we de bank Belfius wegens haar openbaar belang volledig en uitsluitend in handen geven van Belgische overheden en burgers.
Een echt publiek bedrijf, in handen van burgers en overheden
Dit kan door het overheidsbedrijf Belfius het statuut van coöperatie te geven met als vennoten zowel de Belgische burgers als de overheden, minstens de Belgische staat en liefst ook de regio’s. Zo creëren we de mengvorm van de publiekscoöperatie. Die is voor de helft in handen van overheden en alle burgers samen zijn eigenaar van de andere helft. Concreet houdt het burgerschap voor iedereen bijvoorbeeld één onvervreemdbaar aandeel in: dat kunnen ze niet verkopen. Dat ene aandeel heeft een kleine financiële waarde maar impliceert grote zeggenschap, want elke burger-aandeelhouder geniet eenzelfde stemrecht. Het gros van het burgerkapitaal komt van burgers die meer kunnen en willen investeren in een betrouwbare, duurzame en unieke democratische systeembank.
Zo groeit Belfius uit tot een echt publiek bedrijf. De overheid deelt het eigendomsrecht immers met haar miljoenen burgers. Samenleving en economie blijven altijd over dit grote maatschappelijke goed beschikken want politici kunnen het onmogelijk nog verkopen.
Burgers en politici samen aan het roer: de nieuwe democratie
Nu het coronavirus zowel economie als politiek en democratie onder ongekende druk plaatst, is er nog een groot voordeel. Met deze publiekscoöperatie maken burgers en politici meteen ook werk van meer democratie op economisch vlak. We delen de zeggenschap over ‘onze bank’ veel meer dan bij een honderd procent staatsbank.
Overheden en burgers beheren hun bedrijf Belfius dus samen, ze leveren elk evenveel bestuurders. Zeker zullen sommigen zoiets smalend onthalen. Maar de politiek had vroeger hoogstens aandacht voor het dividend of voor wat een (gedeeltelijke) verkoop kon opbrengen. Wellicht blijkt snel dat burgers meer oog hebben voor de kwaliteit en betaalbaarheid van de diensten die hun bank moet leveren, en van de inspanningen die daarvoor nodig zijn. Dan zou het lang geen slechte zaak zijn om in moeilijke tijden deze beloftevolle formule van maatschappelijk ondernemen te omarmen.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur van Pala.be en auteur van 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici en TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
