Het gaat steeds slechter met de persvrijheid in de wereld. Het jaarlijkse onderzoek van Freedom House laat voor de zevende achtereenvolgende keer een teruggang zien: dat kun je geen toeval meer noemen, dat is een overduidelijke en alarmerende trend. Het gaat vooral slechter in Oost-Azië, de landen van de voormalige Sovjet-Unie (inclusief de Russische Federatie zelf), het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Maar ook landen zoals Italië (73ste plaats) onder mediabaas én premier Berlusconi, Israël (71ste ) in de harde militaire aanpak van de Palestijnse kwestie en Hongkong (75ste) slaan een erg beroerd figuur en zakken daardoor vele plaatsen in de wereldrangschikking volgens persvrijheid. De oorzaken zijn divers, maar vooral de economische crisis lijkt zijn stempel te drukken.
In 2008 werden journalisten weer vaker geconfronteerd met allerlei beperkende overheidsmaatregelen of zelfcensuur. Maar ook de druk van commerciële zijde op de media is niet te onderschatten. In een tijd waarin de inkomsten uit reclame gevoelig achteruitgaan, is het voor vele mediabedrijven een gemakkelijke besparingsmaatregel om journalisten de laan uit te sturen of te besparen op duurdere onderzoeksjournalistiek. Bovendien zijn de vervlakking en de commercialisering van het nieuws universele tendensen. Als media niet vrijuit hun rol van waakhond kunnen spelen, heeft dat verregaande gevolgen voor de uitholling van de democratie, schrijft Freedom House.
Toch is het niet al kommer en kwel. Zo blijkt dat de nieuwe grondwet van de Malediven eindelijk de persvrijheid garandeert en een prominente journalist werd er na jarenlange gevangenschap vrijgelaten. Ook in Guyana was in 2008 een opmerkelijke verbetering vast te stellen: minder journalisten werden aangevallen en de regering liet de boycot op advertenties in onafhankelijke media vallen. Het is trouwens een opmerkelijke vaststelling dat kleine landen (en dan vooral eilandstaten) het over het algemeen veel beter doen dan grote landen. Een heel goede score haalt het Caribische Jamaica (14de plaats), maar ook de kleine Afrikaanse staten Kaapverdië, Mauritius en São Tomé en Príncipe doen het erg goed. Traditionele hekkensluiters zijn ook nu weer China, Iran, Eritrea, Zimbabwe, Cuba, Libië, Birma, Turkmenistan en Noord-Korea (195ste en laatste plaats). Van enige persvrijheid is in die landen nauwelijks sprake. België staat op een mooie zesde plaats, onmiddellijk na de vijf Scandinavische landen.
Volgens de berekeningen van Freedom House leeft nauwelijks 17 procent van de wereldbevolking in landen met een echt vrije pers. (JVC)
Klik voor Freedom House: Freedom of the Press 2009 Survey Release
Klik voor Freedom of the press 2009 Table of Global Press Freedom Rankings