Overmatige consumptie en wegwerp typeren nog altijd de kledingindustrie. Kunnen gerecycleerde vezels de productie echt circulair en duurzaam maken? Hoe snel? En moet iedereen jaarlijks 12 tot 37 kilo kleren kunnen weggooien om te recycleren?
Een afvalberg van honderd miljoen ton
Als de mensheid zich kleedt, is dat een aanslag buiten alle proporties op de mogelijkheden van onze planeet. Kleding en schoeisel zijn verantwoordelijk voor tien procent van de uitgestoten broeikasgassen. En jaarlijks naderen we snel de honderd miljoen ton textielafval.
Dat is gemiddeld meer dan 12 kilo voor elke mens… weliswaar met enorme verschillen en vooral veel grotere hoeveelheden voor wie bijna voortdurend veel geld kan spenderen aan nieuwe kleren. Zo gooit de gemiddelde Amerikaan elk jaar naar schatting 37 kilo kleren weg.
Laten we dus niet uit het oog verliezen dat het duurzaamheidsprobleem minstens dubbel is.
Overconsumptie én onduurzame productie
Er is de blijkbaar bijna onstuitbare drang naar altijd maar nieuw. Die culturele modegevoeligheid wordt handig bespeeld, uitgebuit en aangevuurd door vooral multinationals die financieel voordeel halen uit mateloze overconsumptie van kleren.
Van recyclage is amper sprake
Bovendien zijn veruit de meeste kleren allerminst op duurzame wijze geproduceerd. Het ‘moet’ zo goedkoop mogelijk met wat eufemistisch wordt uitgedrukt als goedkope handjes.
Naast de zware sociale wantoestanden zijn er de gigantische ecologische verliezen, zoals grootverbruik van pesticiden en water, en zowat tien procent van de mondiale CO2-uitstoot. Dat wordt alleen maar erger, want van recyclage is dus amper sprake. De gigantische ongebruikte afvalberg impliceert dat altijd maar nieuwe onduurzaam aangemaakte grondstof nodig is om de kledingindustrie te voeden.
Hoe snel op weg naar circulaire kleding?
Alvast aan de maakzijde lijkt er een prima alternatief voorhanden. Het is mogelijk om afgedankte kleren niet langer te dumpen maar er nieuwe kledingvezels uit te puren die natuurlijk ogen en aanvoelen.
Zoals zo vaak bij transitie, zijn er voorlopers die om welke reden ook overtuigd geraken en op beperkte schaal die nieuwe vezels gebruiken.
Maar de weg naar een echt duurzame kledingsector vereist schaal. De productie van gerecycleerde vezels moet enorm de hoogte in om katoen, wol en synthetische vezels te kunnen vervangen. Alleen zo is het mogelijk om de productie van kleren circulair te maken.
Een eerste fabriek voor 30.000 ton gerecycleerde vezels
In Finland bouwt het bedrijf Infinited Fiber een fabriek die alvast dertigduizend ton gerecycleerde vezels zou moeten produceren vanaf 2025. Leveringen zijn beloofd vanaf januari 2026. Daarmee zijn we er natuurlijk nog lang niet om de jaarlijkse afvalberg te vermijden.
Maar dit zou voor het eerst op aanzienlijke schaal aantonen dat het kan om de kringloop te sluiten door de wijze waarop we kleren maken compleet overhoop te gooien en te evolueren van een wegwerp- naar een circulaire economie. Infinited Fiber meldt reeds te zoeken naar locaties voor volgende fabrieken en mikt op een productiecapaciteit van een half miljoen ton in 2030.
Hopelijk zien we een snelle groei van gerecycleerde vezels, al blijft dat maar half goed nieuws.
Het is niet allemaal goed nieuws
Een kritische kijk onthult dat ook onder de grootste kledingconcerns gangmakers te vinden zijn van een circulaire aanpak. Die zijn dan het slimst of sluwst…
Want natuurlijk is het een goede zaak als over niet te lange tijd kleren eindelijk in een steeds meer gesloten kringloop gemaakt worden. Die evolutie is heel verdedigbaar.
Moet de kringloop zo groot zijn dat iedereen jaarlijks
37 kilo kleren kan weggooien om te recycleren?
Maar er blijft een schaduwzijde. Als kledingmultinationals de aandacht kunnen leiden naar de verduurzaming van de productie, blijft die andere kwaal van overmatige, kunstmatig opgepookte consumptie buiten beeld.
De uitbouw van elke kringloopeconomie vergt investeringen, energie, water, werk, materiaalbeslag, CO2-uitstoot en nog vele inspanningen… Bedenk bv., heel concreet, dat hernieuwbare energie maar beschikbaar komt als eerst windmolens en zonnepanelen zijn vervaardigd, of stuwdammen gebouwd, met alle materiaal- en CO2-kost die daarbij hoort; hetzelfde voor de recyclagefabrieken die nodig zijn. Hoe groter de behoeften waaraan de kringloop moet voldoen, hoe hoger zeker die aanvangskosten van elke transitie zullen zijn.
Gaan we dus de kledingkringloop echt zo groot opzetten dat iedereen jaarlijks twaalf, twintig tot zelfs zevenendertig kilo aan kleren kan weggooien om, naast hergebruik, vooral te recycleren?
Dat is dé vraag die vele kledingconcerns niet graag voorgeschoteld krijgen… want hun impliciet gegeven antwoord is wel degelijk ja. Het is bij hen echt niet mainstream om kunstmatige behoeften te temperen en zo de inkomstenstromen aan te tasten.
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van o.a. TRANSITIE. Onze welvaart van morgen
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Foto Wikimedia Commons
Bronnen
BBC Future Why clothes are so hard to recycle
Wikipedia Textile recycling
US Environmental Protection Agency Facts and Figures about Materials, Waste and Recycling Textiles: Material-Specific Data
Europees Parlement De impact van textielproductie en -afval op het milieu (infografiek)
BBC Finland wants to transform how we make clothes
North Carolina State University, Textile Waste is a Problem. Here’s How Researchers Want to Solve It
University of Colorado Environmental Center What’s Wrong With Fast Fashion? Textile Waste
Ellen Macarthur Foundation A New Textiles Economy: Redesigning fashion’s future 2017
Infinited Fiber Scaling up the production capacity
Grow ensemble How to Reduce (& Repurpose) Global Textile Waste
Global Fashion Agenda (grotendeels kledingindustrie)
