De Cali en Bakoe conferenties brengen de wereld geen veiligheid voor biodiversiteit en klimaat, allebei extreem belangrijke planetaire grenzen. Ze dwalen zelfs af van de essentie. Zo zien ze het rund in de kamer niet.
Natuurlijk is er nooit één praktisch antwoord op de complexe uitdagingen die het overschrijden van de planetaire grenzen meebrengt. Maar het helpt de wereld in geen geval om zich te verliezen in onvruchtbare conferenties… en al helemaal als die geen oog hebben voor de beste en noodzakelijke oplossingen.
Na de teleurstellende VN-conferenties over biodiversiteit in Cali en over klimaat in Bakoe blijft de wereld vooral zitten met ‘het rund in de kamer’. Dat is geen simplisme.
Zesde massale uitstervingsgolf
Neem allereerst biodiversiteit, een planetair goed waarvan het belang veelal schromelijk wordt onderschat. Dat wordt verergerd door het te kleine besef van de aan gang zijnde massale zesde uitstervingsgolf van dieren en planten, en van de gevaren die dat meebrengt.
Vergeet dat de wereld op een min of meer veilige wijze binnen deze cruciale planetaire grens zou kunnen opereren als het overgrote deel van het landbouwland en massaal veel natuurlijke bossen en graslanden worden opgeofferd voor de veeteelt.
Monocultuur van 3 miljard
runderen en schapen
Dat zijn dan vooreerst massaal veel runderen, meer dan anderhalf miljard in 2022; gevolgd door een enorme kudde schapen die meer dan 1,3 miljard dieren telt, samengeteld stilaan drie miljard.
Deze mondiale monocultuur is ronduit dodelijk als alle andere natuurlijke leven amper nog plek overhoudt. Veeteelt legt beslag op zoveel land dat de biodiversiteit er wereldwijd simpelweg onder bezwijkt.
De klimaatkost van een dierlijke monocultuur
Bekijk dan klimaatverandering. Natuurlijk moeten energie en industrie en mobiliteit en wonen en ... nog meer worden aangepakt: de transities richting fossielvrij moeten veel sneller verlopen. Maar vergeet ook hier dat een min of meer veilige opwarming ooit haalbaar zou zijn met de huidige mondiale veehouderij die meer dan één probleem veroorzaakt en maar moeilijk valt te verduurzamen.
Vooral runderen en ook schapen vormen een immense bron van broeikasgassen. Ze dragen in grote mate bij aan klimaatverandering en aan het dramatisch overschrijden van die levensbelangrijke planetaire grens. De klimaatimpact van runds- of schapenvlees is vele malen tot wel enkele tientallen malen groter dan tal van andere producten die landbouw, tuinbouw of veeteelt te bieden hebben.
Bedenk zeker ook wat de vernietiging teweegbrengt van alle ongerept woud en grasland dat moet wijken voor de veeteelt, rechtstreeks om te grazen of onrechtstreeks om er veevoer op te kweken. Die gronden zijn we collectief kwijt als klimaatregelaars. Ze nemen veel minder broeikasgasuitstoot op dan tevoren en zijn een extra bron van opwarming van de Aarde geworden… een onhoudbare situatie.
Ooit, te laat, zal politiek beslissen wat altijd al dringend moest
Al 32 jaar zijn voorbijgegaan sinds de VN-Conferentie over Milieu en Ontwikkeling in Rio de Janeiro. Op die zogenaamde Aardetop zagen zowel het Biodiversiteitsverdrag als het VN-Raamverdrag inzake klimaatverandering het levenslicht.
Tientallen conferenties later is de toestand ernstiger dan ooit. En de les is: vergeet vooruitgang door dergelijke bijeenkomsten zolang ze zich niet weten te concentreren op wat meest van al moet aangepakt, en wel meteen.
Een evidente belasting
Er is, zoals voor fossiele brandstoffen overigens, een evidente maatregel die al lang mondiale wet had moeten zijn. En die natuurlijk nog altijd meteen kan ingaan, ook al zijn velen er om uiteenlopende redenen tegen. Dat is het meteen aanzienlijk belasten van de consumptie van runds- en schapenvlees.
Die maatregel werkt effectief, kost geen belastinggeld en kan integendeel zelfs een grote bron van inkomsten zijn. Die middelen kunnen gedeeltelijk dienen om de veeteelt te heroriënteren en zelfs om andere dringende en effectieve klimaatinitiatieven mee te financieren.
Natuurlijk is ook een dwingender aanpak mogelijk om de veestapel te verminderen. Die is zelfs gewenst, o.a. veel meer oppervlakte van de Aarde toewijzen voor natuur, en die effectief beschermen en afschermen. Maar de kans dat zoiets snel werkelijkheid zou worden, is nog kleiner. Wat echter niemand mag beweren, is dat we niet zouden weten wat te doen.
Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be | auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden
Lees meer
Hoe behouden we dieren en planten? Biodiversiteit
Late media-ontdekking: zesde massale uitsterving dreigt
Staat ons ruimteschip aarde in brand? Klimaatverandering
Wikipedia - Environmental impacts of animal agriculture
Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework – officiële website
Wikipedia - Kunming-Montreal Global Biodiversity Framework
2024 United Nations Biodiversity Conference – officiële website
Wikipedia - 2024 United Nations Biodiversity Conference
