Het Midden-Amerikaanse land Costa Rica is een buitenbeentje. Zeker in vergelijking met Nicaragua, Honduras of Guatemala is het een heel welvarend land. Toegegeven, het klimaat is er wat vriendelijker. Maar de echte redenen voor de verschillen zitten elders.
In plaats van burgeroorlogen te voeren, verkoos het al zestig jaar geleden om het leger af te schaffen. Investeringen in onderwijs, gezondheidszorg en andere voorzieningen kregen de voorkeur. En daar plukken ze de vruchten van.
In plaats van de overheidsbedrijven voor bv. telefonie en internet te privatiseren, bleven deze onder druk van de bevolking hún bedrijven. En deze publieke bedrijven zorgen ervoor dat telefoon en internet voor onvergelijkbaar veel meer mensen beschikbaar zijn, en daarenboven tegen veel goedkopere tarieven.
Ook wie inspiratie zoekt om natuurbescherming te paren aan een productieve landbouw, kan hier terecht. Costa Rica loopt al lang voorop in de bescherming van natuurlijke rijkdommen.
En nu ontpopt het land zich tot gangmaker van de agro-ecologische landbouw. Hoe doet Costa Rica dat? Wel, sinds 2007 is er een wet die de biologische landbouw moet bevorderen. En sinds kort zijn ook de uitvoeringsbesluiten klaar.
Op bezoek bij de bioboeren van Zarcero, in de bergen ten noordwesten van de hoofdstad San José, is het me snel duidelijk hoe goed ze zich organiseren om hun verse groenten klaar te maken voor de verkoop, met een ruimte voor de verwerking, koelinstallatie, eigen winkel langs de grote weg en toelevering aan de supermarkten. We belanden midden in een geanimeerde vergadering, zowaar met een ambtenaar van het departement biolandbouw. Er zijn nu 2000 bioboeren, vertelt hij, en 1500 zijn volop aan het omschakelen. De wet beschermt hen tegen genetisch gewijzigde gewassen en voorziet in belastingvrijstelling voor investeringsgoederen en diverse aanmoedigingspremies. Hij pareert het scepticisme - zullen we dat geld ooit wel krijgen? - door te wijzen op de effectief vrijgemaakte kredieten. Ook voor wie op een deel van zijn of haar grond de natuur ongerept laat, met het oog op een grotere biodiversiteit, wacht er een premie.
Er valt niet naast te kijken, Costa Rica is een voortrekkersrol aan het spelen voor een biologische of agro-ecologische landbouw. En die heeft de wereld dringend nodig, lees maar het rapport dat 400 wetenschappers vorig jaar klaarstoomden - op basis van drie jaar werk - voor o.a. de Wereldvoedselorganisatie en de Wereldbank. Hun conclusie: voortdoen zoals we bezig zijn, is geen optie. Want de opbrengsten van de huidige landbouw zijn veel te ongelijk verdeeld en de ecologische en sociale kost is ondraaglijk hoog. Daarom moeten we veel kritischer zijn voor de technologie die we gebruiken en werk maken van een agro-ecologische landbouw in handen van familiale landbouwers. Die zijn veel beter in staat om de wereld te voeden, de opbrengsten rechtvaardiger te verdelen en de natuur veel minder geweld aan te doen.
Dirk Barrez, met dank aan Sandra Galbusera van Vredeseilanden - eigen berichtgeving
Klik voor artikel over de Costa Ricaanse Wet ter bevordering van de biolandbouw
Klik voor website International Assessment of Agricultural Knowledge, Science and Technology for Development
Klik voor syntheserapport Agriculture at a Crossroads van International Assessment of Agricultural Knowledge, Science and Technology for Development (downloaden kan even duren)
Veel aandacht voor duurzaamheid in de landbouw is er in het boek en DVD Koe 80 heeft een probleem. Boer, consument, agro-industrie en grootdistributie - klik voor meer info en bestellen
