Klik om te vergroten
Een energie-efficiënte industrie vermindert al in 2030 de mondiale uitstoot van broeikasgassen met 11 of zelfs 15 procent. Digitalisering helpt daarbij sterk. Maar ze schept ook niet te negeren problemen en gevaren.
Hernieuwbare energie én minder energieverbruik zijn allebei dringend
De noodzakelijke energietransitie (1) draait voor een aanzienlijk deel om de snelle uitbouw van hernieuwbare energie. Dat slaat zowel op de productie via vooral zonne- en windenergie, op de opslag via in de eerste plaats pompcentrales als op de verdeling of distributie overal waar er gerechtvaardigde vraag is.
Het grote belang van
kleiner energieverbruik
Maar verlies nooit het beperken van energiegebruik uit het oog: alle energie die niet nodig is, verkleint de materiaalslag die ook hernieuwbare energie vereist. En het voert de wereld vlugger naar een netto nuluitstoot van broeikasgassen.
“11 procent minder uitstoot bespaart 437 miljard dollar in 2030”
Dat net uit de industriële sector zelf een nieuw rapport komt - The Case for Industrial Energy Efficiency (2) - dat hamert op het grote besparingspotentieel van industriële energie-efficiënte is relevant. Ook al zijn dit natuurlijk vooral bedrijven die er rechtstreeks belang bij hebben – zij leveren namelijk al wat nodig zou zijn – toch schuilt er tegelijkertijd een sterke overtuigingskracht in hun reële kennis en kunde.
In het middelscenario van het rapport zijn de voorgestelde acties goed voor een vermindering van de totale mondiale broeikasgasuitstoot met elf procent in 2030. Dat is over amper zeven jaar. Een ambitieuzer scenario leidt zelfs tot vijftien procent daling.
De studie poogt voor zover mogelijk te berekenen hoeveel geld hiermee kan worden uitgespaard: in 2030 zou dit in het middelscenario jaarlijks 437 miljard dollar bedragen.
Welke ingrepen genereren meest resultaat?
Interessanter nog is welke acties de uitstoot van broeikasgassen meest terugdringen. De studie plaatst voorop het zogenaamde IoT of Internet of Things, op twee zgn. ‘slimme gebouwen’ en op drie industriële warmtepompen.
De studie onderstreept dus het belang van digitalisering. Maar ze schenkt geen aandacht aan de problemen en gevaren die daar mee gepaard kunnen gaan. Daar uitgebreid op ingaan kan hier niet, maar ik wil er toch uitdrukkelijk drie signaleren.
Digitaliseren, ja maar hoe?
Online systemen herbergen naast hun manifeste voordelen ook een grotere kwetsbaarheid, des te meer naarmate hun werking meer gecentraliseerd verloopt. Als het platform faalt, om welke reden ook, kunnen de gevolgen letterlijk verregaand zijn.
Ten tweede is er een onderschat gevaar dat industrie, politiek en samenleving absoluut moeten keren. Digitale platformwerking nodigt bedrijven als het ware uit om hun zakelijk model extra winstgevend te maken door misbruik van hun digitale macht.
Die stelt hen bv. in staat om de levensduur of werking van apparaten te beperken of stop te zetten; of om fake foutmeldingen of storingen te creëren die dan dure ‘hersteltussenkomsten’ noodzakelijk maken, zelfs om echte mankementen te veroorzaken, vanzelfsprekend ook al uit ongezond winstbejag.
De verleidelijkheid van een dergelijk winstgevend business model is gewoonweg te groot om het te mogen minimaliseren. We herhalen best niet eindeloos de fout om digitale netwerken te laten koloniseren door multinationals die er ongeziene monopolistische macht uit putten.
De derde kwestie is dan kort samen te vatten: van wie zijn de vele verzamelde platform- en netwerkgegevens? Is de privacy van gebruikers echt gegarandeerd? En alle andere rechten die we kennen uit de reële wereld? Of geven we die rechten op, zoals bv. het briefgeheim dat vanaf het einde van de 20ste eeuw online dikwijls zowat betekenisloos is geworden?
Hoe verstandig is het dus dat zoveel data vrijwel onbeschermd in privéhanden zijn?
Het immense publieke belang van netwerken
Veel beter is het om opnieuw in te zien dat de meest essentiële netwerken – van wegen, spoorwegen, kanalen en postbedeling tot telecommunicatie, internet en andere digitale netwerken – van zo groot algemeen belang zijn dat ze ofwel publiek horen te zijn, ofwel onder sterk publiek toezicht en gestuurd in functie van het algemeen belang.
Die wijsheid moet nog volop uitvoering krijgen in de digitale wereld. De samenleving en veel meer nog de politiek hebben dat de afgelopen decennia veel te lang veronachtzaamd en quasi volledig verzuimd.
Dirk Barrez
Voetnoten
(1) Zie ook deze recente PALA artikels
Dringende energietransitie in ademnood | Pala 12-9-2023
Kans om klimaatdoelen te bereiken snel kleiner, waarschuwt VN-rapport | Pala 10-9-2023
(2) Vind de studie The Case for Industrial Energy en andere verwante documenten van The Energy Efficiency Movement. Ze vormen de belangrijkste bron voor deze bijdrage
