Zowat alles wat we moeten doen om klimaatverandering tegen te gaan, maakt onze economie en vooral ons leven veel beter. De grootste stommiteit is dat onze beleidsverantwoordelijken daar niet al lang geleden mee begonnen zijn. Dat eind 2018 iets wat zich een regering noemt koopkracht en klimaat als prioriteiten in de mond durft nemen, klinkt daarom hol … hol … … hol
Een premier is bereid twee miljard euro aan jaarlijkse dividendbelasting af te schaffen ten voordele van één bedrijf. (1)
Een land subsidieert bedrijfswagens voor jaarlijks zowat vijf miljard euro. (2)
Een overheid vindt de grote meerderheid van de bevolking die woont in de banlieues en in de meer landelijke gebieden geen aandacht waard. (3)
Een regering weigert dieselgate diepgaand aan te pakken. (4)
Zelfs in de Europese kernlanden is er geen sprake van een omvattende klimaatpolitiek en sociaalrechtvaardige economische politiek. Altijd was dat een zogenaamd ‘realistische’ houding. Het resultaat is dat overal de grond onder de klassieke democratische bewindspartijen splijt en verzakt.
Toch waren en zijn er nu al decennia volop kansen om met het voeren van de klimaatstrijd in dezelfde beweging iedereen een beter leven te bieden.
Waarom is dat zo?
Bekijk alle ingrepen die we moeten nemen om klimaatverandering te voorkomen: meer energie-efficiëntie en hernieuwbare energie, (bijna) energieneutraal wonen, voedsel van dichter bij huis, hernieuwbare materialen, kortere kringlopen en dematerialisering.
Die ingrepen vermijden dat we een beroep moeten doen op eindige brandstoffen en grondstoffen, die onvermijdelijk duurder zullen worden of waarvoor zelfs gevochten zal worden.
Diezelfde ingrepen voorkomen luchtvervuiling, die velen hun gezondheid en een fiks stuk van hun leven kost.
En diezelfde ingrepen helpen ons aan een duurzame economie die innoveert en toekomstbestendig wordt.
De klimaatstrijd echt voeren is tegelijk
het meest ambitieuze sociale programma.
Die economie is daarenboven veel minder gevoelig voor crises elders, helpt veel meer mensen aan een goede en zekere job, en verzekert hen van een beter leven. Uitgerekend dat hebben we meest van al nodig om iedereen mee te krijgen: de klimaatstrijd echt voeren is tegelijkertijd het meest ambitieuze sociale programma van rechtvaardigheid vorm geven. Een performant openbaar vervoer, een massaal aanbod van duurzame sociale huisvesting, een betrouwbare hernieuwbare energiehuishouding, fiscale rechtvaardigheid en leefbare inkomens vormen daarvan het absolute minimum. Dan zou de hele gele hesjesbeweging zelfs niet nodig zijn.
De positieve wisselwerkingen van crisisbestrijding en verduurzaming zijn een heel plezierige ontdekking. We weten al lang dat crises elkaar negatief beïnvloeden en de algehele crisistoestand verergeren. Omgekeerd, verbeteringen op het ene terrein verbeteren ook elders de situatie en verminderen de crises.
Als politici er zijn om de toekomst voor te bereiden,
dan hebben wij geen politici.
Met die positieve spiraal van ecologische en sociale duurzaamheid starten had al gekund in de moeilijke oliecrisisjaren zeventig van vorige eeuw. Jawel, we wisten toen al van de opwarming van de aarde. Maar liever lieten we die crisis woekeren. We hadden het alle volgende decennia kunnen doen en in elke sector de toekomst voorbereiden. Nooit gebeurde het. Tien jaar geleden was het mogelijk om de financiële crisis veroorzaakt door onverantwoordelijke grootbanken op die manier verstandig te counteren. We deden het niet en eindigen met een verloren in plaats van een gewonnen decennium.
Nog altijd kan het om een sociaalecologische koers te kiezen
Nog altijd kunnen - en moeten - we beginnen om de samenleving en economie op een sociaalecologische koers te zetten, en brengt dat niets dan voordelen. Maar is er echt één reden waarom we vandaag verstandiger beleid mogen verwachten dan in alle vorige decennia? De spijtige vaststelling is dat het niet zal gebeuren met het gros van de uittredende politici. Elke dag illustreren zij de boutade: als politici er zijn om de toekomst voor te bereiden, hebben wij geen politici.
Dit maakt het gevaarlijk voor de democratie, steeds meer mensen hebben door dat hun toekomst wordt bedreigd door het onvergeeflijke verzuim van de politiek, en boosheid neemt het dikwijls over. En komt soms hevig naar buiten, met de uitbarsting in vroegere boerenopstanden en revoltes, en vandaag van gele hesjes.
Een lichtpunt is de positieve energie in nogal wat landen, overal waar vanuit de samenleving en het bedrijfsleven stevige aanzetten groeien voor een duurzame economie. Maar of het allemaal snel genoeg verloopt én leidt tot een grondig gewijzigd overheidsbeleid, is onzeker.
Dirk Barrez
De auteur is hoofdredacteur van Pala.be. Zijn recentste boeken zijn TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en Coöperaties. Hoe heroveren we de economie?
Deze opinie verscheen ook in De Morgen van 13 en 14 december 2018
Het centrale deel over de positieve wisselwerking tussen crisisbestrijding en verduurzaming - ook sociaal - bouwt verder op de eind 2009 verschenen analyse Het moet anders na Kopenhagen: éénzijdige stappen nodig
Voetnoten
(1) premier Rutte van Nederland, ondanks protest uit vele hoeken, tot Unilever het geschenk weigert
(2) België (3) Frankrijk (4) Duitsland
Lees ook de Pala artikelreeks over onze planetaire grenzen
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be
Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier
Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier
