Naar een nieuwe wereld - boek

Van verdeeldheid naar eenheid en verbondenheid: met die ondertitel geeft John Habets aan waar hij graag naartoe wil met zijn nieuwste boek. Hij wil de contouren van een nieuwe wereld schetsen want de huidige verkeert in diepe crisis.

Het eerste deel beschrijft vooral de veelvoudige crisis die onze wereld treft. Die zijn zeker niet onbekend voor Pala lezers. De auteur wendt voor die terugblik zijn rijke levenservaring aan. Zo laat hij ons kennismaken met wegvallende zekerheden en met het forfait van de politiek in de voorbije decennia. We ontdekken toch ook al ankerpunten voor een ander tijdperk, samen met voorbeelden van een “echte politiek van het leven”.

Want de auteur wil vooral die oude wereld achterlaten om voluit te kiezen voor een nieuwe wereld. Daarvoor steunt hij sterk op de vele “deskundigen in ontwikkeling i” die hij de afgelopen dertig jaar interviewde voor WereldDelen (1). Voor die inbreng introduceert hij de figuur van Johan en situeert die in de niet zo verre toekomst, “in 2035… ná de zware crisis die de wereld heeft getroffen”.

In 2035 blijken alternatieven ‘heel gewoon’ te zijn

Het is niet zeker of die aanpak bij iedereen even goed zal werken. Maar het staat in elk geval toe om te schetsen wat zou moeten gebeuren en terug te kijken op wat fout is gelopen, versta: wat vandaag fout loopt. Zo maken we kennis met vele leeswaardige alternatieven voor en antwoorden op de huidige crisis.

In 2035 blijken die ‘heel gewoon’ te zijn: een economie i die vooral gericht is op delen, volledig ingeburgerde herverdeling, het handelen in één wereld, een basisinkomen i, burgers die de ogen en oren van de samenleving en de politiek vormen, enzovoort… zo is p. 79 te lezen dat “Johan zich al bijna niet meer kon voorstellen hoe een begrippen als één wereld en één mensheid ooit grotendeels lege hulzen waren”.

Maar hoe is dat zo snel gerealiseerd?

Waar Johan veel minder antwoord op geeft is de cruciale vraag: hoe hebben ze dat allemaal zo snel gerealiseerd? Of, voor ons die leven in 2020: hoe geraken we daar? Want blijkbaar is het tot een plotse en immense systeembreuk gekomen als “Johan zich realiseert hoe snel er een einde is gekomen aan de zogenaamde marktsamenleving" (p.81) of “soms nog versteld staat van de snelheid waarmee de gewijzigde verhoudingen gestalte beginnen te krijgen”. (p.91)

Een deel van het antwoord geeft Johan wel. De gezamenlijke regeringsleiders zijn onder druk van de heersende crisis en van de uiterst verontruste burgers op de proppen gekomen met hun Fundamentele Verklaring betreffende de Eenheid van de Mensheid en de Verbondenheid van Mensen onderling.

Het is juist, zo zou het kunnen gaan. Wie kon zich in 1939 of zelfs in 1942 voorstellen dat in 1945 de Verenigde Naties (VN) zou worden opgericht, in 1948 de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens i het daglicht zou zien en in 1958 de voorloper van de Europese Unie i? Dat was inderdaad allemaal na de ongeziene mondiale crisis van twee wereldoorlogen en financiële, economische, sociale en democratische noodsituaties. Bedenk wel, de Eerste Wereldoorlog startte 31 jaar vóór de oprichting van de VN en al tientallen jaren verergerden de internationale fricties. Het was dus een crisis van ruim een halve eeuw en daarenboven uiterst zichtbaar: het is echt moeilijk naast twee verwoestende wereldoorlogen te kijken.

Wie schetst de toekomst?

Het is dus zeer de vraag of het reeds in de komende 15 jaar ook zo loopt? De geschetste crises zullen hoogstwaarschijnlijk niet al in de jaren twintig zozeer uit de hand lopen dat ze voor meer mondiale eenheid en actie zorgen. De mensheid is zeer bedreven om vooral milieucrises en ook sociale crises niet te (kunnen) (willen) zien. Op dit ogenblik gaat het multilateralisme, het samen aanpakken van mondiale uitdagingen, zelfs eerder achteruit dan vooruit. Merkwaardig genoeg dateren de VN Verklaring van Rio de Janeiro over Milieu en Ontwikkeling samen met overeenkomsten over Klimaat en Biodiversiteit zelfs al uit 1992… zonder de gewenste resultaten.

Daarenboven blijft die prangende kwestie: moeten het werkelijk crises zijn die honderden en honderden miljoenen mensen hun leven en toekomst kost? Of vinden onze samenlevingen de komende jaren en decennia manieren om de vele crises nog grotendeels voor te blijven, voor ze vrijwel onbeheersbaar zijn?

Hoe dat juist in zijn werk i kan gaan, dat vertelt Johan - of John - niet … Maar wel wat de resultaten zouden kunnen zijn. Dat is niet onbelangrijk: weten in welke richting we best de uitwegen zoeken.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici en TRANSITIE. Onze welvaart van morgen

Habets John, Naar een nieuwe wereld, WereldDelen, 112 p., €15, meer info en bestellen via werelddelen.nl of mailen naar werelddelen@werelddelen.nl

(1) Die interviews zijn gebundeld in drie boeken: Wereld Delen, op weg naar één wereld, één mensheid (1999), Gezichten van globalisering i (2004) en De Voedselparadox (2015)

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier