Samenleving

Een studie bevestigt wat al langer is geweten: online daten veroorzaakt grotere ongelijkheid binnen samenlevingen. Nieuw is dat media er recent meer aandacht aan schenken.

Een groeiend satellietnetwerk brengt de vele lekken van het krachtige broeikasgas methaan in beeld. Met die kennis kunnen we de opwarming van de Aarde verminderen. Maar weten garandeert geen effectieve klimaatactie… al zeker niet omdat overheden slechts tweede viool spelen. Heel bevreemdend.

De coöperatie Railcoop is failliet verklaard. Hoe noodzakelijk haar ambities ook zijn, ze zal geen treinen laten rijden waar de Franse spoorwegen forfait geven. Al in 2021 argumenteerde Pala dat “Railcoop niet noodzakelijk een goed idee is”.

3661 Hondurezen en 33.287 Mexicanen zijn vermoord in 2022, 24.865 Zuid-Afrikanen in 2020 en 44.200 Nigerianen in 2019. Moord is een veel grotere doder dan oorlog.

Geweld in Ecuador werd wereldnieuws op 9 januari 2024. Aanleiding was de live bezetting van een tv-studio door gewapende mannen. Het land is een exponent van snel stijgend geweld in het meest moorddadige continent.

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 4 | Wat een circulaire economie ook zal vermijden tot elke prijs – 'excusez le mot', u begrijpt meteen waarom – zijn de talloze negatieve gevolgen of effecten van de huidige economie, ook wel negatieve externaliteiten genoemd.

In Japan werkt zowat de helft van wie tussen 65 en 70 is en ook steeds meer van de 70-plussers. Mogelijk zijn in 2045 vele werkenden zelfs 75-plusser. Als er minder mensen tussen 20 en 65 zijn, is dat één mogelijke reactie.

Bij automatisering van werk komt zelden die toch wel evidente vraag aan bod: kunnen ook de opdrachten van de CEO toevertrouwd worden aan artificiële intelligentie? Eén bedrijf heeft al sinds augustus 2022 geen menselijke maar een robot CEO. 

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 3 | Wat met de eindige materialen die vandaag zo veelvuldig worden misbruikt, zowel talloze grondstoffen als fossiele brandstoffen?

Sinds eind februari is er in Tunesië een ware ‘jacht’ aan de gang op migranten uit zwart-Afrika. Vele Afrikaanse landen repatrieerden hun landgenoten om te voorkomen dat ze het slachtoffer zouden worden van racistische aanvallen, zowel van de politie als van gewone burgers. Wat is er aan de hand?

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 2 | Als we van niet-hernieuwbare grondstoffen moeten afblijven, moeten hernieuwbare grondstoffen en energie volstrekte voorrang krijgen. Waar mogelijk vervangen ze het gebruik van eindige materialen.

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE 1 | Zeker is, als we een stabiele, stationaire economie willen, moeten we komaf maken met de huidige éénrichtingseconomie. Die functioneert immers uiterst lineair, van grondstof tot afval.

De artikelreeks BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE zoekt naar de kern van transitie: 'wat moet er nu gebeuren?' Hoe pakken we de vele systemische problemen van de wereld aan en creëren we een echt duurzame economie?

BETROUWBARE CIRCULAIRE ECONOMIE - INLEIDING | Stikstof, klimaat, ongelijkheid, misbruikte hulpbronnen, falende overheden, overal kreunen samenlevingen onder het langdurige zware economische mistasten. Veel sneller moet de transitie naar een betrouwbare stabiele economie – circulair en maximaal hernieuwbaar – zo cruciaal dat Pala er een stevige artikelreeks aan wijdt.

Na jaren van massale lockdowns en tests, van sluitingen en quarantaines stopt China eind 2022 abrupt het nul-covidbeleid. De ommezwaai kost naar schatting wel anderhalf miljoen levens. En hij zorgt voor gemor en protest dat de censuur deels weet te trotseren.

Al sinds 2016 heeft Finland een plan voor circulaire economie. Daarmee startte het als eerste land ter wereld systematisch het immense werk om welvaart en welzijn niet langer te baseren op de verspilling van natuurlijke hulpbronnen.

Als acht miljard mensen een veiliger toekomst willen, maken ze best doodnuchter de stand van zaken op: mondiaal versnellen vele crises, ze doen meer pijn en de antwoorden voldoen niet. Zo vermijden zij de illusie goed bezig te zijn... en ontdekken gelukkig ook dat duurzame veranderingen soms beginnen lukken.

Bijna was Trumps poging tot staatsgreep geslaagd, aldus de onderzoekscommissie over de aanval op het Capitool. “Denken dat het democratische systeem heeft gewerkt, is gevaarlijk”, waarschuwt Julian Zelizer, "zonder hervormingen is Amerikaanse democratie altijd slechts één stap van een nieuw 6 januari".

Grote veranderingen en forse besparingen bij VRT trekken veel aandacht. Terecht. Maar een volwaardig debat vereist dat de essentie centraal staat. Wat verwacht de samenleving? Wat is de opdracht van haar 'gedroomde' publieke omroep?

Van thrillerschrijver Stieg Larssons schildering van hardnekkig nazisme in Zweden tot de onrustwekkende realiteit van 2022: waarheen leidt de recente verkiezingsoverwinning van extreemrechts?

Railcoop wil spoorvervoer aanbieden. Want treinen zijn minder milieubelastend maar de Franse spoorwegmaatschappij bedient vele streken niet en vervoert te weinig goederen. Goed idee!?

“Zijn we zo gek de sociale netwerken te laten beslissen over onze vrijheid van informatie?” Die openingsvraag uit een Pala bijdrage in 2010 is brandend actueel nu Twitter, Facebook en andere sociale media een Amerikaans president hebben gebannen.

De dag waarop de Amerikaanse president de ‘honden loslaat’ op het Capitool en de democratie bijna kapseist, houdt ze – toeval of niet – op te bestaan in Hongkong. Ook in de ‘grootste’ Indiase democratie en in Rusland regeert repressie.

Elkaar het beste wensen doen we graag in deze periode. Ditmaal is anders. Want we weten: iedereen stelt het minder goed dan zou moeten. Corona leert de keiharde prijs van wegkijken van crises... Maar ook dat wie de zelfingenomenheid overwint elders oplossingen kan ontdekken.

De enige uitweg uit de coronacrisis is het virus uitroeien. Maar die aanpak ontbreekt in vele landen. We moeten er maar mee leren leven, zo geeft de politiek forfait. In België wil geen enkele partij het virus uitroeien. Intussen verliest de publieke discussie zich in bubbels of ‘een warmste coronaweek’.