Nemen wind- en zonmultinationals het over van oliemajors?

Soms overtreffen de grootste hernieuwbare energiemultinationals al in marktwaarde klassieke oliegiganten als Exxon of Shell. Wie zijn die nieuwe energiereuzen in het tijdperk van de elektriciteit?

Al verloopt de mondiale energietransitie nog niet vlug genoeg om nefaste klimaatverandering i te voorkomen, toch verandert de opkomst van wind- en zonmultinationals het energielandschap sneller en diepgaander dan velen beseffen of zich zelfs kunnen inbeelden.

Eind vorig jaar was de marktwaarde van NextEra Energy groter dan die van Exxon, en die van Orsted groter dan van BP. Enel stak Eni al midden 2019 voorbij, en Iberdrola deed dat nog vroeger met Repsol.

Voor de eerste twee zijn de verhoudingen momenteel opnieuw omgedraaid maar de fundamentele trend is duidelijk. De hernieuwbare energiemultinationals maken een stormachtige opkomst. Ze steken de aloude oliemajors - die zowat de hele vorige eeuw het energielandschap domineerden - naar de kroon: als die zich niet aanpassen, zullen ze overvleugeld worden.

Het tijdperk van de elektriciteit is er sneller dan verwacht

De reden voor die evolutie is zonneklaar. Wellicht dit jaar zullen voor het eerst de investeringen in hernieuwbare energie i aanzienlijker zijn dan die in olie en gas. De twintigste eeuw was energetisch ongetwijfeld die van olie, maar in de 21^ste eeuw neemt elektriciteit die rol over.

Drijvende kracht achter de pijlsnelle dynamiek van deze energietransitie is de kost van hernieuwbare energie. Bijna overal ter wereld zijn zij het goedkoopst – dikwijls veruit - om elektriciteit voort te brengen. Terwijl zon en wind nu voor zowat een tiende van de mondiale elektriciteit zorgen, zal dat in 2050 minstens de helft zijn, en vermoedelijk nog meer.

Ideale omstandigheden zijn het voor nieuwe
energiemajors als Orsted, Enel of Iberdrola

Het is de ideale context waarin nieuwe hernieuwbare energiemultinationals zich kunnen ontplooien. (1)

Het Italiaanse Enel is de grootste Europese producent van hernieuwbare energie. Het bedrijf ontplooit die activiteiten sinds 2008 in meer dan 30 landen, verspreid over alle continenten. Het ambieert 120 gigawatt hernieuwbare energiecapaciteit in 2030 (44 GW in 2020) en plant daarvoor 160 miljard euro extra investeringen. Al in 2022 moet de productie op basis van steenkool met driekwart verminderd zijn.

Het Spaanse Iberdrola is eveneens een voorloper in hernieuwbare energie en mikt voor 2030 op 95 gigawatt productiecapaciteit (34 GW in 2020). Het investeert van 2020 tot 2025 alvast ruim 70 miljard euro.

De indrukwekkende metamorfose van Orsted

Misschien nog indrukwekkender is het verhaal van het Deense Orsted, dat zich in weinig jaren heeft verpopt van de Danish Oil and Natural Gas (Dong) tot de koningin van de windparken op zee. Het bedrijf beheert naargelang de bron 15 tot 25 procent van alle offshore windproductie in de wereld. Vooral in de wateren van Europa, van Noorwegen tot Griekenland, maar ook in Noord-Amerika en Oost-Azië i, heeft Orsted windmolenparken die elk tientallen tot zelfs honderden vierkante kilometers beslaan.

De expansie-ijver is indrukwekkend: de capaciteit van 11 GW in 2020 moet in 2030 bijna verdrievoudigd zijn tot 30 GW. Tot 2025 is meer dan 25 miljard euro aan investeringen voorzien, tot 2030 zowat 50 miljard.

Maar misschien meest indrukwekkend is dat Orsted in redelijk korte tijd slaagde in de transitie i van een klassiek door olie, gas en steenkool gedreven nuts- en energiebedrijf naar een uitsluitend hernieuwbare energiebedrijf. In 2017 is beslist dat steenkoolgebruik moet uitdoven. Datzelfde jaar zijn de olie- en gasactiviteiten verkocht aan Ineos.

Wat doen de klassieke oliemajors?

Orsted bewijst hoe snel, fundamenteel en succesvol bedrijven i kunnen veranderen… als er de wil is en een klare toekomstgerichte koers.

Sommige oliereuzen, o.a. Shell en BP, beweren al lang dat ze ook voor hernieuwbare energie kiezen. Maar lange tijd bleek dit toch vooral window dressing. Als ze willen, zijn de oude oliemajors echter nog best in staat om naast de nieuwe energiemajors ook succesvol te blijven in de 21^ste eeuw van de hernieuwbare energie.

Onder druk van het kerende energietij gaan de woorden meer en meer gepaard met adequate plannen en budgetten. BP heeft verklaard 50 GW hernieuwbare energie capaciteit te ontwikkelen tegen 2030. TotalEnergies, het vroegere Total, wil al 35 GW in 2025. Zo zou de naamsverandering meer dan een public relations operatie moeten worden.

Welke rol voor de samenleving?

De opkomst van de hernieuwbare energiemultinationals is zeker ecologisch en ook sociaal te verantwoorden… Maar die evolutie vloekt met de maatschappelijke ambitie om de wind voor iedereen te laten waaien en ze daarom door burgercoöperaties te laten uitbaten. Zijn die coöperaties i echter opgewassen tegen de nieuwe multinationals? Kunnen zij een vergelijkbare dynamiek ontplooien? Het zijn vragen voor een volgende Pala.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be en auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen 

(1) Waarschuwing: dit artikel is allerminst te lezen als een beursadvies. Wie investeert, doet dat altijd op eigen risico, breed geïnformeerd en weloverwogen.

Lees ook vervolgartikel - Welke rol voor burgercoöperaties in de energietransitie? | Pala artikel 27-9-2021

Enkele bronnen
Wikipedia - Orsted (company)
Bloomberg - The New Energy Giants Are Renewable Companies
Orsted - website bedrijf

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier