Op weg naar een faire deeleconomie

Wat als schoonmakers samen eigenaar zouden zijn van de app die hen werk i geeft? Of als Uber niet alleen wagens maar ook winst zou delen? Deelplatforms kunnen beter, meer bepaald door ze coöperatief te organiseren. Daarover ging de conferentie Building The Cooperative Internet i die in New York plaatsvond. Meteen ook het startschot voor een internationaal netwerk van organisaties die coöperatieve deelplatforms ondersteunen. Peter Bosmans, directeur van Febecoop, was erbij.

We hebben er lang naar uitgekeken, naar deze conferentie. Het lijkt een beetje op een eerste schooldag. Wie kennen we nog van het afgelopen schooljaar?

Ik herken alvast Hanan El Youssef van de Internationale Coöperatieve Alliantie i (ICA). In oktober was zij ook al aanwezig op de Cooperative Summit in Québec. Tussen twee deuren in gepolst naar de plannen van ICA rond coöperatieve deelplatformen, kaatste ze de bal toen meteen terug: “Hoe sterk zullen de coöperaties i zelf voor de dag komen met betrekking tot het nemen van concrete initiatieven?”. De (voorlopig) eerder bescheiden ambities van onze internationale coöperatieve koepelorganisatie rond Platform Cooperativism vonden we ook terug in de slotverklaring van de Summit. Er werd één zin aan gewijd: “In a context marked by the resurgence of protectionism, the closing of borders and individual disillusionment, as much as the pursuit of globalization, a connectivity never before seen in the history of humanity and the rise of the collaborative and circular economy, the cooperative model, more than ever, is a response to the challenges posed and the opportunities that arise”.

De verklaring was verder geheel gewijd aan de bijdrage van de coöperatie i aan het realiseren van de 17 nieuwe doelstellingen voor duurzame ontwikkeling i van de wereld tot 2030 van de Verenigde Naties. Welke onmens zou het aandurven om deze invalshoek van de ICA te hekelen? Daarom beperken we ons maar tot een kanttekening. In tijden van sterk voortschrijdende digitalisering ziet het er in 2030 volgens ons qua duurzame ontwikkeling niet goed uit als burgers en werknemers i geen volwaardige spelers zijn in digitale platformen.

De andere bekende gezichten op deze conferentie zijn die van Frisia Donders en Liezza Dessein van SMart. Samen met mij zijn zij de enige Belgische vertegenwoordigers op deze conferentie. De nobele missie van SMart: de vaak niet zo fraaie werkomstandigheden van freelancers verbeteren. En dit via administratieve en financiële ondersteuning, zakelijke begeleiding, juridische bijstand, studies over de creatieve sector, opleidingen, beurzen… “We luisteren actief naar de behoeften van de sector en moedigen samenwerking en solidariteit tussen freelancers onderling aan. En daarom was het voor ons ook vanzelfsprekend om een coöperatie op te richten. Statuten hebben we al. Het invullen van het coöperatief kader volgt de komende maanden”, aldus Frisia. Zij is hier vooral om met gelijkgezinden van te gedachten te wisselen over het verbeteren van het statuut van het groeiende legertje freelancers in de deeleconomie.

Opnieuw is Uber exemplarisch. Medewerkers moeten een volwaardig inkomen zien te halen uit de verhuur van hun autozetels, volledig op eigen risico en zonder enige sociale bescherming. Je zou natuurlijk kunnen tegenargumenteren dat een dienst als Uber toch maar mooi een inkomen biedt aan mensen die niet meer terechtkunnen op de gewone arbeidsmarkt. En je zou nog eens gelijk kunnen hebben ook. Naar alle waarschijnlijkheid is het niet de ICT met zijn internetplatformen, smartphones en app’s die van Uber een goudmijn maakt voor stichters en aandeelhouders. Het is de beschikbaarheid van grote groepen werkwilligen die bereid zijn om te werken voor een prijs die laag genoeg is om consumenten i te verleiden en hoog genoeg om de eigenaars van het platform aan de top van de voedselketen volop te laten profiteren. Ook volgens deskundigen die het beter weten en ook beter kunnen schrijven dan wijzelf komt het disruptieve succes van Uber dan niet voort uit technologie maar uit de toenemende ongelijkheid: “Al wat de moderne technologie heeft gedaan is het gemakkelijker maken, via de alomtegenwoordige smartphone, om een vloot werkzoekenden in toenemende wanhoop bijeen te drijven om gelijk welk werk dat ze kunnen krijgen aan te nemen”, aldus Quartz, een gespecialiseerd digitaal i magazine “for business people in the new global economy”.

En dan rest er niets anders dan de oude slogan van onder het stof te halen: “There is power in the union”. Hier in dit eigenste New York is onlangs de Freelancers Union opgericht, een vakbond voor freelancers. Nu de tendens zich doorzet om meer en meer werk uit te besteden met tijdelijke contracten, probeert die bond voor die groeiende groep werkers zonder vast contract vergelijkbare rechten en bescherming af te dwingen als hun fortuinlijkere collega’s die nog wel een vast contract mochten ondertekenen.

Maar goed. Ondertussen is het hoog tijd om een derde bekend gezicht voor te stellen. Trebor Scholz, professor Media & Cultuur in The New School van New York. Hij is de gangmaker van deze conferentie. Naar eigen zeggen “slechts met de hulp van mijn echtgenote en mijn kat”. Een pionier dus. En is het niet het roemloze lot van pioniers om op een bepaald moment verbeterd en overtroffen te worden? Het zal de gedreven, erg inspirerende maar bescheiden Scholz “An American Sausage” wezen. Het is er hem juist om te doen om wereldwijd een beweging op gang te brengen.

“Doel van deze conferentie is een verbinding te maken tussen iedereen die ervan overtuigd is dat lusten en lasten van de internetplatformen collectief moeten gedeeld worden. Solidarity uber alles! We moeten er samen voor zorgen dat platform cooperativism overal doordringt”, zo opent Scholz deze conferentie, tevreden vaststellend dat er wereldwijd al een golfbeweging tot stand gekomen is.

Peter Bosmans
Directeur Febecoop

In de loop van 2017 vinden er elders in de wereld een aantal conferenties plaats om de nodige lokale dynamieken te stimuleren. Zo organiseert Febecoop op 9 maart 2017 in Brussel een conferentie over ‘platform cooperativism’

Website

Platform Cooperativism

Uw doordachte reacties zijn heel welkom op het emailadres infoATpala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Schenk vrienden, familie, kennissen of collega’s een gratis abonnement, dan hoeven ze Pala nooit te missen. Gebruik daarvoor het geschenkabonneeformulier – klik hier