Wat zoudt ge zonder het werkvolk zijn? Geschiedenis van verandering

Een bespreking van het boek
Wat zoudt gij zonder ’t werkvolk zijn?
De geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging

Het is waar dat in de samenleving talloze initiatieven borrelen om ecologisch duurzamer te kleuren, ongelijkheid tegen te gaan en in het algemeen een betere toekomst te bouwen. Het is juist dat wij een heel gevarieerd maatschappelijk middenveld i hebben.
Maar hoe komt het toch dat de samenleving er veel te weinig in slaagt om die initiatieven voldoende op te schalen, om ze zoveel impact te doen krijgen dat zij de economie i en het samenleven werkelijk ten gronde verbeteren. Dan is het goed om de geschiedenis te kennen.

Wie is niet nieuwsgierig naar waarom de samenleving
vroeger zoveel veranderingskracht had?

Hoe deden ze dat vroeger? Hoe slaagde de samenleving er in om vrijwel uit het niets het algemeen stemrecht te veroveren (eerst voor mannen, pas veel later voor vrouwen), om de sterkste vakbonden i en werkelijk democratiserende politieke partijen te maken, om mutualiteiten tot de hoeksteen van volksgezondheid te laten uitgroeien, om financiële en andere coöperaties i uit te bouwen tot economische topspelers, om maatschappelijke zekerheid te verwerven en wettelijk te verankeren voor iedereen, om te beschikken over eigen massamedia? En om zo de welvaartsstaat af te dwingen waarin de meesten van ons als welvarende en nogal gelukkige burgers leven.

Wie is niet nieuwsgierig naar waarom de samenleving vroeger zoveel veranderingskracht had, terwijl mensen toen veel minder goed opgeleid waren dan vandaag, hun bestaanssituatie onvergelijkbaar veel slechter was en het low cost platform internet niet eens bestond? Voor hen is het boek Wat zoudt gij zonder ’t werkvolk zijn? De geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging i een aanrader. Het is, zoals een aantal oudere lezers zullen weten, een geactualiseerde heruitgave van het gelijknamige boek dat voor het eerst verscheen in 1977.

Jaak Brepoels begint zijn boek in 1830. Maar de grote aantrekkingskracht van het boek situeert zich later, namelijk wanneer de arbeidersbeweging haar veroveringstocht weet te versnellen. Het is een tocht naar meer democratie i, meer gelijkheid, betere verdeling van de welvaart, verzekerde gezondheidszorg en maatschappelijke zekerheid, zelfs verovering van economische macht i via talloze coöperaties… met ook de nodige aandacht voor de minpunten ervan: zuilvorming, bureaucratisering, depolitisering, cliëntelisme, paternalisme.

Hoewel het boek zeshonderdvijftig pagina’s telt, maakt het de ambitie om de geschiedenis van de Belgische arbeidersbeweging te schilderen niet helemaal waar. Zo is het toch wat meer die van de socialistische arbeidersbeweging dan van de christelijke werknemersbeweging. En waar internationale ontwikkelingen van een eeuw geleden uitdrukkelijk aan bod komen, is dat duidelijk minder het geval voor de jongste decennia. Jawel, globalisering i en Europa krijgen enkele bladzijden. Maar er is geen aandacht voor de beweging van antiglobalisten, voor het Wereld Sociaal Forum i - met een op een bepaald ogenblik stevig ogend Belgisch Sociaal Forum i-  evenmin voor die van de verontwaardigden of voor de transitiebeweging. Nochtans zijn diezelfde Belgische christendemocratische en socialistische arbeidersbewegingen die een grote internationale rol speelden in de vorige eeuw ook in de 21^ste eeuw allerminst internationaal afwezig. Ze proberen, de ene nog meer dan de andere, trekkers te blijven, ook al is dat niet makkelijk in soms heel vluchtige omgevingen, met nieuwe bewegingen die zich dikwijls weigeren te structureren.

Misschien vormt dat stof voor een volgende actualisering van dit boek: hoe doen de oude werknemersbewegingen het om, samen met de niet meer zo nieuwe sociale bewegingen uit de tweede helft van de vorige eeuw en met een veelvoud van nieuwe initiatieven, actievormen en bewegingen uit de 21^ste digitale eeuw nog werkelijk te wegen op politiek en economie?

Ook dan blijft de huidige editie meer dan de moeite waard van het lezen. Het is geen gebruikelijk afsluiter maar soit: doe zo voort Jaak. (db)

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen.
We verwelkomen u graag als steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Schenk uzelf, vrienden, familie, kennissen of collega’s een gratis Pala abonnement, dan hoeft u nooit iets te missen. Gebruik daarvoor het geschenkabonneeformulier – klik hier