Xi Jinping: “De machtigste man ter wereld”

Toen kon protest nog.
Betoger in Hongkong bekogelt
portret van Xi Jinping met eieren
 

Het is gebeurd. Xi Jinping is baas van de Communistische Partij, chef van de Centrale Militaire Commissie én nu ook voor de derde maal president van China i… nadat hij zelf jaren geleden alle beperkingen had weggehaald.

Zoals verwacht bevestigde het Chinees Nationaal Volkscongres (NPC) met handgeklap Xi Jinping voor een derde ambtstermijn als president. In maart 2018 had Xi Jinping het Chinese politieke systeem al door elkaar geschud met een grondwetswijziging waardoor hij voor onbepaalde tijd in functie kan blijven. Zonder voorafgaande kennisgeving schafte hij de door Deng Xiaoping ingevoerde limiet van twee opeenvolgende termijnen af. Deng wou ervoor zorgen dat China nooit meer onderworpen zou zijn aan een dictatuur zoals die ten tijde van voorzitter Mao.

Xi Jinping werd in het Al Jazeera programma Inside Story nu de machtigste man in de wereld genoemd. En de meeste Chinezen zullen dat niet tegenspreken.

Omdat in het Chinese bestuurssysteem de functies van de president grotendeels ceremonieel zijn, verwerft Xi zijn macht i voornamelijk doordat hij secretaris-generaal van de Communistische Partij en voorzitter van de Centrale Militaire Commissie is. Op het partijcongres afgelopen oktober kreeg hij beide functies al.

Op naar een “moderne socialistische samenleving”

Onder de titel “A fresh beginning for a bright future“ stelt de China Daily: “China heeft resoluut tegen alle verwachtingen in gevochten, de politieke, economische, ideologische en natuurlijke tests doorstaan, de strijd tegen armoede i gewonnen en het eerste honderdjarige doel bereikt om een in alle opzichten matig welvarende samenleving op te bouwen volgens schema; China heeft een beslissende overwinning behaald op de covid-19 pandemie en heeft grote successen geboekt in het socialisme met Chinese kenmerken voor een nieuw tijdperk, en is op weg om het tweede honderdjarige doel te bereiken om het land te ontwikkelen tot een grote moderne socialistische samenleving die welvarend, sterk, democratisch, cultureel geavanceerd, harmonieus is en mooi”.

De in Hong Kong gepubliceerde China Morning Post is iets voorzichtiger en geeft de belangrijkste uitdagingen die Xi voor de boeg heeft tijdens zijn derde termijn: de economie i moet weer op de rails gezet nu de bevolking i veroudert en geboortecijfers dalen, 'Taiwan' en de rivaliteit met de VS.

De westerse China-watchers nemen een kritischer wait-and-see houding aan. “De leider van China heeft de communistische partij gereviseerd door zichzelf in de kern te plaatsen en niemand anders heeft zelfs maar een kleine kans om hem uit te dagen”, meent de BBC.

Xi zit ook gevangen tussen het helpen van China's strategische partner Rusland bij zijn invasie van Oekraïne en het herstellen van de banden met Europa om de economie van het land weer op te kunnen krikken, meent The Guardian.

Het is ook uitkijken wie Xi in zijn 'kabinet' zal aanstellen. Verwacht wordt dat het Xi Jinping-loyalisten zullen zijn. Het betekent niet dat ze niet gekwalificeerd zijn, maar zullen ze bereid zijn om onbevreesd en openhartig advies te geven aan de man die hen heeft benoemd?

"Aan de ene kant zou dit kunnen betekenen dat Xi echt dingen voor elkaar kan krijgen met zijn nieuwe leiderschap, maar aan de andere kant bestaat het gevaar dat hij vast komt te zitten in een echokamer", vertelde een ervaren zakenman aan de BBC.

Li Qiang, een nummer twee met gemengde prestaties

De nummer twee is ondertussen bekend: Li Qiang. Li was de stafchef van president Xi in de vroege jaren 2000, toen Xi partijchef was van de provincie Zhejiang. In 2017 werd Li Qiang benoemd tot partijsecretaris van Shanghai. Hij is dus een trouwe bondgenoot van Xi, wordt gezien als een pragmaticus en zal de taak krijgen om de worstelende economie van China nieuw leven in te blazen.

Velen waren verrast toen hij werd gepromoveerd tot nummer twee in de pikorde van de Communistische Partij, omdat hij als partijbaas van Shanghai de rampzalige twee maanden durende lockdown van de financiële hoofdstad van China op zijn conto heeft.

Het was niet zozeer dat er een lockdown was geweest, maar wel hoe slecht die werd beheerd. Door bezorgers thuis te houden, konden voedsel i en medicijnen niet efficiënt worden vervoerd naar de vele miljoenen mensen die thuis opgesloten zaten.

Er waren ernstige voedseltekorten en toen de leveringen toch doorkwamen, publiceerden bewoners foto's van de rotte groenten waar ze van moesten leven. Ze begonnen te revolteren tegen de zero-Covid aanpak, haalden de hekken voor de woonwijken neer en vochten met de bewakers ...

Nul-Covid, de overhaaste stopzetting van zero-Covid op basis van wijdverbreide protesten, de vastgoedcrisis, hoge jeugdwerkloosheid en de enorme schade aan de dienstverlenende sector hebben zijn reputatie geschaad. Daarom hebben waarnemers zich afgevraagd hoe de persoon die verantwoordelijk is voor deze enorme logistieke mislukking de taak zou kunnen krijgen om het hele land te leiden.

Maar prestaties uit zijn verleden schetsen een ander beeld. Zo zagen sommigen in het bedrijfsleven hem als een vernieuwer die in staat was om de rigiditeit van de partij te omzeilen. Li Qiang slaagde er in 2019 om in Shanghai, in navolging van het succesvolle Shenzhen, een vrijhandelszone te openen en Tesla naar de stad te halen. Het was de eerste fabriek van het bedrijf buiten de VS en Elon Musk mocht zijn eigen onderneming opzetten, zonder de vereiste om samen te werken met een Chinese partner zoals andere buitenlandse autobedrijven moesten doen.

Li Qiang wordt in bepaalde kringen dus gezien als een meer liberale figuur die bereid is de regels te buigen. Volgens de South China Morning Post zal zijn impact vooral op het economische en minder op het politieke beleid liggen. Dat laatste wordt immers door Xi Jinping bepaald.

De voormalige vicepremier Han Zheng werd verkozen tot vicepresident, en Zhao Leji, de voormalige chef van de topcommissie voor corruptiebestrijding van de partij, als parlementaire voorzitter. Beiden zijn lid van het hoogste politieke besluitvormingsorgaan van China, het permanent comité van het politbureau.

China als het machtigste land ter wereld?

Adrian Geiges, coauteur van "Xi Jinping: The Most Powerful Man in the World", vertelde Le Monde dat hij niet dacht dat Xi werd gemotiveerd door een verlangen naar persoonlijke verrijking, ondanks dat internationale media i-onderzoeken de vergaarde rijkdom van zijn familie hebben onthuld. "Daar ligt zijn interesse niet," zei Geiges. "Hij heeft echt een visie, hij wil China zien als het machtigste land ter wereld."

“Maoïsten zullen zich op hun gemak voelen”

"We zullen een land zien dat assertiever is op het wereldtoneel en erop aandringt dat zijn verhaal wordt geaccepteerd", vertelde Steve Tsang, directeur van het Londonse SOAS China Institute, aan het Franse nieuwsgentschap AFP. "Maar het zal zich ook richten op het minder afhankelijk worden van de rest van de wereld, en de Communistische Partij tot het middelpunt van het bestuur maken in plaats van de Chinese regering", zei hij.

"Het is geen terugkeer naar het maoïstische tijdperk, maar maoïsten zullen zich op hun gemak voelen", voegde Tsang eraan toe. "Niet noodzakelijk een reisrichting die goed is voor de rest van de wereld."

Jan Servaes

De auteur was UNESCO i-Chair in Communication for Sustainable Social Change aan de University of Massachusetts, Amherst. Hij doceerde ‘internationale communicatie’ en ‘communicatie voor sociale verandering’ in Australië, België, China, Hong Kong, de V.S., Nederland en Thailand, naast verschillende korte projecten aan ca. 120 universiteiten in 55 landen. Jan Servaes is hoofdredacteur van het Springer ”Handbook of Communication for Development and Social Change’' (2020).

Foto Studio Incendo - Toen kon protest nog. Betoger in Hongkong bekogelt portret van Xi Jinping met eieren | Creative Commons

Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be