Het nieuwe rapport van de VN Conferentie over Handel en Ontwikkeling biedt stof tot nadenken. Dat de crisis niet voorbij is, kreeg nogal wat aandacht. Veel minder aandacht is er voor waar het fundamenteel fout loopt. Dat is niet zo verstandig want net dat kan ons dichterbij oplossingen brengen.
Zo is er de vaststelling dat speculatie op zowat alle markten de bovenhand heeft op de echte economie. Maar als prijzen de speelbal zijn van heel grillige speculatiegolven wordt het moeilijk om economisch actief te zijn. Hoe kun je bijvoorbeeld ondernemen op middellang of lange termijn als je zelfs bij benadering geen benul meer hebt van wat grondstoffen of energie je gaan kosten.
Unctad vernoemt uitdrukkelijk de excessieve financiëlisering van de grondstoffenmarkten. De financiële speculatie loopt er zo fel de spuitgaten uit dat de markten hun ‘werk' niet meer kunnen doen, namelijk ons vertellen hoe de vraag naar en het aanbod van bv. olie, of granen, zich echt verhouden tot elkaar. Erger nog, de speculanten wegen zo zwaar dat ze prijsluchtbellen creëren. Kijk maar hoe in de jongste twee jaar de prijzen van olie of granen eerst fenomenaal stijgen, dan compleet in elkaar klappen, om vervolgens weer sterk de hoogte in te gaan. Zo'n roetsjbaan is ontzettend lastig voor de normale handel. En het vernietigt de veelgeroemde marktefficiëntie.
Zeker als het om voedsel gaat, heeft dit heel kwalijke gevolgen. De voedselcrisis lijkt wat voorbij. Maar de wereldwijde graanvoorraden bv. ogen niet echt indrukwekkend. Als er links of rechts een tegenvallende oogst is en de speculanten gaan weer tekeer, kunnen de prijzen al snel weer ontploffen... en kunnen vele honderden miljoenen mensen zich het hoofd pijnigen over hoe ze aan voldoende eten zullen kunnen geraken, want voor hen is het niet langer te betalen.
Eén mogelijke remedie? Opnieuw voldoende voedselvoorraden aanleggen om tijdelijke tekorten op te vangen en om al te sterke prijsschommelingen te voorkomen. Tiens, is dat niet wat vele verstandige samenlevingen altijd al probeerden te doen, greep hebben op hun economie zodat ze beter kunnen leven? (DB)
Klik voor Overview Trade and Development Report 2009
Klik voor Chapter II The financialization of commodity markets
Over ongelijkheid, mondiale sociale rechtvaardigheid en hoe die te bereiken, bezoek de nieuwe website Global Social Justice
