Hoe omgaan met ons koloniaal verleden?

Eeuwfeesten zijn ideale gelegenheden om terug te blikken. Precies honderd jaar geleden werd de Belgische staat - een beetje tegen wil en dank - een koloniale mogendheid. Koning Leopold II zag zich door schandalen gedwongen het beheer van zijn reusachtige privékolonie Congo, waaraan hij goed geld i had verdiend, over te dragen aan België.

Toch blijft dat Belgische koloniaal verleden ook vandaag nog zeer omstreden en grotendeels onbekend terrein voor de huidige generaties die geen directe banden meer hebben met die recente geschiedenis. In tegenstelling tot andere Europese koloniale mogendheden is het koloniaal verleden zo goed als een blinde vlek gebleven in het Belgische onderwijscurriculum. In Congo is de toestand op dat vlak nog erger.

Dat schept uiteraard een ideale sfeer waarin mythes en hardnekkige verhalen een eigen leven kunnen gaan leiden. Neem nu de koloniale monumenten die vaak op onbeschaamde wijze de loftrompet steken over de Belgische bijdragen aan het ‘beschavingswerk' in Congo, terwijl over de minder fraaie aspecten van terreur, economische uitbuiting, onderdrukking en blank superioriteitsgevoel zedig wordt gezwegen.

Hoe ga je daar als hedendaagse samenleving mee om? Sinds enkele maanden is op initiatief van de Franstalige schuldenlastorganisatie CADTM een werkgroep Collectif Mémoires Coloniales actief. De werkgroep wil dat verklarende educatieve panelen de monumenten in hun juiste context plaatsen. Het officiële België zou ook zijn excuses moeten aanbieden voor de koloniale misdaden en een schadeloosstelling betalen voor de jarenlange exploitatie van de Congolese grondstoffen i ten bate van de Belgische economische groepen. Op 27 september organiseerde de werkgroep een studiedag in Brussel en verder kan het publiek kennismaken met de omstreden monumenten en standbeelden tijdens begeleide wandelingen.

Klik voor Collectif Mémoires coloniales. Les monuments coloniaux: lieux de mémoire contestés