Jean Bricmont neemt het humanitaire imperialisme onder vuur

In het Nederlands is de titel van zijn boek ‘Humanitaire interventies. Mensenrechten als excuus voor oorlog i'. Zelf verkiest hij ronduit de originele Franse titel ‘Impérialisme humanitaire. Droits de l'homme, droit d'ingérence, droit du plus fort?'

Jean Bricmont werpt al wel eens meer een zware knuppel in het hoenderhok. Zo kant deze professor theoretische fysica in Louvain-la-Neuve zich fel tegen het postmodernisme dat nonsens produceert. Hij was het die samen met Alan Sokal een volledig onzinnig artikel maakte dat ze probleemloos kregen gepubliceerd. Het zorgde voor een hele rel wanneer ze hun bedrog bekend maakten.

Die ophef hebben zijn begrippen ‘humanitair imperialisme' en ‘ideologie van de mensenrechten i' (nog) niet gemaakt. Met mensenrechten en democratie i als excuus gaat men over tot éénzijdige interventies in andere landen zoals de jongste oorlog in Irak. En Bricmont verwijt vooral een groot deel van de linkerzijde en de groenen dat zij die ideologische vermomming van het westerse imperialisme niet ziet en zich erdoor laat verzwakken.

Let wel, Jean Bricmont is duidelijk een aanhanger van de Verlichting en een verdediger van de mensenrechten. Maar hij eist, terecht, het recht op om kritiek te kunnen leveren op de stelling van westerse landen dat zij het recht of zelfs de plicht zouden hebben om zich te mengen in de interne aangelegenheden van andere landen in naam van de mensenrechten. En hij laat niet na te wijzen op de grote hypocrisie die in sommige landen wel en in andere landen nooit tot inmenging leidt; of de hypocrisie dat een reuzengroot en democratisch land als India blijkbaar geen interventierecht zou kunnen claimen.

Voor wie wil opmerken dat we toch niet ‘niets' kunnen doen ingeval van grove schendingen van mensenrechten, wijst Bricmont er op dat het westen en zeker de Verenigde Staten al te selectief zijn in die verontwaardiging en zelf allerminst brandschoon zijn (niet in het buitenland en niet in eigen huis). Vooral houdt hij de lezers voor dat we moeten toegeven geen oplossing te hebben voor de problemen van anderen. We moeten ons blijven herinneren dat onze tussenkomsten in de wereld, alhoewel soms goed bedoeld, al te dikwijls tot een slechter resultaat leiden dan het oorspronkelijke.

De meest brandende vraag die Bricmont zich stelt, volgens hem het kernprobleem van onze tijd, betreft de VS hegemonie. Die is onmiskenbaar op haar retour, maar hoe zal ze landen? Relatief geweldloos of net heel gewelddadig?

Wie zijn hersens een stevig aan het werk i wil zetten, of ze misschien wil uitdagen om betere antwoorden te vinden, kan er zeker van zijn: die taak is goed uitbesteed aan het lezen van dit boek.

Jean Bricmont, Humanitaire interventies: mensenrechten als excuus, 2008, 246 p., 18,50 euro     klik hier voor info en bestellen