56. Duurzaamheid en gespletenheid gaan moeilijk samen

.

Eind november 2006 vertrekt volgende mail vanuit het kabinet van premier Guy Verhofstadt naar de kabinetten van de liberale ministers Dewael, Verwilghen, Reynders, Laruelle, Van Quickenborne: ‘In de media i doet men al alsof de DOEB [duurzaamheidstest, nvdr] een feit is maar we moeten op de rem gaan staan. Een bijkomende test voor de agendapunten op de ministerraad op basis van criteria van duurzame ontwikkeling i is onaanvaardbaar en zal leiden tot het niet aanvaarden van liberale projecten want er zal altijd iets aan schelen.'

.

Deze e-mail, per ongeluk in de verkeerde computer beland, roept op naar de interkabinettenwerkgroep van 30 november te komen om zich samen te verzetten tegen de DOEB-test die staatssecretaris voor Duurzame Ontwikkeling Els Van Weert (Spirit) voorstelt. DOEB staat voor Duurzame Ontwikkeling Effect Beoordeling, en de DOEB-test of duurzaamheidstest houdt in dat voor alle beslissingen van de ministerraad voortaan reglementair wordt afgewogen welke gevolgen ze hebben voor de duurzame ontwikkeling in België en het buitenland. Een screening sluit tal van regeringsbeslissingen meteen uit van de DOEB-test maar voor veel andere beslissingen moet die oefening dus wel worden gemaakt.

Uiteindelijk is de DOEB-test, ondanks het liberale verzet, aanvaard op 16 maart 2007. De geciteerde mail is tekenend voor de gespletenheid van de paarse regering, en eigenlijk zelfs voor de gespletenheid in de geest van onze premier. Verhofstadt riep immers op 26 september 2001 in zijn tweede brief aan de andersglobalisten zelf op tot zo'n test: ‘We hoeven niet op de G8 i te wachten om met een ethische globalisering i van start te gaan. We kunnen beginnen in onze eigen Europese tuin. Waarom zouden we elke beslissing die de Unie neemt niet steeds toetsen aan de impact ervan op de zwaksten van deze planeet? Vergroten ze de kloof tussen het rijke Noorden en het arme Zuiden? Wat is het gevolg van deze of gene beslissing voor de wereldwijde ecologische problemen?' Dat is dus dezelfde man -of toch minstens zijn kabinet- die vijf jaar later zo'n test voor de Belgische regering onaanvaardbaar noemt.
Vraag is overigens wat het gewicht wordt van de DOEB-test die nog niet gestemd is in de Kamer. Bond Beter Leefmilieu(BBL) vreest dat het bij het obligaat invullen van het DOEB-formulier blijft.
De mail illustreert tevens de gespletenheid van de regering. Liberalen en socialisten hadden immers op heel wat terreinen andere gevoeligheden. Dat verbaast natuurlijk niet voor wat volgens Louis Tobback een tegennatuurlijke coalitie is en het weerlegt Verhofstadts stelling dat links en rechts geen betekenis meer hebben: in deze regering gaven socialisten doorgaans meer gewicht aan gelijkheid (op zijn minst van kansen) boven vrijheid, terwijl liberalen het omgekeerde deden. Dat is normaal in een coalitieregering maar het heeft uiteraard gevolgen voor de slagkracht van een regering. Zeker als het gaat om domeinen waar verschillende ministers moeten aan samenwerken.
Dat is nu par excellence het geval voor wie duurzaamheid i wil realiseren. Duurzaamheid raakt aan het beleid van alle ministeries: sociaal, economisch en ecologisch.

_______________________________________________________

Als regering zit je met een levensgroot probleem als je minister van financiën acht jaar lang elke poging tot ernstige vergroening van de belastingen i tegenwerkt

_______________________________________________________

De paarse regering bleek slecht toegerust om zo'n alomvattende uitdaging aan te gaan: de ideologische gespletenheid van vooral liberalen en socialisten speelde haar al te vaak parten. Iedere expert zal je zeggen dat fiscaliteit cruciaal is om een ecologische omslag te realiseren. Vorige week opende zelfs het zeer liberale blad The Economist met een warme oproep om een wereldwijde CO2-taks in te voeren: omdat het de beste manier is om de uitstoot van broeikasgassen te beperken. Meer algemeen zijn groene taksen het instrument bij uitstek om de prijs van dingen ‘juist' te zetten - door alle ecologische kosten op korte en lange termijn te verrekenen - zodat de markt in de juiste richting evolueert. Dan zit je als regering met een levensgroot probleem als je minister van financiën acht jaar lang elke poging tot ernstige vergroening van de belastingen tegenwerkt. Niet door te zeggen dat hij tegen is, maar door met allerlei trucs de voorstellen te vertragen en te verwateren. Wanneer gaat sluwheid over in valsheid? Dat is altijd een subjectieve kwestie maar we denken dat Reynders de grens overstak toen hij zichzelf, zonder medeweten en tot ergernis van zijn collega's vice-premiers, uitnodigde aan de koffietafel van Verhofstadt met Al Gore. Op de foto's zagen we dus een minister die een anti-ecologisch beleid voerde, gelukzalig glimlachen naast de Grote Klimaatgoeroe. Hoe hol kan je zijn?

Ook inzake hernieuwbare energie i bakte de regering er niet bijster veel van. België heeft met 2,5% een van de allerlaagste aandelen hernieuwbare energie van de hele Europese Unie i. Dat nog tijdens de verkiezingscampagne eindelijk begonnen werd met de bouw van het windmolenpark op de Thorntonzandbank in de Noordzee verandert niets aan die feitelijke vaststelling. Minister van energie i Verwilghen was dan ook eerder een rem dan een steun in dit dossier.
Minister van milieu Bruno Tobback en staatssecretaris voor Duurzame ontwikkeling i Els Van Weert slaagden er amper in om in te breken in deze zo cruciale dossiers. De vervanging van ervaren rot Johan Vande Lanotte als vice-premier door Freya Van den Bossche botte hun vermogen om via het kernkabinet te wegen op deze dossiers af.

Natuurlijk ligt het realiseren van zo'n globale doelstelling als duurzaamheid sowieso moeilijker in een land als België dat altijd regeringen heeft met minstens vier partijen. In zo'n politiek regime is het veel moeilijker om eensgezind aan de slag te gaan. De hoop is dat het klimaatprobleem ondertussen zoveel prangender is geworden en het draagvlak voor een robuuster optreden zoveel groter, dat zelfs partijen die tot nu toe tegenwerkten, dat in de volgende coalitie minder zullen doen.

John Vandaele, 8 juni 2007

John Vandaele is de auteur van het boek Het recht van de rijkste. Hebben andersglobalisten gelijk? Voor meer informatie en bestellen klik hier

U kan reacties mailen naar info@globalsociety.be

Overname van deze PALAbrief door niet-commerciële initiatieven mag met vermelding van auteur en website www.pala.be  
Graag vernemen wij dat op bovenstaand mailadres.