63. Andere banken graag

De privé bankiers van deze wereld verspelen snel hun rechten.
Maar wat zijn de alternatieven?

Groot gelijk van voor het privé-initiatief te zijn, op één toch wel belangrijke voorwaarde, dat het de beste resultaten oplevert. De privé-bankiers van deze wereld lukt het steeds minder om ons daarvan met hun ‘prestaties' te overtuigen. Ze beweren dat er grenzeloze vrijheid en concurrentie i moet zijn, in de eerste plaats op de markten, en voor het financiële kapitaal i. Blijkbaar kunnen de financiële spelers die vrijheid maar moeilijk aan.

Die bankiers zijn integendeel nog maar eens druk aan het bewijzen dat je ze niet alleen kunt laten, vooral in de Verenigde Staten, maar ook in Europa en elders. Ze zijn als kleine kinderen die zich verslikken in een te grote vrijheid. Deze maal weten ze niet eens meer hoeveel risicokredieten ze hebben uitstaan. Tja, als men als bankier geld i in bewaring neemt van klanten die jou vertrouwen, vervolgens dat geld uitleent aan mensen van wie je op voorhand weet dat ze niet kunnen terugbetalen en dan die risico's zodanig verpakt dat geen enkele bankier nog weet hoe groot dat risico is of bij wie het zit... tja, dan ben je niet eens bekwaam om je kernactiviteit van bankier goed uit te voeren ...

Vele banken hebben de mond vol van duurzaam ondernemen i maar bij hen loopt het m.a.w. nu al mis met het simpele financiële beheer, laat staan dat ze zelf aan het veel ruimere duurzaam ondernemen zouden toekomen.
Na die wanprestaties verliezen bij Citigroup enkele tienduizenden werknemers i hun job. En de grote baas, die moet zijn ‘verantwoordelijkheid' nemen en krijgt daarvoor een vertrekvergoeding die op wel 95 miljoen dollar wordt geschat. Bij Merrill Lynch zijn de resultaten ook al catastrofaal. De eveneens gebuisde topman krijgt een afzwaaipakketje van 161,5 miljoen dollar en nog drie jaar lang een kantoor mét assistent... Men kan altijd proberen zoiets nog te begrijpen.

Wanneer bij de Franse bank Société Générale een medewerker een verlies maakt van om en bij 5 miljard euro en blijkt zonder problemen het tienvoudige daarvan te kunnen inzetten op de beurzen zonder dat er ergens alarmbellen rinkelen, dan moeten wij geloven dat dit een ‘accident de parcours' is. Zo een tegenvaller kan toch iedereen, zelfs de beste overkomen, is het niet? U mag proberen dit te geloven.

Altijd opnieuw zullen banken hun uiterste best doen om anderen te laten opdraaien voor hun stommiteiten. Herinner u de schuldencrises die opduiken in Mexico, Argentinië i, Turkije, Rusland of andere landen omdat ze al te laks geld geleend krijgen van de banken. En vooral, weet je nog hoe de wereld vervolgens ‘hulpprogramma's' moet ophoesten, niet eens zozeer om die landen en hun zwaar getroffen inwoners te helpen, maar vooral om de banken hun al te laks toegekende geld terug te betalen. Je kan van banken toch niet verwachten dat ze op de blaren gaan zitten van de door hen zo fel bejubelde en bespeelde vrije financiële markten? Dit klinkt niet alleen cynisch, het is ook zo.

Bij de Internationale Arbeidsorganisatie i hebben ze een schatting gemaakt van wat de jongste ‘bancaire grap', de zogenaamde kredietcrisis, aan jobs kan kosten. Wereldwijd zou het om vijf miljoen meer werklozen gaan in 2008. Dat zijn dus 5.000.000 mensen én hun families die hun inkomen zien wegvallen, meestal zonder enige vorm van compensatie. Want in de meeste landen bestaat er amper of geen werkloosheidsvergoeding of andere vormen van sociale zekerheid i. Is er één bankier die daarvoor rekenschap moet afleggen? Neen dus, de topman kan ongestoord verder golfen. Zelfs toen hij nog betaald werd om te ‘werken' en zijn bank op recordverliezen afstevende, slaagde de topman van Merrill Lynch er al in om in twee maanden twintig maal te verschijnen op een golfterrein.

En ook ditmaal zullen de banken proberen hun verliezen af te wentelen en door te rekenen naar hun klanten. Dat is eigenlijk niet langer het juiste woord, we zijn intussen meestal consumenten i of ‘relaties' die zo veel mogelijk gepluimd moeten worden. Het valt dus niet te verwonderen dat ons vertrouwen in de meeste van onze banken keldert. Bij zoveel ontnuchterende vaststellingen is het verbazend dat het vertrouwen niet nog sneller en bij veel meer mensen de dieperik ingaat.

Waar zijn de alternatieven?

Hebben we dan alternatieven? Het spijtige antwoord is: vroeger wel en nu nog amper of zelfs niet meer. Want waar zijn onze coöperatieve banken, ja waar zijn zelfs onze overheidsbanken? Die deden het immers lang niet zo slecht.

Het is waar, ze maakten niet zoveel financiële winst als de banken vandaag. Maar ze waren lang niet verlieslatend en vooral, hun maatschappelijke winst was veel hoger. Iedereen zonder onderscheid kon er bij terecht, en we konden ze eigenlijk veel meer vertrouwen want onze bankiers waren veel minder opgejaagd om op onze kap winst te maken. We waren ook veel meer tevreden over hun dienstverlening. En de werknemers hadden veel minder te klagen over hun werkomstandigheden. Meer zelfs, die banken waren van ons en het zou dus veel makkelijker zijn om hen te beletten de fratsen uit te halen van de privé-bankiers van vandaag. Het zou ook veel makkelijker zijn om hen te verbieden te investeren in wapenhandel of milieuvernietigende activiteiten en dus gerust te zijn over de financiële producten die ze ons aanbieden. En we zouden als samenleving een stevige hefboom hebben om onze economie i, onze huizen, onze publieke gebouwen, onze energievoorziening enzovoort op het noodzakelijke ecologische spoor te krijgen.

Weten we na zoveel bancaire ellende trouwens nog waarom we zonodig onze financiële instellingen moesten privatiseren? Probeer het u te herinneren, we zouden een betere dienstverlening krijgen. En ja, daarvoor was ook schaalvergroting nodig, anders zou het niet kunnen. Naar het eerste kunnen we fluiten, zoveel is duidelijk. Wat het tweede betreft is het merkwaardig om vast te stellen dat er nog altijd veel kleine en succesvolle financiële instellingen actief zijn. En zelfs als er inderdaad schaalvergroting nodig was, was er geen enkele reden waarom onze overheidsbanken of coöperatieve banken niet konden groeien of zonodig samengaan.

Wie de balans opmaakt - en vertrouw daarvoor best op jezelf - kan weinig of geen redenen vinden waarom de huidige situatie een verbetering zou zijn. En de conclusie is maar moeilijk de ontwijken: laat ons opnieuw investeren in banken waarin we iets te zeggen horen te hebben, in echte publieke banken en coöperatieve banken.

Meer dan één heeft al gezegd dat geld te belangrijk is om alleen aan bankiers over te laten. Ze blijven groot gelijk hebben. En als onze ‘grootbankiers' roepen dat dit te gek is voor woorden. Hoe geloofwaardig zijn zij na al die fratsen? Of kijk naar hun daden. Moeten we hen geloven nu ze staatsfondsen uit Azië i binnenhalen als redders in nood?

.

Dirk Barrez, 17 maart 2008

.

U kan reacties mailen naar info@globalsociety.be.

Overname van deze PALAbrief door niet-commerciële initiatieven mag met vermelding van auteur en website http://www.pala.be/  
Graag vernemen wij dat op bovenstaand mailadres.

Deze PALA i brief 'Andere banken graag' verscheen ook in De Standaard van 17 januari 2008