Onze politici kunnen het niet alleen

‘Wil je schrijven over hoe teleurgesteld je bent in de politiek?’ vroeg een hoofdredacteur toen hij het nieuwe boek 11 politieke dwaasheden ontdekte. Ik respecteer vele politici, maar ja dus, om hun verontrustende collectieve falen te verkennen en voorbij de teleurstelling te kijken.

Bestel hier voor € 8 inclusief verzending

Boek een Toekomstgesprek
Onze politici kunnen het niet alleen

Een groot onbehagen sluipt eind 2017 in een pril boekidee. Hoe spijtig ook om aan jongeren te moeten vertellen, de beste raad is: ‘Pak in en migreer. Uw land heeft geen toekomst.’ Het idee bleef liggen want riskeerde eenzijdig sarcastisch te worden … tot gele hesjes en klimaatbetogers de strijd aangaan met hardnekkige politieke nalatigheid. De nieuwste generaties begrijpen dat ze de druk moeten hooghouden, ze willen hun toekomst herwinnen. Die context is veel bemoedigender om een klein overzicht te schrijven van grote urgent te repareren dwaasheden die politici al 50 jaar opstapelen.

Jongeren vragen terecht: ‘Jullie politici wisten
dit al die tijd, waarom lieten jullie begaan?’

Zolang wacht de klimaatcrisis op een effectieve aanpak. In 1972 voorspelt De grenzen aan de groei i een verhoogde CO2-concentratie in de atmosfeer met als bron de toenemende verbranding van fossiele brandstoffen door de mens. Politici kunnen het zelfs nog tien jaar vroeger weten wanneer de eerste metingen wijzen op een stijging. Het is hemeltergend dat geen tien jaar later wel een mens op de maan staat maar klimaat in geen 50 jaar prioriteit krijgt, evenmin als de aanstormende biodiversiteitscatastrofe. Jongeren vragen terecht: ‘Jullie politici wisten dit al die tijd, waarom lieten jullie begaan?’

Politici zijn enkel nuttig om de toekomst voor te bereiden

Zelfs Churchill die de Britten leidde in hun gevecht met nazi-Duitsland, ondervond het. Na de oorlog i verloor hij de verkiezingen, Groot-Brittannië koos een andere voor de heropbouw. Dat is het enige waarvoor politici echt nuttig zijn, om de toekomst voor iedereen voor te bereiden. Toen speelden politici een grote rol in de uitbouw van welvaartsstaten en behoorlijke internationale samenwerking. Het was niet de ideale wereld maar een Derde Wereldoorlog kwam er niet en nooit geziene welvaartsspreiding bezorgde massa’s mensen een veel beter leven.

Maar wat presteerden politici vanaf de jaren zeventig? Ze vergeten het geheim van de welvaartsstaat. Ze dringen de armoede i niet verder terug en laten ze oprukken in de middenklassen. Ze verzuimen om de economische globalisering i sociaal én ecologisch bij te sturen op internationaal vlak, om het samenspel tussen samenleving, economie i en planeet zo te boetseren dat iedereen er wel bij vaart en zonder de aarde i geweld aan te doen.

Hun keuze om geld i alle vrijheid te geven leidt tot de diepste crisis in 80 jaar. Iedereen betaalt zwaar voor het failliet van de grootbankiers. De politiek laat hen echter ongemoeid en werkt geen betrouwbaar geldsysteem uit.

Zo ver is de idiotie nergens gevorderd

Intussen zijn samenlevingen die hun miljardairs naar vermogen laten bijdragen aan de gezamenlijke pot steeds eenzamer. Wereldwijd heerst concurrentie i om bedrijven i minder te belasten, multinationals betalen nog amper. Zelfs dan stoot onze politiek om bedrijfswagens met miljarden te subsidiëren op buitenlands ongeloof. Zo ver is de idiotie nergens gevorderd.

Onze overheden presteren ondermaats

Uiterst belastend voor onze politici is dat ze het hun toevertrouwde geld slecht beheren. Met de Scandinaviërs betalen we meest belastingen i maar wij krijgen veel slechtere publieke dienstverlening. Nog straffer, Zwitserland i heft van de industrielanden minst belastingen maar presteert bijna zo goed als de top. Met ruim een derde minder overheidsuitgaven doen de Zwitsers veel beter dan de dure Belgische en Franse overheden.
Nefast is de weigering om duurzame technologie te bevorderen. Zo mist ons land de rol van koploper inzake windenergie en elektrische voertuigen.

Wrange grap

Oude verschijnselen als oorlog, terreur en migratie i leggen de vinger op de wonden van onbestaand migratiebeleid en manke veiligheidspolitiek. Dat Europese landen Saoedi-Arabië schrappen als terreurgevoelig land is een wrange grap. De complementaire aanpak om overal welvaart te creëren, verloopt desastreus. 60 jaar ontwikkelingssamenwerking i maakt niet één land welvarend.

Cultuur van stilstand

En België? Dat kan niet eens zijn terreurslachtoffers fatsoenlijk opvangen. Onze overheden capituleren voor bureaucratie i en traagheid. Justitie informatiseren is al ruim 30 jaar een lijdensweg. Het kadastraal inkomen actualiseren lukt al 45 jaar niet. Rond Brussel is het 30 jaar wachten op een heus gewestelijk expresnet, het wordt allicht een halve eeuw. Onze politiek is gedrenkt in een cultuur i van stilstand, een totaal gebrek aan parler vrai en de obsessie ‘dat het niet anders kan’.

Onze politici kunnen het niet alleen

Eis het ‘onhaalbare’

Dit falen is gevaarlijk voor samenleving, economie en planeet, en voor de democratie i. De politiek weigert de uitgestoken hand van betogende, stakende of verontruste burgers die een toekomst willen die rechtvaardig is, milieugrenzen respecteert en mensen goed laat werken en leven. Ze reageert defensief: ‘Wij doen al veel’. Neen dus. Als politici echt toekomstgerichte maatregelen onrealistisch achten, moeten burgers het zogenaamd ‘onhaalbare’ eisen.

Zeker is dat onze politici het niet alleen kunnen. Voorbij antipolitiek en verkiezingen moeten burgers voortdurend meebeslissen overal waar we onze toekomst versneld in goede duurzame banen duwen, bv. in het bestuur van NMBS, De Lijn, Fluvius of Belfius. Of ontdek de Zwitserse representatieve én participatieve democratie. Niet hét ideaal, wel eerste van 180 landen qua milieuprestaties. In 2017 stemt ruim 58% bij referendum voor een transitie i van kernenergie naar hernieuwbare energie i. Zwitsers beseffen dat de prijs van stilstand veel hoger ligt.

Dirk Barrez

Hoofdredacteur van PALA i.be en auteur van Transitie. Onze welvaart van morgen.
Zijn nieuwe boek 11 politieke dwaasheden. 50 jaar schuldig verzuim van onze politici, €8, is nu verkrijgbaar via Pala.be, info@pala.be en in de boekhandel.

Deze bijdrage verscheen ook op de website van Knack op 26 maart 2019
Uw doordachte reacties zijn welkom op het emailadres infoATpala.be
Pala publiceerde een 13-delige artikelreeks op basis van dit nieuwe boek - klik hier voor overzicht

Overname van dit artikel toegelaten voor niet-commerciële en niet-gesubsidieerde organisaties met vermelding van auteur en bron, met weblink. Wij vernemen het graag | Commerciële en/of gesubsidieerde organisaties nemen voor publicatie contact op met info@pala.be

Tot het einde gelezen? En het artikel gewaardeerd?
Dan kan Pala misschien op uw steun rekenen: uw gift is welkom
op rekeningnummer BE66 5230 4091 1443 van Pala vzw – Leuven.
Of we verwelkomen u graag als vaste steungever - klik hier

Een goed artikel? Interessant nieuws? Neem een gratis abonnement op de Pala nieuwsbrief (maximaal 2 maal per maand), dan hoeft u geen enkel artikel te missen. Gebruik daarvoor het inschrijvingsformulier – klik hier