Satellieten speuren naar methaan… met geld van filantropen

Een groeiend satellietnetwerk brengt de vele lekken van het krachtige broeikasgas methaan i in beeld. Die kennis is nodig om de opwarming van de Aarde i te kunnen verminderen. Maar weten garandeert geen effectieve klimaatactie… al zeker niet omdat overheden slechts tweede viool spelen. Heel bevreemdend.

De jongste jaren beleven we de lancering van satellieten die intens speuren naar de uitstoot van methaan. Op 4 maart 2024 was het de beurt aan MethaneSAT. Op 16 augustus schoot Tanager-1 de ruimte in. Hun zoekwerk is extreem belangrijk om klimaatverandering i te kunnen bestrijden.

Uiterst krachtig broeikasgas

Methaan heeft een veel kortere levensduur dan CO2 maar is uiterst schadelijk. Dit broeikasgas warmt de Aarde gedurende twintig jaar tachtig maal meer op dan CO2. Dertig procent van de opwarming sinds de industriële revolutie is veroorzaakt door methaan.

Een vanzelfsprekende politieke topprioriteit? Niet echt

De uitstoot van methaan verminderen lijkt dus een vanzelfsprekende topprioriteit voor elk klimaatbeleid. Maar wat al decennia zou moeten, is lang verwaarloosd. De Global Methane Pledge i dateert pas van 2021. De deelnemende landen zeggen toe om tegen 2030 de uitstoot van methaan met minstens dertig procent te verminderen.

Maar deze overeenkomst vertoont een markant manco. De landen die niet meedoen, zijn verantwoordelijk voor bijna de helft van de door de mens veroorzaakte emissies. Hen ook aan boord halen is een noodzaak.

Eénmaal beslist, zo zou je kunnen denken, zorgen participerende overheden voor de nodige budgetten en maken werk i van de uitvoering, om te beginnen het speurwerk naar de vele te dichten methaanlekken. Vergeet dergelijke evidente logica.

Filantropie financiert satellieten

De begin maart gelanceerde satelliet MethaneSAT is een samenwerking van Environmental Defense Fund (EDF) en New Zealand Space Agency. EDF is een Amerikaanse niet-gouvernementele milieuorganisatie die mee het nodige geld i inbrengt… en dat kan dankzij een gift van 100 miljoen dollar van Bezos Earth Fund. Jef Bezos is de oprichter en voorzitter van Amazon, en momenteel tweede rijkste mens.

De midden augustus in de ruimte geplaatste Tanager-1 is een initiatief van de Carbon Mapper Coalition. Zij kan rekenen op geld van nogal wat filantropische organisaties: High Tide Foundation, Bloomberg Philanthropies, Grantham Foundation for the Protection of the Environment, Zegar Family Foundation and Children's Investment Fund Foundation.

Bevreemdend politiek schouwspel

Dat overheden slechts – en amper - de tweede viool spelen in dit methaanverhaal, bevreemdt in hoge mate. Want klimaatverandering is zonder twijfel één van de allergrootste gevaren voor alle mensen, volgens velen zelfs gevaar nummer één. Klimaatpolitiek valt dus bij uitstek onder hun publieke verantwoordelijkheid.

Het is een kernopdracht. Versta, een prioriteit die ze niet kunnen verwaarlozen. Totaal onaanvaardbaar is dat zij die zouden overlaten aan privé initiatief of zelfs afhankelijk maken van de goodwill van filantropen.

Extra bezwarend is dat net overheden zich meest van al bewust moeten zijn van hun unieke positie. Enkel zij kunnen verzekeren dat wat moet gebeuren ook effectief gebeurt.

Weten en handelen, een fundamenteel verschil

Want, hoe noodzakelijk ook om klimaatverandering tegen te gaan, alleen maar weten waar overal methaan ontsnapt is totaal onvoldoende. Lekken moeten gedicht, de uitstoot moet naar beneden, daar komt het op aan.

Het is waar. Vanuit de samenleving kunnen ngo’s, inclusief de stichtingen en schenkingen van ’s werelds rijksten, de aandacht vestigen op dringende maatschappelijke vraagstukken zoals klimaatverandering. Ze kunnen de uitdaging zelfs nauwkeurig in kaart brengen, bv. met satellieten.

Maar dat zal nooit volstaan. Uiteindelijk zal voor de noodzakelijke uitstootvermindering een strikte regelgeving nodig zijn waaraan iedereen zich te houden heeft; samen met een publieke autoriteit die het naleven van de afspraken (mee) organiseert, controleert en ook afdwingt waar nodig.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala.be | auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden

Foto International Energy Agency Creative Commons

Bronnen
Reuters Group backed by Bloomberg, NASA launches its first methane-hunting satellite, 16-8-2024
Carbon Mapper website
Global Methane Pledge website
ESA GHGsat  zie ook GHGsat Who we are 
Grist Magazine, Methane leaks are a climate problem. These satellites could help find them, 28-8-2024
Grist Magazine, Spying from space: How satellites can help identify and rein in a potent climate pollutant, 7-8-2024
Wikipedia 
Global methane emissions monitoring 
MethaneSAT 
Environmental Defense Fund 

Vind in Pala woordenboek – methaan | Global Methane Pledge