Amerika's

Wereldwijd hebben allen die van werk moeten leven het moeilijk. Hun aandeel in de welvaart die we produceren gaat op de meeste plaatsen al heel lang achteruit. Dat de financiële crisis ook voor wie van kapitaal moet leven de kaarten hard anders heeft geschud, verbetert daarom nog niet de situatie bij werknemers. Op mondiale economische markten blijven ze gevangen in een heel kwetsbare positie.

Neem de werknemers van de grote Amerikaanse autobedrijven. Vooral in de Verenigde Staten is het lang bon ton geweest, en soms is het dat nog altijd, om de vakbonden te hoge lonen te verwijten en daar de reden voor het falen te zoeken. Vrijwel iedereen moet vandaag beseffen dat in de eerste plaats het management van General Motors, Ford en Chrysler hebben gefaald.

Vorige week woensdag werd op het Caribische eiland Barbados het Economisch Partnerschapsakkoord (EPA) plechtig ondertekend tussen de Europese Unie en de vijftien lidstaten van het Caribische gebied, vertegenwoordigd in CARIFORUM. Hiermee bereikte de EU voor het eerst de eindstreep in een regionaal akkoord in de moeizaam aanslepende onderhandelingen over de zeer omstreden EPA's, die bedoeld zijn om de handel tussen de EU en de 78 ACP-landen (zeg maar de vroegere kolonies van Europa) op een nieuwe, meer liberale leest te schoeien in overeenstemming met de regels van de Wereldhandelsorganisatie. In totaal moeten met zes regionale blokken EPA's worden afgesloten. De oorspronkelijke deadline van december 2007 was dus al lang overschreden.

Economisch ontwikkelen via export of via de binnenlandse markt, het is een bijna ‘eeuwige' discussie. De dramatische Mexicaanse ervaring van de jongste decennia stemt tot veel nadenken.
Vele jaren lang mikte Mexico op de ontwikkeling van de eigen economie om meer welvaart te creëren. Tot de ommezwaai van twintig jaar geleden de deuren opende voor de wereldeconomie: handel en investeringen werden vrijgemaakt, geliberaliseerd zoals dat heet. Het land wilde vooral zijn voordeel doen met een vrije toegang tot de grootste economie in de wereld, die van de Verenigde Staten. Hoeksteen van die exportgerichte keuze is de Noord-Amerikaanse Vrijhandelsorganisatie die de VS, Canada en Mexico vormden in 1994.

De Zephyr is een onbemand vliegtuigje, weegt zowat dertig kilogram, kan tot ruim achttien kilometer hoog klimmen... en vliegt op zonne-energie. Enkele weken geleden maakte het een non-stop recordvlucht van tweeëntachtig uur en zevenendertig minuten. Dat is bijna drie en een halve dag lang, een verbetering van het vorige record met ruim de helft. Gedurende de nacht vliegt het op batterijen die overdag door het zonlicht zijn opgeladen.

Dat is een hele prestatie. Mooi zo.
Alleen, er is meer te vertellen over Zephyr, zo bijvoorbeeld de plaats waar de recordvlucht plaatsvond. Dat was een Amerikaanse legerbasis in Arizona.

Waarom technologie altijd eerst ontwikkelen voor militaire toepassingen?

Regionale integratie en vrijhandel, het kan een succesvolle route zijn naar meer welvaart en welzijn. Kijk maar naar de Europese Unie of naar de Oost-Aziatische landen en hun Asean.

Maar hoe zou het met Mexico zijn dat zich vijftien jaar geleden liet verleiden of overtuigen om met de Verenigde Staten en Canada het Noord-Amerikaanse Vrijhandelsverdrag (NAFTA) te sluiten? Want de toekomst beloofde alleen maar rozig te zijn: goedkoper voedsel voor de consumenten, meer efficiënte bedrijven en dalende migratie omdat de levensstandaard in Mexico zou toegroeien naar die van de noordelijke partners.

Het begint al 's morgens. Je bent goed op tijd om nog een koffie te kunnen drinken of iets te eten. Maar de fabrieksbazen, meestal Koreanen, manipuleren hun uurwerken om je vroeger dan zeven uur te laten beginnen. In sommige fabrieken is het de hele dag lang verboden te drinken, dan hoeft wc-bezoek geen tijd te kosten. En vaak ben je verplicht om na vier uur in de namiddag nog overuren te presteren, onbetaald. Men sluit zelfs de deuren tot de geplande productie is gehaald. Dat is het ergst, men voelt zich een gevangene, een slaaf. Want je weet niet hoe lang je zal moeten doorwerken, soms is het tot halfacht, soms zelfs tot halfelf 's avonds.'

De Braziliaanse federale grondwet voorziet in het recht van alle burgers op toegang tot publieke informatie.  Zo hoort het ook in een democratisch land, want geen democratie zonder transparantie en recht op informatie. Maar de Braziliaanse wetgever heeft totnogtoe nagelaten om een kader te scheppen die dat recht ook echt toepasbaar maakt. Het gevolg is dat essentiële overheidsinformatie maar mondjesmaat beschikbaar is en dan nog alleen voor hen die weten hoe en waar te zoeken. Corruptie en rechtsonzekerheid maken dan ook vooral slachtoffers onder de armste bevolkingsgroepen die nauwelijks hun rechten kennen en zeker geen dure advocaten kunnen betalen. Om aan dit democratisch deficit wat te verhelpen, is half januari de interactieve portaalsite LivreAcesso.Net gelanceerd.

Economische groei en respect voor fundamentele rechten van arbeiders gaan niet altijd samen. De beruchte maquila's, multinationale bedrijven gevestigd in de vrijhandelszones van Centraal-Amerika, blinken niet bepaald uit wat arbeidsomstandigheden betreft. Af en toe behalen arbeiders ondanks intimidaties en dreigementen met sluiting toch een kleine overwinning. Neem nu de Vaqueros Navarra-jeansfabriek in Tehuacan in de Mexicaanse deelstaat Puebla. Dit bedrijf van de Navarra Group levert aan bekende Amerikaanse jeansmerken zoals Gap, Levi Strauss, American Eagle Outfitters, The Limited, Warnaco, Abercrombie & Fitch en Tommy Hilfiger. Sinds enkele jaren weigert de directie onafhankelijke vakbonden te erkennen.

Waarnemers vragen zich af wat de VS bezielt om de spanningen met Iran zo op de spits te drijven.

Niet alleen China is aan een economische expansie in Afrika bezig, ook aan de andere kant van de Atlantische Oceaan hebben ondernemingen Afrika ontdekt als interessante markt.