Een Mexicaanse reconquista

Op dit ogenblik is de Mexicaanse griep aan een opmars bezig. Maar eigenlijk verdient een andere Mexicaanse opmars wellicht meer onze aandacht. Ze heeft in elk geval diepgaande invloed op de relatie met buurland Verenigde Staten.

Bij zijn onafhankelijkheid in 1821 was Mexico één van de grootste landen ter wereld, groter dan India. In 1847 verloor het na een invasie door de VS zowat de helft daarvan, namelijk de dunbevolkte noordelijke streken Californië, Nieuw Mexico, Arizona en Texas. Namen als Los Angeles, San Francisco en San Antonio getuigen dat Spaans de oorspronkelijke voertaal was. Vele schrijvers noemen de grens een open wond. Het ideaal van de herovering of reconquista van het verloren land is blijven leven.

Het begin van de sluipende reconquista viel samen met de bevolkingsexplosie in Mexico, halverwege de 20ste eeuw. Inmiddels tellen de Verenigde Staten zo'n 30 miljoen burgers van Mexicaanse afkomst. In Californië en Texas vormen de Mexicanen 35 procent van de inwoners, in New Mexico bijna de helft, in Arizona 30 procent, en in de rest van het land groeit hun aanwezigheid snel. Mexicanen leveren een vitaal aandeel in de economie i - wie bv. door de landbouwstreken trekt van zuidelijk Californië zal vrijwel niets anders dan Spaanstalige muziek horen -, vechten mee in Amerikaanse oorlogen en tonen met toenemende demonstraties hun groeiende politieke invloed.

Een verschil met de immigranten van vroeger is dat de nieuwe generaties allemaal dezelfde taal spreken. Zij hoeven dus niet, zoals Polen of Zweden vroeger, hun eigen taal op te geven. Dat is het grote geheim van de herovering: het Spaans is onstuitbaar op weg de eerste taal van de VS te worden. In veel Amerikaanse steden wordt het steeds moeilijker iemand te vinden die Engels spreekt. Los Angeles heeft al een burgemeester van Mexicaanse origine, en New Mexico een gouverneur.
‘Voor het eerst in de geschiedenis creëert het imperium niet de taal', meent de Spaanse schrijver Juan Luis Cebrián. ‘Het is de taal van het imperium die wijkt voor de pressie van de immigratie, die dit land gaat veranderen. Wij latinos of hispanos hebben geen wapens, geen economische macht i in de wereld, maar we hebben een opkomende culturele macht die zich op vreedzame wijze uitbreidt over de eerste wereldmacht, de VS.' (CZ / DB)

Uit het nieuwe Mexico landenboek, auteur Cees Zoon, 130 p., met foto's plus uitvouwbare overzichtskaart
Klik voor informatie en bestellen - de landenboeken zijn alfabetisch gerangschikt