Overslaan en naar de inhoud gaan
Bij de dood van John Kenneth Galbraith - The Good Society
dinsdag, 9 mei 2006 - 21:48
Op 29 april stierf John Kenneth Galbraith, Amerikaans econoom, op 97-jarige leeftijd. Alles in de massamedia moet snel, dus heeft zijn denken - zacht uitgedrukt - net wat te weinig aandacht gekregen. Goed tien jaar geleden, hij was al meer dan 85 jaar, schreef hij The Good Society - De Goede Samenleving.
dinsdag 9 mei 2006
The Good Society is een boek, minder over wat allemaal fout loopt op onze wereld dan wel over wat de goede samenleving moet zijn. Pas op, niet de perfecte, wel de haalbare goede samenleving.
Hij schreef dit boek in de eerste plaats voor zijn VS landgenoten die er meest nood aan hebben - het enige rijke land zonder algemene ziekteverzekering zoals hij opmerkt -, maar we kunnen er allemaal ons voordeel mee doen.
Hierna zijn een aantal van zijn ideeën voor u verzameld. Galbraith mag nu wel tot de geschiedenis behoren, zijn opvattingen over en voorstellen voor de goede samenleving kunnen we best blijven onthouden en, veel beter nog, in praktijk brengen. Ieder kan er makkelijk de tekortkomingen en de kortzichtigheid van onze huidige samenleving uithalen of naastleggen.
___________________________________________________________
inkomensherverdeling en zelfs een basisinkomen
i zijn een ‘must'
___________________________________________________________
Galbraith is een realist, een pragmaticus. Maar het haalbare betekent voor hem in elk geval dat alle mensen van hun fundamentele rechten en vrijheden moeten kunnen genieten. Niets brengt dat meer in gevaar dan een gebrek aan geld
i. Voor Galbraith stuiten inkomensherverdeling en zelfs een basisinkomen
i niet op onoverkomelijke bezwaren. Integendeel, ze zijn een ‘must' om armoede
i te bannen in de goede samenleving, omdat niemand zonder inkomen mag zijn.
De goede samenleving vindt de excuses van de rijken om de armoede
i niet te moeten bestrijden onaanvaardbaar. Want de goede samenleving wil een veilige en goede toekomst voor iedereen.
De goede economie
i moet goederen en diensten voortbrengen en de welvaart verdelen op een aanvaardbare en economisch functionele wijze. In die economie
i kan de overheid niet afwezig blijven. Zij moet zich daarbij laten leiden door wat in de praktijk blijkt te werken, niet door doctrinaire overtuigingen. Het is opvallend hoe volgens Galbraith de ideologie van de liberalisering
i wedijvert met het reëel bestaande (en nu vrijwel verdwenen) socialisme in irrelevantie.
_________________________________________________
sommige vormen van verrijking zijn onaanvaardbaar,
niet in het minst van managers
die enkel uit zijn op persoonlijke winstmaximalisatie
_________________________________________________
Essentie van de goede samenleving is dat iedereen toegang krijgt tot een leven dat de moeite waard is. Daarvoor is een sterke, stabiele economie
i cruciaal, werk
i voor al wie wil werken, onderwijs en een inkomen voor iedereen. Galbraith pleit niet voor een gelijk inkomen voor iedereen maar acht sommige vormen van verrijking onaanvaardbaar, niet in het minst van managers die alleen uit zijn op winstmaximalisatie, niet eens voor het bedrijf maar voor zichzelf - zelfs en in de eerste plaats ten koste van het bedrijf en zijn werknemers
i.
Recessies, stagnatie en werkloosheid, ze horen bij de economie
i. Maar, aldus Galbraith, dan is het aan de overheid om rechtstreeks zelf werk
i te creëren. In de ideale wereld is dit niet nodig, in de echte wereld wel. Dat is niet makkelijk maar er bestaat geen alternatief. Galbraith is geen monetarist of neoliberaal, zoveel is duidelijk. Voor wie hardhorig is, wijst hij er op dat onderwijs en vorming voor werknemers
i essentieel zijn in de goede samenleving. Maar in tijden van recessie creëert dat geen werk
i en volstaan ze niet om de werkloosheid te bestrijden. Galbraith bestempelt ze in dit opzicht zelfs als irrelevant.
________________________________________________________
financiële wereld verkiest prijsstabiliteit boven tewerkstelling
________________________________________________________
Galbraith haalt nog meer oude wijsheden boven. Omdat volledige tewerkstelling vloekt met stabiele prijzen, moeten we kiezen voor heel lage werkloosheid met een genereuze uitkering voor werklozen en correctiemechanismen voor de onvermijdelijke inflatie zoals indexering van alle inkomens en uitkeringen. Galbraith verwijt vooral de financiële wereld dat die prijsstabiliteit verkiest, en zich geen moer aantrekt van de werkloosheid.
Galbraith hamert erop dat een overheidsbudget in evenwicht een obsessie is geworden. Maar als het gaat om investeringen in toekomstige welvaart en welzijn is het zelfs de allerbeste oplossing om dit met geleend geld
i te doen.
______________________________________________
de goede samenleving zweert bij een progressieve
inkomstenbelasting en doet er alles aan
opdat er sterke vakbonden
i blijven bestaan
______________________________________________
En als het over een rechtvaardige inkomensherverdeling gaat, moet de goede samenleving stoppen met almaar geschenken uit te delen aan de superrijken en vooral blijven zweren bij een progressieve inkomstenbelasting. Omdat de inkomensverdeling samengaat met de machtsverdeling in de samenleving, waakt de goede samenleving erover dat de rechten van de werknemers
i worden gewaarborgd door er alles aan te doen opdat er sterke vakbonden
i blijven bestaan en dat er een leefbaar minimumloon wordt afgedwongen.
De goede samenleving kan niet aanvaarden dat onderwijs vooral bekeken wordt in dienst van de economie
i. Dat is een miskenning van zijn maatschappelijke rol en van zijn intrinsieke waarde. We mogen niet vergeten dat onwetendheid juist een grote vijand is van democratie. Onderwijs maakt democratie mogelijk én maakt die democratie ook noodzakelijk.
____________________________________________________
De vrije markteconomie kan niet zonder overheidsinterventie en regels
__________________________________________________________
De vrije markteconomie is onze economische machine, daar twijfelt Galbraith niet aan. Maar, waarschuwt hij, verlies niet uit het oog dat ze behoefte heeft aan sturing. Overheidsinterventie en regels zijn onmisbaar om onze planeet en kwetsbare werknemers
i te beschermen. Ze zijn nodig om te vermijden dat de economie
i ons opzadelt met slechte of zelfs schadelijke producten of diensten en om te beletten dat ze zichzelf vernietigt, waarbij hij o.a. denkt aan allerlei vormen van speculatie door de financiële wereld die uitmonden in economische depressies, welvaartsvernietiging en sociale achteruitgang.
De goede samenleving waakt erover dat de economie
i de welvaart en het welzijn van toekomstige generaties niet ondermijnt. Opnieuw is overheidsoptreden onafwendbaar. Om ecologische redenen kan er geen onbegrensd recht zijn op vrij ondernemerschap of vrije keuze, niet voor producenten en niet voor consumenten.
De goede samenleving erkent dat migratie
i over het algemeen voordelig is.
Ze behoudt de volledige democratische controle en zeggingschap over het leger en herwint die zonodig. Ze ijvert voor duurzame vrede tussen de naties.
Ze is zich ten volle bewust van de gevaren voor een goed werkende samenleving van een altijd oprukkende bureaucratie
i, zowel in de privé sector als bij overheden.
____________________________________________
de goede samenleving moet internationaliseren
____________________________________________
Zich verzetten tegen de toenemende globalisering
i is onbegonnen werk
i volgens Galbraith, en ook niet wenselijk. Maar wel is dringend nodig dat alvast de rijke landen hun fiscale, sociale, landbouw
i- en milieupolitiek coördineren, alles wat landen tot welvaartsstaten maakt. Dat is de enige manier om de welvaartsstaat een toekomst te bezorgen, we kunnen ons niet veroorloven dat de goede samenleving enkel geïdentificeerd zou blijven met de nationale staten.
De goede samenleving moet extra opletten voor elke neiging tot neokolonialisme. Ingrijpen bij genocide of massamoord kan enkel via internationale actie van de Verenigde Naties.
______________________________________________
zonder echte democratie geen goede samenleving
______________________________________________
Onze democratie is heel onvolkomen want een ongelijke strijd tussen de bevoorrechten en wie - sociaal en economisch - in de buitenbaan belandt. De grootste stap naar de goede samenleving is een echte democratie, die iedereen omarmt. Galbraith verwijst uitdrukkelijk naar België dat samen met Australië een efficiënt antwoord biedt op de politieke dominantie van de rijken, namelijk de stemplicht. Alleen een echte democratie luistert naar iedereen en maakt zo de goede samenleving mogelijk, zelfs bijna onvermijdelijk.
Met plezier verzameld
Dirk Barrez, 9 mei 2006
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Het basisinkomen is een inkomen dat iedereen individueel krijgt, van de geboorte tot de dood, onvoorwaardelijk.Waarom? Omdat alle mensen recht op waardig leven hebben. Dat is in mondiaal perspectief wellicht het belangrijkste pro-argument.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Armoede is in de eerste plaats een gevolg van een gebrek aan inkomen. En dat gebrek is geen natuurramp. Mensen of samenlevingen zijn arm en verdienen te weinig omdat ze niet over de middelen en mogelijkheden beschikken om welvaart te creëren, of omdat de gecreëerde welvaart onvoldoende verdeeld geraakt. En soms hebben ze de pech dat het allebei waar is, dat de weinige welvaart terecht komt bij maar heel weinig mensen. Die ongelijke inkomensverdeling heeft alles te maken met ongelijke machtsverdeling. Om meer inkomen te verwerven en dus armoede te bestrijden is het nodig dat mensen meer te zeggen krijgen, dat ze meer politieke en economische macht verwerven dus. In die strijd speelden en spelen sociale bewegingen, vooral de werknemersbewegingen, een cruciale rol. Het belang van behoorlijk vergoed werk om fatsoenlijk te kunnen leven kan bijna onmogelijk overschat worden. Vandaar dat ook het realiseren van dit recht op werk nooit teveel kan worden beklemtoond.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Een vrije markt zorgt dikwijls voor meer concurrentie, hogere productiviteit en betere producten of diensten die ook goedkoper zijn. Maar in de huidige globalisering is het idee-fixe gegroeid dat de markten nooit vrij genoeg kunnen zijn, dat alle handelsverkeer geliberaliseerd moet worden en de economische vrijheid absoluut moet zijn.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Vind Pala artikels die inzoomen op de rol van geld, financiële crisis, falen van grootbanken en alternatieven.Onder Dexia zijn meer artikels te vinden over de ineenstorting van deze wereldwijd opererende fantoombank.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Nog altijd zijn vakbonden, samen met boerenbewegingen, veruit de grootste sociale organisaties die de wereld kent. Nog altijd zijn vakbonden het allerbeste instrument voor werknemers om hun belangen te verdedigen. Samen staan ze sterker om goede loons- en arbeidsvoorwaarden af te dwingen, om er met andere woorden voor te zorgen dat zij fatsoenlijk kunnen leven van hun werk en dat zij kunnen werken in behoorlijke en veilige omstandigheden. Slechts als ze samen optreden, kunnen werknemers beletten dat hun loons- en arbeidsvoorwaarden achteruitgaan of hun werk zelfs verdwijnt, en daarmee ook hun inkomen.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Met werknemers bedoelen we zeker al wie in dienst werkt van een bedrijf of organisatie. Maar wie de wereld rond kijkt, merkt al vlug dat een massa mensen werken zonder arbeidscontract, zonder een formele werkgever te hebben.We verstaan onder werknemers dus ook de kleine boeren en kleine zelfstandige ondernemers die in het Zuiden, bij gebrek aan werk in de formele economie, een eigen zaakje opzetten in de informele sector en op die manier trachten te overleven.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Economie omvat alles wat met de creatie, bevordering en verdeling van welvaart en welzijn te maken heeft. De economie is de draaischijf voor onze behoeften en ambities, zowel van de mens als van de samenleving. Het gaat erom de schaarse middelen zo goed mogelijk te gebruiken om aan de behoeften en ambities te voldoen. Economie is dus kiezen: kiezen welke behoeften vervuld worden en welke ambities worden nagestreefd, en welke niet.
Over de hele wereld trekken mensen naar de rijke gebieden: Mexicanen en Salvadoranen naar de Verenigde Staten, Argentijnen naar Italië en Spanje, Egyptenaren en Pakistani naar het Midden-Oosten, Zuidoost-Aziaten naar Zuid-Korea en Japan. Wereldwijd is de allergrootste migratie die van platteland naar stad, meestal binnenin landen.
Weinig menselijke realisaties zonder organisatie, denk aan scholen, overheden, spoorwegen, multinationals of NGO’s.Maar, het is al te waar, geen menselijke organisaties zonder bureaucratie, een steeds dreigend fenomeen van immobilisme en nutteloze hiërarchie, zowel in de privé, bij de overheid als in de civiele samenleving.Het bureaucratische onvermogen van vele organisaties om buiten de oude krijtlijnen oplossingen te zoeken leidt ertoe dat nieuwe mondiale problemen veel te lang zullen voortwoekeren, dat we b.v. voorlopig vruchteloos wachten op mondiale belastingen, inkomensherverdeling, afdwingbare milieunormen of een permanente VN-politiemacht.zie ook
Globalisering of mondialisering is het proces waardoor mensen, producten, informatie, geld, grondstoffen makkelijker en sneller van de ene naar de andere plaats in de wereld kunnen worden gebracht. Daardoor is de wereld kleiner geworden en is er veel meer wederzijdse afhankelijkheid tussen landen.
Betaald werk is op onze wereld nog altijd de belangrijkste wijze om aan een inkomen te raken. Zowat overal is het werken geblazen om te kunnen leven.Let wel, werk of arbeid is lang niet alleen contractuele loonarbeid voor een werkgever.
Al te makkelijk krijgt een mens te horen dat landbouw een steeds kleiner deel is van onze economie, versta, een verwaarloosbaar deel. Feit blijft dat het de landbouw is die zorgt voor de energie die de mens broodnodig heeft, we moeten namelijk allemaal eten om te leven. Voldoende en gevarieerd eten is ook cruciaal voor onze gezondheid.